Zajecia 5 podst prog unix, Elektronika i Telekomunikacja, I Rok
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
LABORATORIUM 5
WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH
PODSTAWOWE PROGRAMY W UNIXIE
1. Podstawowe zasady używania programu PINE
Sposób uruchomienia programu:
pine [
options
] [
address, address
]
Jeżeli w linii komendy umieścimy
address
, program zaraz po uruchomieniu zaczyna pracę w trybie przygotowywania poczty.
Pozostałe użyteczne opcje są następujące:
-f
folder
otwiera podany folder (zamiast folderu poczty przychodzącej);
-F
file
pozwala przeglądać wskazany plik;
-h
podaje listę aktualnych opcji;
-i
po uruchomieniu program rozpoczyna pracę w trybie przeglądania indeksu aktualnej skrytki pocztowej;
-k
pozwala na używanie klawiszy funkcyjnych (na terminalu, który jest w nie wyposażony);
-l
program będzie przedstawiał wszystkie
kolekcje folderów w rozwiniętej postaci;
-n
number
rozpoczyna pracę z ,,kursorem'' ustawionym na wiadomości o numerze
number
;
-o
otwiera pierwszy folder w trybie tylko do odczytu;
-sort
order
wyświetla indeks skrytki pocztowej w podanym porządku; może to być:
•
arrival
- porządek domniemany,
•
subject
,
•
from
,
•
date
,
•
size
,
•
orderedsubj
- pozwala symulować wybieranie wątków dyskusji, użyteczne przy przeglądaniu list
dyskusyjnych i newsów,
•
reverse
- każda kolejność sortowania może być odwrócona przez dodanie ,,
/reverse
; samo
reverse
jest
równoznaczne
arrival/reverse
;
PINE
korzysta z następujących zmiennych środowiska:
TERM typ terminala;
DISPLAY pozwala określić, czy
pine
może wyświetlać załączniki do listów w formie obrazków;
SHELL określa rodzaj interpretera poleceń (jeżeli zmienna nie jest ustawiona -
/bin/sh
);
MAILCAPS
lista nazw rozdzielonych średnikami plików zawierających informacje o sposobie traktowania różnych typów
wiadomości MIME.
2. Menu główne
Po uruchomieniu programu znajdujemy się w menu głównym.
-----------------------------------------------------------------------------
PINE 4.10 MAIN MENU Folder: INBOX 7 Messages
? HELP - Get help using Pine
C COMPOSE MESSAGE - Compose and send/post a message
I FOLDER INDEX - View messages in current folder
L FOLDER LIST - Select a folder OR news group to view
A ADDRESS BOOK - Update address book
S SETUP
- Configure or update Pine
Q QUIT
- Exit the Pine program
Copyright 1989-1999. PINE is a trademark of the University of Washington
.
? Help P PrevCmd R RelNotes
O OTHER CMDS > [ListFldrs] N NextCmd K KBLock
-----------------------------------------------------------------------------
Wyróżniamy trzy zasadnicze części układu informacji programu:
•
Linia statusu zawiera numer wersji programu i nazwę aktualnie otwartego folderu (wraz z liczbą wiadomości i
numerem wiadomości ,,bieżącej''). W sytuacji otwarcia pliku, którego
pine
nie potrafi poprawnie interpretować jako
zbioru listów (na przykład dowolny plik tekstowy) lub folderów zapisanych w kilku (raczej egzotycznych) formatach,
w linii statusu pojawi się napis ,,read-only'' (folder otwarty jest w trybie
tylko
do odczytu). Gdy uruchomimy kolejną
kopię programu
pine
, to ,,odbiera'' ona wszystkie foldery, które są aktualnie czytane przez inne kopie programu
pine
.
Programy, którym ,,zabrano'' foldery traktują je również jako
,,
read-only
''
;
•
Dwie linie u dołu ekranu zawierają podpowiedzi dotyczące komend (w pustej linii nad tym obszarem będą pojawiać
się różne komunikaty programu);
•
Część środkowa ekranu zawiera zasadnicze informacje.
Wśród dostępnych komend zwracają uwagę dwie (dostępne praktycznie w każdym menu):
•
?
- pozwalający uzyskać podpowiedzi o podstawowych komendach
•
O
(wielkie o) pozwalające uzyskać (również w dolnej części ekranu) przypomnienie kolejnych, dostępnych w danym
menu, komend. Zwracam uwagę, że zawsze aktywne są
wszystkie
komendy, nie tylko te ,,widoczne'' na ekranie.
Idea programu jest taka, że większość podstawowych komend dostępna jest z dowolnego menu za pomocą tego samego skrótu
mnemonicznego. Komendy wykonujące podobne (lub identyczne) funkcje, tylko na różnych obiektach, mają ten sam skrót
mnemoniczny.
W każdym menu zwykle jedna z komend wyróżniona jest w ten sposób, że wyświetlana jest w nawiasach kwadratowych ([ ]) i
zostanie wybrana w przypadku naciśnięcia klawisza
Enter
.
Komendy dostępne w menu głównym:
C
C
ompose message - komenda dostępna w menu głównym, podczas przeglądania folderów, przeglądania katalogu
folderu i czytania listu; przełącza
PINE
w tryb przygotowywania listu,
I
folder
I
ndex - komenda dostępna w menu głównym, podczas przeglądania folderów i czytania listu; przełącza w tryb
przeglądania zawartości skrzynki pocztowej (podane informacje to: data nadania listu, nadawca i temat listu). Jedna z
wiadomości będzie wyróżniona - jest to wiadomość bieżąca.
L
folder
L
ist - komenda dostępna w menu głównym, podczas przeglądania katalogu folderu i czytania wiadomości;
wyświetla listę wszystkich skrzynek pocztowych użytkownika. Korzystając z klawiszy kursora można podświetlić
folder, który chcemy przeglądać i przejść do przeglądania naciskając klawisz
Return
,
A
A
ddress book - komenda dostępna w jedynie w menu głównym - włącza funkcję zarządzania książkami adresowymi,
S
S
etup - komenda dostępna jedynie w głównym menu; przełącza w tryb konfigurowania programu
PINE
; można tu
ustawić praktycznie wszystkie konfigurowalne opcje programu,
Q
Q
uit - zakończenie pracy.
Komendy dostępne z głównego menu (nie widoczne w głównym spisie):
O
O
ther commands - inne komendy; komenda dostępna praktycznie w każdym menu, powoduje wyświetlenie w dolnej
części ekranu podpowiedzi o dalszych dostępnych komendach,
G
G
oto - komenda dostępna w menu głównym, podczas przeglądania folderów, przeglądania katalogu folderu i czytania
listu; pozwala przejść do nazwanego przez użytkownika folderu. Folder może pochodzić ze zdefiniowanego przez
użytkownika zestawu lub być zupełnie nowym folderem. Po wydaniu tej komendy możemy używać następujących
funkcji:
Ctrl-N - następna kolekcja folderów,
Ctrl-P - poprzednia kolekcja,
Ctrl-T - przejście do listy folderów.
R
R
elease Notes - komenda wyświetla podstawowe informacje o programie, jego historii i autorach,
B
Report
B
ug - komenda dostępna jest również z każdego poziomu podpowiedzi; pozwala wysłać list do autorów
programu,
K
KeyBoard Lock – umożliwia blokadę klawiatury po odejściu od komputera oraz ekranu po wpisaniu hasła
(zabezpieczenie własnej poczty przed czytaniem jej przez niepowołane osoby),
N
podświetla w menu następną pozycję,
P
podświetla w menu poprzednią pozycję (klawiszy
N
i
P
można używać gdy, nie działają'' klawisze kursorów).
3. Folder
Foldery to pliki, gdzie zostały zapisane listy. Użytkownik ma do czynienia z trzema podstawowymi folderami:
INBOX
plik, gdzie wpisywane są przez system pocztowy wszystkie przychodzące listy; zwykle jest to plik o nazwie
użytkownika znajdujący się w kartotece /usr/mail lub /usr/spool/mail,
sent-mail
katalog wysłanych listów - gdzie mogą być zapisywane kopie wszystkich wysyłanych przez użytkownika
listów,
saved-mail
plik, gdzie użytkownik wpisuje (komendą
S
ave) te listy, które chce przechować na później.
Foldery są zbudowane w ściśle określony sposób. Użytkownik może tworzyć dodatkowe foldery w miarę potrzeb, ich nazwy
muszą być nazwami, które akceptuje system operacyjny dla nazw plików. W wersji DOSowej (Windowsowej) programu pliki
zawierające listy mają trzyznakowe ,,rozszerzenie'' nazwy .MTX. Wersja DOSowa potrafi czytać
Unix
owe foldery, ale nie
pozwala na dokonywanie zmian (są one otwierane w trybie
read-only
).
Przed numerem listu widzimy (przy wielu listach) następujące oznaczenia:
N (
N
ew) nowy list (nie był jeszcze czytany),
(odstęp) list już czytany,
D (
D
eleted) list zaznaczony do skasowania,
A (
A
nswered) list, na który udzieliliśmy odpowiedzi (używając komendy
R
eply),
+ list adresowany osobiście do odbiorcy (w odróżnieniu od listów z adresem umieszczonym w polu
Cc:
i listy
dyskusyjnej),
X zaznaczony - list został zaznaczony do wykonania operacji na grupie listów,
* ważny - wskazany za pomocą komendy ,,flag'' (
*
).
Za numerem podana jest data wysłania listu (standardowo listy są szeregowane w kolejności nadejścia, a nie wysłania).
Kolejne pole to nadawca. Liczba w nawiasach podaje wielkość listu w bajtach (znakach). Ostatnie pole to temat listu.
4. Wiadomości
Naciśnięcie klawisza
V
-
V
iew (lub Enter) powoduje wyświetlenie podświetlonego listu. Klawisze kursorów (,,strzałka” do
góry, ,,strzałka” do dołu, ale też
P
i
N
) pozwalają przesuwać podświetlenie na kolejne wiadomości. Klawisz ,,spacja” albo „
+”
wyświetla następną, „
-
”
poprzednią stronę indeksu. Naciskając klawisz
J
(
J
ump) możemy przenieść się do wiadomości o
podanym numerze.
Wiadomości możemy ,,wyszukiwać'' używając komendy
W
(
W
hereis). Pozwala ona na wyszukiwanie w kartotece listów
określonego słowa. Przeszukuje to, co widać na ekranie: nadawcę listu i temat. Pozwala ona również szybko przemieścić się na
początek indeksu: w odpowiedzi na pytanie o szukane słowo naciskamy klawsiz
Ctrl-Y
i na koniec (
Ctrl-V
). Naciśnięcie
klawisza
J
ump pozwala na przejście do wiadomości o podanym numerze.
Wskazaną wiadomość możemy:
S
(
S
ave) przenieść do innego folderu (naciśnięcie klawisza
Ctrl-T
powoduje wyświetlenie listy wszystkich folderów
- klawiszami strzałek można wybrać interesujący nas folder),
E
(
E
xport) zapisać w pliku tekstowym,
Y
(pr
Y
nt) wydrukować,
D
(
D
elete) skasować (zostanie ona jedynie zaznaczona jako ,,przeznaczona'' do skasowania, jest kasowana gdy już
kończymy prace z programem),
U
(
U
ndelete) odznaczyć skasowanie,
*
zaznaczyć jako:
*
,,ważną'',
N
,,nową'',
D
,,skasowaną'',
A
na którą odpowiedzieliśmy (lub używając znaczka
!
zanegować wybór).
Kolejność wiadomości
Kolejność wyświetlania indeksu można zmienić naciskając klawisz
$
, a następnie wybierając jedną z poniższych możliwości:
S według tematów (
S
ubject),
A według daty/czasu nadejścia (
A
rrival),
F według adresu nadawcy (
F
rom),
D według daty/czasu wysłania (
D
ate),
Z według wielkości (si
Z
e) przesyłki,
O zgodnie z wątkami dyskusji (
O
rderedSubject): listy sortowane są według tematów, a w ramach tematów według daty
wysłania; pozwala to śledzić dyskusję na jeden temat w kolejności jej rozwijania się.
Zmiana kolejności wyświetlania wiadomości nie ma żadnego wpływy na kolejność umieszczenia wiadomości w folderze.
Standardowo, listy pokazywane są w takiej kolejności w jakiej zostały zapisane do folderu.
Zaznaczanie listów
Do wykonania wielu operacji na kilku wybranych listach służą komendy zaznaczania (
select
) i ,,grupowego wykonywania
komend'' (
aggregate commands
). Komenda „
;”
służy do zaznaczania komend na podstawie podanych kryteriów. Do
dyspozycji są następujące możliwości:
C
C
urrent - zaznacza wiadomość bieżącą,
A
A
ll - zaznacza wszystkie wiadomości,
N
N
umber - zaznacza wiadomości o podanych numerach: 2-5,7,
T
T
ext - zaznacza wiadomości zawierające określony tekst w polu (otwiera się kolejne menu),
S
S
tatus - zaznacza wiadomości na podstawie statusu wiadomości,
D
D
ate - zaznacza wiadomości na podstawie daty (pojawia się kolejne menu).
5. Kartoteka folderów
Odczyt listu
Folder zawierający pocztę przychodzącą nazywa się
INBOX
. W menu głównym naciskamy
I
, albo przechodzimy do menu
zawierającego spis wszystkich folderów wybierając folder
L
ist, następnie wybieramy interesujący nas folder. Wiadomość
możemy przeglądać używając klawiszy strzałek (przesunięcie o jeden wiersz w górę lub w dół),
+
(lub odstęp) następny i
-
poprzedni ,,ekran''. Możemy poszukiwać określonych słów używając funkcji
W
hereis. Inne funkcje dostępne w tym miejscu są
praktycznie identyczne z tymi dostępnymi podczas przeglądania indeksu poczty.
N
N
ext - przejście do następnego listu,
P
P
revious - przejście do listu poprzedniego,
D
D
elete - skasowanie listu,
U
U
ndelete - ,,odkasowanie'' listu,
Y Pr
Y
nt - drukowanie listu,
* Flag - zaznaczanie listu,
S
S
ave - zapis listu w postaci folderu,
E
E
xport - zapis listu do pliku,
J
J
ump - pozwala przejść do wiadomości o podanym numerze,
Tab
przejście do następnej nowej (nie przeczytanej) wiadomości, a jeżeli nie ma już takiej w bieżącym folderze - przejście
do następnego foldera.
Przygotowanie listu
Użycie komendy
C
ompose (oraz komend
R
eply i
F
orward) przełącza program
PINE
w tryb komponowania listu.
Do
komponowania listu wykorzystywany jest bardzo prosty edytor o nazwie PICO.
W górnej części ekranu widać nagłówki
listu określające odbiorców i temat listu oraz jego ,,załączniki'' (
Attchmnt
skrót od
Attachments
). Po naciśnięciu klawisza
Ctrl-
R
(
each headders
) - pojawia się bogatszy zestaw nagłówków (dodatkowo
Bcc:
,
Newsgrps:
,
Fcc:
).
PINE
posiada rzadką
umiejętność wysłania przesyłki
równocześnie
do newsów i na wskazany adres e-mail. Program
PINE
pozwala na dołączanie
do każdego listu przygotowanego wcześniej ,,podpisu'' (
signature
). Jest on najczęściej pamiętany w pliku .signature. Pozwala
to ułatwić proces przygotowywania listów.
Po wstrzymaniu wysyłki listu, można do niego powrócić. (Użytkownik może mieć kilka ,,rozpoczętych'' listów.) Po wybraniu
funkcji
C
ompose (z każdego menu gdzie jest ona dostępna) użytkownik jest pytany czy chce kontynuować wstrzymany list.
Program podpowiada również, że odpowiedź
N
o (Nie) nie skasuje ,,rozpoczętego'' listu - pozwoli jedynie rozpocząć pisanie
nowego. Gdy jednak wybierzemy funkcję kontynuacji, a mamy rozpoczętych kilka listów - pojawia się menu identyczne jak
to, dostępne podczas przeglądania poczty. Wybieramy odpowiedni list i kontynuujemy jego edycję. Mamy oczywiście
możliwość ponownego wstrzymania jego wysyłki.
Wysłanie listu następuje po naciśnięciu klawisza
Ctrl-X
.
Ctrl- C
pozwala na zaniechanie wysłania listu.
Bounce
Otrzymany list przeadresowujemy do kogoś innego.
PINE
dodaje nagłówki: Resent-Date:, Resent-From:, Resent-To:, i
Resent-Message-Id:. Pozwala to bardzo dokładnie zidentyfikować kto był nadawcą listu, a kto go odesłał.
Kolekcje folderów
Program
PINE
dodatkowo rozróżnia pojęcie ,,kolekcji folderów'' (
folder collections)
. Kolekcja to kartoteka kartoteka na
jednym komputerze
(
directory
), gdzie są przechowywane foldery. Cechą charakterystyczną odróżniającą program
PINE
od
innych jest możliwość czytania i przechowywania poczty na wielu komputerach (wszystkich tych, na których uruchomiono
program
imapd
i użytkownik ma tam swoje ,,konto'') - albo korzysta z dostępu anonimowego (jeżeli serwer na to zezwala).
Ze względu na to, że
PINE
może odczytywać foldery (i ich kolekcje), znajdujące się na różnych komputerach, wykorzystując
(oprócz dostępu lokalnego) protokoły komunikacji IMAP (
the Internet Message Access Protocol
) i NNTP (
the Network News
Transport Protocol
) sposób podawania nazw folderów (i ich kolekcji) jest nieco skomplikowany. Specjalną kategorią
,,kolekcji'' są:
•
,,poczta nadchodząca'' (
incoming folders
) będąca zbiorem odsyłaczy do skrzynek
INBOX
na różnych komputerach,
•
,,newsy'' - kolekcja grup newsowych czytanych lokalnie lub zdalnie z serwera news,
Nazwy folderów
Składnia nazwy folderu powinna wskazywać na konkretny plik:
folder na lokalnym komputerze
– podanie nazwy pliku (i ewentualnie kartoteki, w której się on znajduje) lub INBOX,
folder na oddalonym komputerze -
podanie nazwy komputera i typu protokołu komunikacyjnego.
Używanie znaków narodowych w poczcie wysyłanej i odbieranej za pomocą programu PINE
Problem wysyłania poczty (i newsów) z użyciem znaków narodowych jest zagadnieniem z formalnego punktu widzenia
bardzo prostym, ale ogromnie skomplikowanym w fazie realizacji. Program jest przystosowany do wysyłania, odbioru listów i
newsów zawierających znaki narodowe kodowane zgodnie z zasadami MIME. Oznacza to, że list powinien używać jednego z
następujących zestawów znaków:
•
US-ASCII Standard 7 bit English characters
•
ISO-8859-1 8 bit European "latin 1" character set
•
ISO-8859-2 8 bit European "latin 2" character set
•
ISO-8859-3 8 bit European "latin 3" character set
•
ISO-8859-4 8 bit European "latin 4" character set
•
ISO-8859-5 8 bit Latin and Cyrillic
•
ISO-8859-6 8 bit Latin and Arabic
•
ISO-8859-7 8 bit Latin and Greek
•
ISO-8859-8 8 bit Latin and Hebrew
•
ISO-8859-9 8 bit European "latin 5" character set
•
ISO-8859-10 8 bit European "latin 6" character set
•
KOI8-R 8 bit Latin and Russian
•
VISCII 8 bit Latin and Vietnamese
•
ISO-2022-JP Latin and Japanese
•
ISO-2022-KR Latin and Korean
•
UNICODE-1-1 Unicode
•
UNICODE-1-1-UTF-7 Mail-safe Unicode
•
ISO-2022-JP-2 Multilingual
Problemy zaczynają się wtedy, gdy korzystamy z programu w środowisku DOS lub Windows. Polskie litery w tych
środowiskach mogą być kodowane w jednym z kilku (mniej lub bardziej popularnych) standardów. Program
PINE
standardowo przystosowany jest do przekodowywania znaków najpopularniejszych na zachodzie stron kodowych CP437,
CP850, CP860, CP863, i CP865 do ISO-8859-1 (gdy w pliku PINERC napotka deklaracje character-set=ISO-8859-1) oraz
znaków ze strony kodowej CP866 do ISO-8859-5 (gdy napotka tam deklarację character-set=ISO-8859-5). Przekodowywanie
działa ,,w obie strony'' i jest stosowane w przypadku odbierania i wysyłania poczty oraz zapisywania (komendami
S
ave i
E
xport) listów i załączników.
W każdym innym przypadku, użytkownik musi przygotować
własną
tablice kodowania. Powinna być ona wskazywana
zmienną środowiska ISO_TO_PC.
PC-Pine
spodziewa się napotkać w tym (tekstowym) pliku informacji w następującym
formacie: plik powinien zawierać tablicę o 256 elementach oddzielonych "pustymi" odstępami (
white-space
) to jest znakami:
odstęp (,,spacja''), tabulator, nowa linia ale
nie przecinkami
; każdy z elementów tablicy jest liczbą dziesiętną, indeks (numer
kolejny elementu) jest kodem znaku PC wartość elementu kodem znaku w kodzie ,,docelowym'' (ISO).
6. EDYTOR PICO
Program
PICO
jest bardzo prostym edytorem, o niezbyt wielu możliwościach, używanym standardowo przez
PINE
do
przygotowywania poczty. Może być on z powodzeniem wykorzystany do edycji dowolnych plików tekstowych. Bardzo
elementarny zestaw komend dostępny jest za pośrednictwem klawiszy funkcyjnych lub klawiszy literowych naciskanych
równocześnie z klawiszem
Ctrl
. W dolnej części ekranu dostępne są skrócone podpowiedzi. Ekran podczas pracy z edytorem
PICO
wygląda tak:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
UW PICO (tm) 3.5 New Buffer
^G Get Help ^O WriteOut ^R Read File ^Y Prev Pg ^K Cut Text ^C Cur Pos
^X Exit ^J Justify ^W Where is ^V Next Pg ^U UnCut Text ^T To Spell
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W trakcie pracy z edytorem
PICO
dostępne są klawisze kursorów (to znaczy te ze strzałkami) - przynajmniej na wszystkich
terminalach zgodnych (czy wywodzących się) z rodziny vt (vt100, vt200, vt300, ansi, xterm).
Do przemieszczania się z większym krokiem używamy klawiszy
Ctrl-V
: następna strona i
Ctrl-Y
: poprzednia strona.
Wyszukiwać ciąg znaków (bez rozróżniania wielkich i małych) możemy za pomocą komendy
Ctrl-W
; jeżeli zamiast
poszukiwanego ciągu znaków podamy
Ctrl-Y
znajdziemy się na początku pliku, a gdy podamy
Ctrl-V
na jego końcu. ,,Help''
dostępny jest po naciśnięciu
Ctrl-G
(
et Help
).
Ctrl-C
podaje informacje o aktualnym położeniu kursora.
Zewnętrzny plik można włączyć do treści już edytowanego używając komendy
Ctrl-R
. Linie tekstu można skasować
naciskając klawisz
Ctrl-K
, a skasowany tekst odtworzyć (na przykład w innym miejscu) za pomocą komendy
Ctrl-U
.
Ctrl-J
powoduje przeformatowanie bieżącego ustępu tekstu (ustępy są ograniczone albo co najmniej jedną pustą linią, albo linią
zaczynającą się od ,,wcięcia''). Operację możemy anulować (o ile nie zmieniliśmy położenia kursora) naciskając
Ctrl-U
;
przeformatowanie polega na usunięciu nadmiarowych odstępów (za wyjątkiem tych występujących po kropce) i takie
przenoszenie słów aby wiersze tekstu nie przekraczały 73 kolumny.
Klawisz
backspace
kasuje znak na lewo od kursora.
Ctrl-O
zapisuje poprawiony tekst do pliku, a
Ctrl-X
pozwala wyjść z
edytora (podczas komponowania listu jest to równoznaczne z poleceniem wysłania listu).
Uruchomienie programu
Program uruchamia się w sposób następujący:
pico [-f] [+
n
] [-n
n
] [-t] [-v] [-w] [-z] [
file
]
[ Pobierz całość w formacie PDF ]