Zastosowanie przeciwutleniaczy, dietetyka, S VII Technolo produktów mięsnych
[ Pobierz całość w formacie PDF ] Dodatki Dorota Czerwińska Zastosowanie przeciwutleniaczy w przetwórstwie mięsa W czasie obróbki wstępnej i termicznej produktów mięsnych oraz ich dalszego przechowywania może zachodzić utlenianie czyli oksydacja tłuszczów. Utlenianiu mogą ulegać zarówno tłuszcze naturalnie występujące w mięsie, jak i tłuszcze dodawane w czasie przetwarzania produktów. Jełczenie utleniające stanowi jedną z podstawowych przyczyn psucia się żywności. Produkty utleniania tłuszczów mają ujemny wpływ na zdrowie, a żywność zjełczała nie nadaje się do spożycia. Skutecznym sposobem zapobiegania jełczeniu mięsa i produktów mięsnych spowodowanego działaniem tlenu jest dodawanie do żywności przeciwutleniaczy. U tlenianie tłuszczów, noszące nazwę autooksydacji lub jełczenia, prze- biega łańcuchowo w kilku etapach. Proces ten jest trudny do zahamo- wania, ponieważ nawet niewielka część utleniających się tłuszczów powoduje powstawanie niestabil- nych produktów utleniania – nad- tlenków, które ulegają rozpadowi do reaktywnych produktów zwanych wolnymi rodnikami. Rozpoczyna- ją one szereg reakcji chemicznych z niezmienionymi jeszcze kwasami tłuszczowymi, wywołując ich spon- taniczne łączenie się z tlenem i po- wstawanie kolejnych wolnych rod- ników. W początkowym okresie autooksy- dacji nie następują zmiany smaku, zapachu, barwy i konsystencji pro- duktów spożywczych. Dopiero w dal- szym etapie powstają lotne związki, powodujące zmianę smaku i zapa- chu produktów spożywczych, gdy ich ilość jest duża produkty jełcze- ją, tracąc przydatność do spożycia. W końcowym etapie gromadzące się w dużych ilościach produkty utle- niania wchodzą ze sobą w reakcje, prowadzące do powstawania sub- stancji o szkodliwym działaniu, czę- sto toksycznych. Procesy oksydacyjne przyczynia- ją się do pogorszenia cech senso- rycznych (smaku, zapachu, barwy i konsystencji) i jakości zdrowotnej przetworów mięsnych. W ich efek- cie produkty mogą mieć zjełczały zapach i posmak. Jest to spowodo- wane powstawaniem w mięsie nisko- cząsteczkowych substancji lotnych, przede wszystkim krótkołańcucho- wych aldehydów oraz hydroksykwa- sów, ketokwasów, węglowodorów i alkoholi. Rezultatem utleniania tłuszczów zawartych w mięsie mogą też być niekorzystne zmiany barwy, czyli szarzenie lub brązowienie pro- duktów. Rys. 1. Zawartość kwasów tłuszczowych w tłuszczu mięsa dro- biowego, wołowiny i wieprzowiny 50 40 30 % 20 10 0 kwasy nasycone kwasy jednonienasycone kwasy wielonienasycone mięso z piersi kurczaka mięso z udka kurczaka mięso z piersi indyka mięso z udźca indyka polędwica wołowa schab wieprzowy Czynniki wpływające na tempo utleniania tłuszczów w przetworach mięsnych Istotnym czynnikiem wpływają- cym na tempo utleniania tłuszczów zawartych w mięsie jest skład che- miczny produktów. Na zmiany oksy- dacyjne są narażone najbardziej produkty, w których występują nie- nasycone kwasy tłuszczowe. Kwasy te, szczególnie kwasy wielonienasy- cone, są reaktywne i szybciej od kwa- sów nasyconych ulegają oksydacji. W produktach mięsnych z wie- przowiny, czy wołowiny przeważają kwasy nasycone i jednonienasyco- ne. Mięso drobiowe, w odróżnieniu do mięsa zwierząt rzeźnych, zawiera większe ilości kwasów tłuszczowych wielonienasyconych, zaś mniej kwa- sów nasyconych (ryc. 1). Z uwagi na korzyści zdrowotne, jakie mają kwasy wielonienasyco- ne dąży się do zwiększenia ich za- wartości w żywności. Przykładowo do paszy drobiu dodaje się olej lnia- ny lub rybi. W efekcie takiej mody- fikacji sposobu żywienia zmniejsza się zawartość kwasów tłuszczowych Na skutek utleniania tłuszczów obniża się wartość odżywcza pro- duktów mięsnych, gdyż zniszczeniu ulegają cenne składniki odżywcze. Dotyczy to przede wszystkim nie- zbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Są one bo- wiem najbardziej wrażliwe na utle- nianie, a w wyniku utleniania tracą właściwości biologiczne kwasów nie- zbędnych. W mniejszym lub większym stop- niu ulegają zniszczeniu zawarte w produktach mięsnych witaminy A, D, E, B 6 . Tłuszcz zjełczały może niszczyć składniki odżywcze zawar- te w innych produktach żywnościo- wych, z którymi się styka, np. rybo- flawinę, kwas askorbinowy, kwas pantotenowy, biotynę oraz może zmniejszać przyswajalność białka znajdującego się w produktach mię- snych. Ponadto w wyniku procesu utle- niania tłuszczów w produktach spożywczych mogą gromadzić się związki toksyczne (nadtlenki, wol- ne rodniki, produkty polimery- zacji), negatywnie wpływające na zdrowie. 1 07/2010 Gospodarka Dodatki nasyconych i jednonienasyconych, a zwiększa wielonienasyconych w mięsie drobiowym Tłuszcz wołowy zawiera dużą ilość nasyconych kwasów tłuszczowych i znacznie odbiega pod tym wzglę- dem od mięsa drobiu, a nawet wie- przowiny. W celu zmiany składu lipidowego tłuszczu mięsa wołowe- go proponuje się wzbogacanie pasz w duże ilości nienasyconych kwa- sów tłuszczowych, najlepiej w po- staci otoczkowanej. Trzeba jednak pamiętać, że zwiększenie udziału nienasyconych kwasów tłuszczo- wych w mięsie może spowodować zmiany jego walorów smakowo-za- pachowych. Jednocześnie produkty takie mogą być bardziej podatne na zmiany oksydacyjne. Procesowi utleniania tłuszczów obecnych w produktach mięsnych sprzyjają: światło, promieniowanie ultrafioletowe, podwyższona tem- peratura, obecność metali (głównie żelaza i miedzi), niektórych natural- nych barwników (hemoglobina) oraz produktów utleniania innych związ- ków. Szybkość utleniania tłuszczów przyspiesza działanie promieniowa- nia ultrafioletowego. Pod wpływem naświetlania wzrasta ilość nadtlen- ków w produktach. Podwyższona temperatura stymu- lując powstawanie wolnych rodni- ków, przyspiesza tempo utleniania tłuszczów. Proces utleniania spowo- dowany działaniem podwyższonej temperatury można spowolnić prze- chowując produkty mięsne w wa- runkach chłodniczych lub w postaci zamrożonej. Proces utleniania tłuszczów za- wartych w produktach mięsnych może przyspieszać obecność żelaza. Pierwiastek ten może inicjować utle- nianie tłuszczów zarówno w mięsie surowym, jaki ogrzewanym. Również barwniki występujące w mięsie, takie jak mioglobina czy hemoglobina, mogą same katalizo- wać utlenianie tłuszczów zawartych w mięsie surowym i ogrzewanym. Do zmian oksydacyjnych tłusz- czów może się przyczyniać oddzie- lanie mięsa od kości, krojenie, siekanie, mielenie. W trakcie roz- drabniania mięsa uszkadzane są błony komórkowe, a tłuszcze są bar- dziej narażone na działanie tlenu at- mosferycznego, barwników hemo- wych i jonów metali. Poza tym napowietrzenie rozdrob- nionego mięsa po chłodniczym lub zamrażalniczym przechowywaniu jest przyczyną niepożądanych objawów oksydacyjnego rozkładu tłuszczu. Do utleniania tłuszczów zawar- tych w produktach mięsnych może dochodzić w czasie podgrzewania, smażenia lub grillowania produk- tów wcześniej poddawanych obrób- ce cieplnej. Sposoby zapobiegania utlenianiu tłuszczów w przetworach mięsnych Przeciwutleniacze to substancje, które dodane do produktów spo- żywczych w małych stężeniach za- bezpieczają je przed niekorzystnymi zmianami spowodowanymi utle- nianiem i przedłużające trwałość środków spożywczych. Przerywają one łańcuch oksydacyjny i hamują utlenianie tłuszczów, gdyż wchodzą w reakcje z pierwotnymi produktami utleniania, tworząc z nimi mało ak- tywne rodniki zapobiegając powsta- waniu produktów degradacji kwa- sów tłuszczowych. Ponadto mogą osłabiać działanie prooksydantów – sprzyjających utlenianiu. OFERUJEMY WI ĉ CEJ Kemin traktuje powaĪnie swoje wyzwania. NiezaleĪnie od tego jaki jest Twój proces produkcyjny, Kemin oferuje inowacyjne technologie dziĊki którym produkt ĪywnoĞciowy wygląda doskonale, jest smaczny i pozostaje dłuĪej bezpieczny i ĞwieĪy. FORTIUM ® - Przeciwutleniacze i ekstrakty naturalne NaturFORT ™ - Poł ą czenie rozmarynu i zielonej herbaty EN-HANCE ™ - Przeciwutleniacze syntetyczne SHIELD ® - Konserwanty WWW.KEMIN.COM KFTCS.EU@KEMIN.COM Tel: +32 14 28 3660 © Kemin Industries, Inc. i grupa irm Kemin 2010 Wszystkie prawa zastrzeĪone. ®™ Znaki towarowe irmy Kemin Industries, Inc., U.S.A. 1 Gospodarka 07/2010 Dodatki W produktach spożywczych wy- stępują naturalne przeciwutlenia- cze, poza tym do żywności można dodawać syntetyczne przeciwutle- niacze oraz substancje wspomaga- jące działanie przeciwutleniaczy (tzw. synergenty). Naturalne przeciwutleniacze za- warte w mięsie, szczególnie tokofe- rol, spowalniają procesy utleniania tłuszczów w mięsie. Przez żywienie zwierząt odpowiednio skomponowa- ną paszą, wzbogaconą w witaminę E, można zwiększyć zawartość toko- feroli w mięsie. W ten sposób zmniej- sza się podatność tłuszczów na utle- nianie zarówno w mięsie surowym, jak i w ogrzewanym oraz przechowy- wanym w stanie schłodzonym. Syntetyczne przeciwutleniacze, które mają zastosowanie w produk- tach mięsnych to galusan propylu E310, galusan oktylu E311, galu- san dodecylu E312, tert-butylohy- drochinon (TBHQ) E319 oraz buty- lohydroksyanizol (BHA) E320. Związki o działaniu przeciwutle- niającym, nie będące typowymi prze- ciwutleniaczami, mogą wiązać jony metali będące katalizatorami proce- su utleniania (np. żelazo, miedź). Ta- kie działanie mają: kwas askorbino- wy, kwas cytrynowy, kwas mlekowy. Ponadto kwas askorbinowy bardzo szybko utlenia się, więc usuwa tlen z otoczenia. Do substancji wspoma- gających działanie przeciwutlenia- czy, które dodaje się do produktów mięsnych należą: kwas askorbino- wy E300, askorbinian sodu E301, askorbinian wapnia E302, kwas ery- trobowy E315, izoaskorbinian sodu E316, kwas cytrynowy E330, cytry- niany sodu E331, cytryniany potasu E332 oraz cytryniany wapnia E333. TBHQ (tert-butylohydrochinon) łatwo rozpuszcza się w tłuszczach, jest to jeden z najbardziej efek- tywnych przeciwutleniaczy. Jest skuteczny w odniesieniu do wie- lonienasyconych olejów roślin- nych i różnych tłuszczów zwierzę- cych. Wykazuje efekt przeniesienia do żywności smażonej. Nie tworzy barwnych kompleksów z jonami że- laza i miedzi, ale może dawać różowe przebarwienia żywności w wyniki re- akcji z wolnymi aminami. Butylohydroksyanizol (BHA) ma postać białych lub żółtawych wo- skowatych płatków, dobrze roz- puszczalnych w tłuszczu i etano- lu, a nie rozpuszczalnych w wodzie. Jest bardzo silnym przeciwutle- niaczem zapobiegającym jełczeniu tłuszczu i zmianom oksydacyjnym zapachu. Ma dużą reaktywność chemiczną i biologiczną. Nie tra- ci własności przeciwutleniających w czasie smażenia. Kwas askorbinowy jest białym lub żółtawym, krystalicznym prosz- kiem, bez zapachu, o smaku kwa- śnym, łatwo rozpuszczalnym w wo- dzie. Askorbiniany sodu i wapnia mają podobne właściwości, ale sło- nawy smak. Działają przeciwutle- niająco, gdyż mogą usuwać tlen ze środowiska, redukować wcze- śniej utlenione związki oraz chela- tować jony metali. Zarówno kwas askorbinowy, jak i askorbinia- ny znacznie przyspieszają proces peklowania mięsa oraz stabilizują barwę mięsa peklowanego. Kwas erytrobowy (izoaskorbino- wy) ma postać białych lub żółtawych kryształów, bez zapachu. Izoaskor- binian sodu jest białym lub żółta- wym, ziarnistym lub krystalicznym proszkiem, bez zapachu, o słonym posmaku. Obie substancje stosu- je się do produktów mięsnych, w celu przyspieszenia peklowania mięsa. Ponadto związki te ograni- czają powstawanie nitrozoamin. Kwas cytrynowy występuje w po- staci bezbarwnych, przezroczystych kryształów, bez zapachu, o silnie kwaśnym smaku (granulat lub kry- staliczny proszek). Otrzymywany jest w wyniku fermentacji melasy przez pleśnie Aspergillus niger . Dobrze roz- puszcza się w wodzie. Kwas cytryno- wy działa synergistycznie z przeciw- utleniaczami. Występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych. Kwas mlekowy występuje natu- ralnie w produktach poddawanych fermentacji mlekowej (kiszonki), fer- mentowanych wędlinach typu sala- mi. Syntetyczny kwas mlekowy jest otrzymywany na drodze fermentacji melasy, serwatki, skrobi ziemnia- czanej, kukurydzianej lub zbożowej przy użyciu Bacillus acidilacti. Ma postać krystaliczną, ale łatwo roz- puszcza się tworząc bezbarwną lub żółtawą, syropowatą ciecz. Związek ten ma kwaśny smak, jest bez zapa- chu, łatwo rozpuszcza się w wodzie i etanolu. Kwas mlekowy zwiększa aktywność przeciwutleniaczy. Mleczany można stosować w celu poprawy jakości produktów mię- snych i przedłużenia okresu ich trwałości. Związki te zapobiegają jełczeniu tłuszczu, gdyż mogą kom- pleksować jony żelaza trójwartościo- wego. Dodatek mleczanu sodu ma korzystny wpływ na barwę wołowi- ny i wieprzowiny przechowywanej w warunkach chłodniczych. Zastosowanie przeciwutleniaczy do wyrobów mięsnych W chwili obecnej stosowanie sub- stancji dodatkowych jest uregulo- wane przepisami podanymi w Roz- porządzeniu Parlamentu Europej- skiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w spra- wie dodatków do żywności. Rozpo- rządzenie to zapowiada wprowa- dzenie nowych wykazów dodatków do żywności, które są dopuszczone do stosowania w środkach spożyw- czych po zakończeniu przeglądu ich zgodności z ustawami. Przegląd zo- stanie zakończony do dnia 20 stycz- nia 2011 r. W Rozporządzeniu Ministra Zdro- wia z dnia 18 września 2008 r. w sprawie dozwolonych substan- cji dodatkowych wymieniono m.in. przeciwutleniacze i warunki ich sto- sowania. Substancje te mogą pozo- stawać w obrocie i być stosowane w żywności do dnia wejścia w życie załącznika II do rozporządzenia Par- lamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008, nie dłużej jednak niż do dnia 2 lutego 2011 r. W za- łączniku II podany zostanie wspól- notowy wykaz dodatków do żywno- ści dopuszczonych do stosowania w żywności oraz warunki ich stoso- wania. Paczkowane świeżo zmielone mię- so oraz wyroby ze świeżo zmielone- go mięsa zabezpiecza się przed utle- nianiem dodając kwas askorbinowy, askorbiniany (sodu, wapnia), kwas cytrynowy oraz cytryniany (sodu, potasu, wapnia). Kwas askorbi- nowy i askorbiniany są wykorzy- stywane także do produkcji wędlin i wyrobów garmażeryjnych z mięsa peklowanego, także drobiowego, do konserw mięsnych oraz do wędlin podrobowych (pasztetowa, kaszan- ka). Kwas cytrynowy i cytryniany są stosowane przy wyrobie wędlin i konserw mięsnych, wspomagają Charakterystyka przeciwutleniaczy stosowanych do przetworów mięsnych Galusan propylu jest białym kry- stalicznym proszkiem o bardzo sła- bym gorzkim smaku, trudno roz- puszczalnym w olejach i tłuszczach, a lepiej w etanolu. Galusan oktylu jest białym krystalicznym prosz- kiem bez zapachu, łatwiej niż galu- san propylu rozpuszczalnym w oleju i etanolu, a gorzej w wodzie. Galu- san dodecylu to bezbarwny, bezza- pachowy krystaliczny proszek, do- brze rozpuszczalny w etanolu i oleju, a trudno rozpuszczalny w wodzie. Galusany mają małą odporność ter- miczną. Tracą swoje właściwości przeciwutleniające w produktach smażonych, a w niektórych produk- tach spożywczych mogą tworzyć za- barwienie w wyniku reakcji z jonami metali. 20 07/2010 Gospodarka Dodatki uzyskanie pożądanej barwy final- nych produktów. Związki te dodaje się do mięsa i jego przetworów na zasadzie quan- tum satis, zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną. Nie jest więc określo- ny maksymalny poziom, ale ilość dodana nie może być wyższa niż nie- zbędna do osiągnięcia zamierzonego celu, pod warunkiem że konsument nie jest wprowadzany w błąd. Do produktów mięsnych peklo- wanych i utrwalonych można doda- wać kwas erytrobowy i izoaskorbi- nian sodu w ilości max. 500 mg/kg produktu w przeliczeniu na tłuszcz. W ten sposób chroni się przed zmia- nami oksydacyjnymi konserwy mię- sne, warzywno-mięsne, wędliny i wyroby garmażeryjne z mięsa pe- klowanego, w tym z drobiu (np. kieł- basę podwawelską, zwyczajną, kieł- basę parówkową i parówki). Kwas mlekowy wzmacnia sma- kowitość potraw do których jest do- dany, nie maskując smaku i zapa- chu innych substancji. Mleczany dodaje się do mięsa i jego produktów w kawałkach, mięsa rozdrobnione- go, mięsa oddzielanego mechanicz- nie, porcjowanych i pakowanych wędlin, oraz do konserw. Do suszonego mięsa, używane- go do produkcji koncentratów spo- żywczych, można dodawać galusa- ny, TBHQ i BHA w ilości 200 mg/kg produktu w przeliczeniu na tłuszcz. Nieodzownym dodatkiem przy produkcji wielu przetworów mię- snych są tłuszcze. Również do tych produktów dodaje się przeciwutle- niacze . Do tłuszczów pochodzenia zwierzęcego szczególnie przezna- czonych do gotowania, smażenia lub przygotowania zasmażek można dodawać na zasadzie quantum satis kwas mlekowy, kwas askorbinowy, estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego (E304), tokoferole (E306) oraz kwas cytrynowy, cytry- niany sodu, potasu i wapnia. Do tłuszczów dodawanych do pro- duktów spożywczych poddawanych obróbce termicznej oraz tłuszczów do smażenia z wyjątkiem oliwy oraz smalcu, tłuszczu wołowego i dro- biowego można dodawać galusany. TBHQ i BHA (ich dodatek nie może przekraczać 200 mg/kg w przelicze- niu na tłuszcz) oraz butylohydrok- sytoluenu BHT (E321) w ilości nie większej niż 100 mg/kg produktu. nych dawkach, gwarantujących skuteczność. Stosując większe daw- ki przeciwutleniaczy (np. fenolo- wych, tokoferoli) można przyspie- szyć utlenianie, a więc spowodować efekt odwrotny do zamierzonego. Przeciwutleniacze mogą być doda- wane bezpośrednio do rozpuszczo- nych tłuszczów zwierzęcych, poza tym produkty spożywcze można spryskiwać lub zanurzać w rozwo- rach przeciwutleniaczy, można też pakować żywność w folie zawierają- ce przeciwutleniacze. Przeciwutleniacze, które dodaje się do żywności, w tym do produk- tów mięsnych muszą odpowiadać wymogom bezpieczeństwa. Dopusz- czenie ich do stosowania, tak jak innych substancji dodatkowych, wymaga szczegółowych badań tok- sykologicznych i wyznaczenia do- puszczalnego dziennego spożycia (ang. Acceptable Daily Intake – ADI) tych substancji. Przeciwutleniacze na propono- wanym poziomie stosowania nie mogą stanowić zagrożenia dla zdro- wia ludzi, na co wskazują dostęp- ne dowody naukowe. Ponadto ist- nieje uzasadniona technologicznie konieczność stosowania przeciw- utleniacza nie możliwa do spełnie- nia w inny sposób, który można zaakceptować ze względów ekono- micznych i technologicznych. Jego stosowanie nie może wprowadzać konsumenta w błąd. Przeciwutleniacze powinny speł- niać też inne wymagania: ● muszą się rozpuszczać w tłusz- czach, ● nie mogą nadawać obcej barwy, zapachu i smaku produktom, ● muszą skutecznie przeciwdzia- łać utlenianiu (co najmniej przez rok w temperaturze 25-30 o C), ● muszą być odporne na działa- nie wysokiej temperatury, ● muszą być łatwe do wprowa- dzenia do produktu, ● muszą być efektywne w niskich stężeniach 0,001-0,1%. s-nitrozocysteina. Również związki Maillarda, powstające np. w czasie pieczenia czy smażenia produktów mięsnych, mają właściwości prze- ciwutleniające. Niektóre procesy, które elimi- nują czynniki sprzyjające utlenia- niu, mogą chronić produkty mięsne przed działaniem UV, tlenu i metali. Należą do nich: hermetyczne pako- wanie, blanszowanie, wkładanie do opakowań torebek z substancjami reagującymi z tlenem. Wiele przypraw i ziół może zapobie- gać procesom utleniania tłuszczów zawartych w produktach mięsnych. Dzieje się tak ze względu na wystę- pujące w przyprawach tokoferole, związki fenolowe (flawonoidy, garbni- ki) oraz z uwagi na zdolność zawar- tych w nich kwasów organicznych (cytrynowego, winowego, jabłkowego) do łączenia jonów żelaza i miedzi. Właściwie dobrane przyprawy i mieszanki przyprawowe można za- stosować do każdego rodzaju mięsa i przetworów mięsnych. Dodaje się do nich najczęściej pieprz czarny i biały, paprykę, jałowiec, gorczycę, gałkę muszkatołową, goździki, maje- ranek, czosnek, kardamon, rozma- ryn, oregano, imbir, ziele angielskie, kolendrę, cząber, bazylię, kminek, imbir, liść laurowy oraz tymianek. Bazylia najlepiej nadaje się do pasztetów i innych przetworów za- wierających wątróbkę. Kminek pa- suje do pieczeni z wieprzowiny, a majeranek najlepiej używać do wie- przowiny i gęsiny. Rozmaryn stosuje się do mięsa drobiowego, wołowego, jagnięcego i dziczyzny. Szałwię pole- ca się jako dodatek do mięsa kaczek, gęsi oraz wieprzowiny. Tymianek naj- lepiej komponuje się z mięsem wie- przowym. Uniwersalne zastosowanie do większości mięs ma estragon. Do przypraw mających największe działanie przeciwutleniające zalicza się szałwię i rozmaryn. Wykazano, że zioła te przedłużają najefektyw- niej trwałość tłuszczów i produktów zawierających tłuszcze. * Nadmierna chemizacja żywności powoduje, że jej producenci dążą do uzyskania produktów bezpiecz- nych i trwałych, a równocześnie po- zbawionych różnych chemicznych dodatków. Istnieje więc potrzeba poszukiwania nowych, najlepiej na- turalnych metod przeciwdziałają- cych utlenianiu tłuszczów zawar- tych w żywności. Czy można zastąpić przeciwutleniacze? Niektóre procesy technologicz- ne mogą chronić produkty mięsne przed utlenianiem. Jednym z nich jest wędzenie. W dymie wędzarni- czym znajdują się związki o działa- niu przeciwutleniającym (aldehydy, fenole). W wyniku wędzenia pro- duktów zahamowany zostaje proces jełczenia tłuszczów, a jednocześnie mięso nabiera specyficznych cech smakowo-zapachowych. Przeciwutleniaczem jest powsta- jąca w czasie peklowania mięsa Zasady stosowania przeciwutleniaczy do żywności Dodawanie przeciwutleniaczy jest możliwe tylko wtedy, jeśli jest tech- nologicznie uzasadnione i niezbęd- ne. Należy je dodawać w minimal- Uwaga! Liczący 17 pozycji wykaz literatu- ry prześlemy zainteresowanym Czytelnikom ( Red. ). 21 Gospodarka 07/2010
[ Pobierz całość w formacie PDF ] zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plimikimi.opx.pl
|
|
StartZastosowanie analiz geochemicznych w petrologii skal magmowych, Geologia, UNIWERSYTET WARSZAWSKI, SEMESTR I, METODY BADAŃ MINERAŁÓW I SKAŁ, Metody badan mineralow, Metody badanZastosowanie kliniczne metody OMT Kaltenborn-Evjenth, Metody specjalne, Metody Specjalne w FizjoterapiiZastosowanie gliny w budownictwie, budownictwo, Budynki z gliny i słomy, ArtykułyZastosowanie rezonansu, Dokumenty, DokumentyZastosowanie Excela w pracy analityka finansowego specjalisty ds controllingu i analityka sprzedazy zaexan, Księgarnia Biznes, FinanseZastosowanie fizjoterapii w profilaktyce prozdrowotnej u osób po 65 r.ż., fizjoterapia, FizjoterapiaZastosowanie SPME do badań biomedycznych, Artykuły naukowe, SPME i HS-SPMEZastosowanie przypraw, kuchnia, przyprawy i ziołaZastosowanie zespolenia ślepo-czczego w leczeniu wgłobienia jelita biodrowego do jelita ślepego u konia, weterynaria, choroby wewnętrzne koniZatańczymy cha cha cha - Biesiada, Pl podkłady mp3 [+], Polskie midi
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkatafel.pev.pl
Cytat
Filozof sprawdza się w filozofii myśli, poeta w filozofii wzruszenia. Kostis Palamas Aby być szczęśliwym w miłości, trzeba być geniuszem. Honore de Balzac Fortuna kołem się toczy. Przysłowie polskie Forsan et haec olim meminisse iuvabit - być może kiedyś przyjemnie będzie wspominać i to wydarzenie. Wergiliusz Ex Deo - od Boga. |
|