zaszyt-III, epidemiologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Izolacja
Izolacja
Stosowane skróty:
Typ izolacji:
S
- standardowa;
C
- kontaktowa;
D
- powietrzno-kropelkowa (kropelkowa);
A
- po-
wietrzno-pyłowa (powietrzna); w każdym przypadku stosowania izolacji A, C lub D
obowiązuje także przestrzeganie zasad izolacji S.
Czas izolacji:
CN
- przez cały okres antybiotykoterapii i do uzyskania ujemnych posiewów;
DI
przez
czas trwania choroby (w przypadku rany, do czasu przyschnięcia);
U
- przez określony
(podany w nawiasie) czas od rozpoczęcia efektywnej terapii;
F
patrz przypisy.
Konsultacje: Prof. dr hab. Anna Przondo - Mordarska
- konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej
Prof. dr hab. Andrzej Gładysz
-
konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych
Załącznik nr 2
ZESPÓŁ OBJAWÓW KLINICZNYCH - WSKAZANIA
DO IZOLACJI EMPIRYCZNEJ
IZOLACJA
materiały szkoleniowe
dla pielęgniarek epidemiologicznych
ZESZYT III
Opracował Zespół pod redakcją dr n. med. Małgorzaty Fleischer
w składzie: Jadwiga Bednarek
Katarzyna Konrad
Mariola Kizik
Grażyna Musialek
Irena Puszkarz
Małgorzata Wlazło
Według: Garner J.S. Hospital Infection Control Practices Advisory Comittee:
Guideline for iso-
lation precautions in hospitals.
Infect. Control Hosp. Epidemiol. 1996;17:53-80
Wrocław 2005
24
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
1
Izolacja
Izolacja
Izolacja zakażonego lub skolonizowanego pacjenta jest jedną z podstawowych me-
tod ograniczających rozprzestrzenianie się zakażeń w warunkach szpitalnych. Zasady
izolacji powinny opierać się na współczesnej wiedzy z zakresu epidemiologii chorób
infekcyjnych, co daje szansę na optymalny dobór metod i środków koniecznych do
przerwania określonych dróg przenoszenia się zakażeń a jednocześnie możliwych do
wprowadzenia w danym szpitalu i zrozumiałych dla personelu szpitalnego.
W 1996 roku Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorobom (CDC) oraz Komitet
Doradczy ds. Praktyki w Zakresie Zwalczania Zakażeń Szpitalnych (HICPAC) opu-
blikowały wytyczne dotyczące zasad izolacji pacjentów, które oparte są na systemie
dwóch poziomów środków ostrożności: izolacji standardowej oraz izolacji zależnej od
dróg przenoszenia zakażeń. Poziom pierwszy - izolacja standardowa obejmuje rutyno-
we środki ostrożności zalecane do stosowania wobec wszystkich hospitalizowanych
pacjentów, niezależnie od ich choroby, w tym także wobec pacjentów z zakażeniem
krwiopochodnym (WZW typu B, C, HIV itp.), których izolacja w osobnej sali zwykle
nie jest konieczna. Wyjątek stanowią pacjenci z krwawieniem, biegunką, założonym
drenażem, nieprzytomni, niewspółpracujący lub upośledzeni umysłowo. Poziom drugi
- izolacja zależna od dróg przenoszenia zakażeń jest stosowana wobec pacjentów z udo-
kumentowanym (podejrzewanym) zakażeniem lub kolonizacją drobnoustrojami zakaźny-
mi przenoszonymi drogą powietrzno-kropelkową, powietrzno-pyłową lub kontaktową.
Ponieważ nie zawsze obraz kliniczny jest jednoznaczny, u chorych z pewnymi zespołami
objawów klinicznych lub danymi z wywiadu wskazującymi na możliwość zakażenia,
stosowana jest tzw. izolacja empiryczna. Ponadto w celu ochrony pacjentów z ciężkim
upośledzeniem odporności przed zakażeniem drobnoustrojami pochodzącymi od innych
chorych, personelu lub ze środowiska stosowana jest tzw. izolacja ochronna.
Przygotowana przez nas procedura oparta na wytycznych CDC i HICPAC zawiera
praktyczne informacje dotyczące izolacji standardowej i zależnej od dróg przenoszenia
a także izolacji ochronnej. Ponadto dla każdej kategorii izolacji opracowane zostały
protokoły kontroli ułatwiające nadzór nad przestrzeganiem obowiązujących zasad. Za-
warte w załącznikach praktyczne wskazówki odpowiadające na pytania kogo, jak i jak
długo należy izolować powinny pomóc w wyborze i podjęciu decyzji o wprowadzeniu
właściwej formy izolacji. Mamy nadzieję, że opracowana w sposób kompleksowy
procedura izolacji będzie istotnym elementem programu kontroli zakażeń w polskich
szpitalach.
- ostre wirusowe (ostre krwotoczne) C DI
Zapalenie tkanki łącznej, z niekontrolowanym drenażem C DI
Zapalenie żołądka i jelit o etiologii Norwalk (patrz zapalenie
żołądkowo-jelitowe wirusowe)
Zapalenie żołądkowo-jelitowe
Yersinia enterocolitica
(patrz zapalenie żołądkowo-jelitowe)
Zapalenie żołądkowo-jelitowe:
-
Campylobacter spp.
S
21
- cholera S
22
-
Clostridium dificile
C DI
-
Cryptosporidium species
S
22
-
Escherichia coli:
- enterokrwotoczne O157:H7 S
22
- inne gatunki S
22
-
Giardia lamblia
S
22
- Rotawirusy S
22
-
Salmonella spp.
(łącznie z S. typhi) S
22
-
Shigella spp.
S
22
-
Vibrio parahaemolyticus
S
22
- wirusowe (nie wymienione w innym miejscu) S
22
-
Yersinia enterocolitica
S
22
Zatrucia pokarmowe:
- botulizm S
-
Clostridium perfringens
lub
welchii
S
- gronkowce S
Zespół Guillain-Barre S
Zespół Reya S
Zespół szoku toksycznego (zakażenie gronkowcami) S
Zgorzel (zgorzel gazowa, gangrena) S
Ziarnica weneryczna pachwin S
Ziarniniak pachwinowy (donowanoza, ziarniniak weneryczny) S
Zygomykoza (ikomykoza, mukormykoza) S
Dr n. med. Ma³gorzata Fleischer
21
W przypadku dzieci poniżej 6 roku życia u których stosuje się pieluchy, które nie kontrolują oddawania moczu i stolca,
przez okres trwania choroby należy zastosować izolacje kontaktową.
22
W przypadku dzieci poniżej 6 roku życia, u pacjentów u których stosuje się pieluchy, którzy nie kontrolują oddawania
moczu i stolca, przez okres trwania choroby należy stosować izolację kontaktową.
2
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
23
Izolacja
Izolacja
- gruźlica
18
S
- inna etiologia bakteryjna S
Zapalenie oskrzelików (patrz zakażenia układu oddechowego niemowląt
i małych dzieci)
Zapalenie płuc:
- adenowirusowe D, C DI
- bakteryjne nie opisane w innym miejscu S
-
Burkholderia cepacia
u pacjentów z mukowiscydozą, łącznie
z kolonizacją dróg oddechowych S
19
-
Chlamydia pneumoniae
S
- grzybicze S
-
Haemophilus inluenzae
:
- dorośli S
- dzieci D U (24h)
-
Legionella
S
- meningokoki D U (24h)
- wielolekooporne (patrz wielolekooporne drobnoustroje
-
Mycoplasma
(pierwotne atypowe zapalenie płuc) D DI
- pneumokoki S
-
Pneumocystis carinii
S
20
-
Pseudomonas cepacia
(patrz
Burkholderia cepacia
)
-
Staphylococcus aureus
S
-
Streptococcus pyogenes
(grupa A)
- dorośli S
- niemowlęta i małe dzieci D U (24h)
- wirusowe
- dorośli S
- niemowlęta i małe dzieci (patrz zakażenia układu oddechowego, ostre)
Zapalenie spojówek:
- ostre bakteryjne S
- chlamydiowe S
- gonokokowe S
I. PODSTAWY PRAWNE, DYREKTYWY, WYTYCZNE
Ustawa z 6 wrzeœnia 2001r. o chorobach zakaŸnych i zaka¿eniach (Dz.U. nr 126,
poz1384).
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991r o zak³adach opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 91, poz 408)
Rozporz¹dzenie MZiOS z 21. wrzeœnia 1992 r. w sprawie wymagañ jakim powinny odpo-
wiadaæ pod wzglêdem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urz¹dzenia zak³adu opieki
zdrowotnej (Dz.U. nr 74. poz.366)
Rozporz¹dzenie MZiOS z 6 marca 2003r. w sprawie rodzajów badañ lekarskich i laboratoryj-
nych, którym podlegaj¹ osoby podejmuj¹ce lub wykonuj¹ce prace, przy których wykonywaniu
istnieje mo¿liwoœæ przeniesienia zaka¿enia na inne osoby lub kszta³c¹ce siê do wykonywania
tych prac (Dz.U. nr.61, poz. 551)
Ustawa z 5 lipca 1996 r. o zawodach pielêgniarki i po³o¿nej (Dz.U. nr 91 z póŸ. zmianami)
wraz z odnoœnym rozporz¹dzeniem.
Rozporz¹dzenie MPiPS z 26 wrzeœnia 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa
i higieny pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844 z póŸniejszymi zmianami)
Rozporz¹dzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badañ lekarskich
pracowników z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami (Dz.U. nr 69,
poz. 662 z póŸniejszymi zmianami)
Ustawa o odpadach z 27 kwietnia 2001r. (Dz.U. nr 62, poz.628)
DYREKTYWA 93/42.EWG; DYREKTYWA RAMOWA 89/391/EWG; DYREKTYWA
89/656/EWG
Recommendations for Isolation Precautions in Hospitals; Hospital Infection Control Prac-
tices Advisory Committee, CD; www.cdc.gov
II. CEL IZOLACJI
Celem izolacji jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażeń w warunkach szpital-
nych poprzez:
- odizolowanie źródła infekcji
- przerwanie dróg przenoszenia zakażenia
III. DEFINICJE POJĘĆ
18
Przeprowadzić badania w kierunku istniejącej aktywnej gruźlicy płucnej. W przypadku potwierdzenia, konieczne jest
zastosowanie dodatkowych środków ostrożności (patrz gruźlica).
19
Unikać umieszczania na tej samej sali z pacjentami CF, którzy nie są zakażeni lub skolonizowani przez
B. cepacia
. Osoby
z CF odwiedzające lub opiekujące się pacjentami nie zakażone i nie skolonizowane przez
B. cepacia
przebywając w
odległości około 1 m od skolonizowanego lub zakażonego pacjenta mogą stosować maski.
20
Unikać umieszczania na sali z pacjentem o obniżonej odporności.
DROGI ZAKAŻENIA
Sposoby przenoszenia się patogenów ze źródła zakażenia na organizmy wrażliwe
IZOLACJA
Odosobnienie zakażonych i podejrzanych o zakażenie osób w warunkach uniemożli-
22
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
3
Izolacja
Izolacja
wiających przeniesienie infekcji na osobniki wrażliwe.
IZOLATKA
Zespół pomieszczeń przeznaczony dla jednego pacjenta, składający się z pomieszcze-
nia pobytu pacjenta (minimum 10 m
2
), węzła sanitarnego dostępnego z miejsca pobytu
oraz śluzy umywalkowo - fartuchowej między pomieszczeniem pobytu i ogólną drogą
komunikacyjną; powinna mieć bezpośrednie wyjście na zewnątrz budynku.
- skóra, rany C CN
Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez stawonogi S
Wirusowe zapalenie wątroby :
- typ A S
- pieluchy, nietrzymanie moczu i stolca C F
17
- typ B, antygen HBs dodatni S
- typ C i inne nie-A, nie-B S
- typ E S
Włosogłówczyca S
Włośnica S
Wrzodziejące zapalenie jamy ustnej (angina Vincenta) S
Wrzód miękki (chankroid) S
Wszawica C U (24h)
Wścieklizna S
Zakażenia dróg moczowych (w tym odmiedniczkowe zapalenie nerek)
z założonym cewnikiem lub bez S
Zakażenie jamy ciała S
Zakażenia ran:
- ciężkie C DI
- lżejsze, ograniczone S
Zakażenia układu oddechowego, ostre (nie opisane w innym miejscu):
- dorośli S
- niemowlęta i małe dzieci C DI
Zakażenie lub kolonizacja opornymi bakteriami (patrz wielolekooporne
drobnoustroje)
Zapalenie błony śluzowej macicy S
Zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit (patrz zapalenie żołądkowo-jelitowe)
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych:
- aseptyczne (niebakteryjne lub wirusowe; zakażenia enterowirusowe) S
- bakteryjne, Gram ujemne pałeczki jelitowe, u noworodków S
- grzybicze S
-
Haemophilus inluenzae
, potwierdzone lub podejrzenie D U (24h)
-
Listeria monocytogenes
S
-
Neisseria meningitidis
(meningokoki) potwierdzone lub podejrzenie D U (24h)
- pneumokoki S
KOLONIZACJA
Bezobjawowe zasiedlenie organizmu przez potencjalnie patogenne drobnoustroje; może
być pierwszym etapem infekcji.
PATOGEN
Drobnoustrój zdolny do wywołania choroby.
SEPARATKA
Zespół pomieszczeń przeznaczonych dla jednego lub dwóch pacjentów, składa się z
identycznych pomieszczeń jak izolatka, z tym że nie ma wyjścia na zewnątrz.
ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ
Środki noszone lub używane przez pracownika w celu ochrony przed kontaktem z czyn-
nikami o działaniu chorobotwórczym.
ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
Wszelkie działania niezbędne do odizolowania źródła zakażenia oraz przerwania dróg
szerzenia się infekcji.
WROTA ZAKAŻENIA
Miejsce wniknięcia patogenu do organizmu
ZAKAŻENIE
Wniknięcie i namnażanie się patogenu w organizmie żywym z jednoczesnym wywoła-
niem objawów chorobowych.
ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA
Organizm ludzki, zwierzęcy, roślinny lub materia nieożywiona, w której drobnoustroje
namnażają się, i z których drogą bezpośrednią lub pośrednią są przenoszone na wraż-
liwe organizmy
IV. PROCEDURY STOSOWANE W IZOLACJI
1. Mycie i dezynfekcja rąk
2. Stosowanie odzieży ochronnej:
- Rękawice
- Fartuchy
- Maski, gogle
17
W przypadku dzieci poniżej 3 roku życia izolację prowadzić przez cały okres hospitalizacji; w przypadku dzieci 3-14 roku
życia przez dwa tygodnie od pojawienia się objawów; w innych grupach przez tydzień od pojawienia się objawów.
4
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
21
Izolacja
Izolacja
- zapalenie jelit S
15
- wielolekooporne (patrz wielolekooporne drobnoustroje)
- zapalenie płuc S
- zespół nekrolizy naskórka S
- zespół szoku toksycznego S
Streptococcus
(grupa B), zakażenia u noworodków S
Streptococcus
(grupa A):
- skóra, rany, oparzenia
- większe C U (24h)
- mniejsze lub ograniczone S
- zapalenie endometrium (gorączka połogowa) S
- zapalenie gardła u niemowląt i małych dzieci D U (24h)
- zapalenie płuc u niemowląt i małych dzieci D U (24h)
- płonica (szkarlatyna) u niemowląt i małych dzieci D U (24h)
Streptococcus
(grupa nie-A, nie-B) nie opisane w innym miejscu S
- wielolekooporne (patrz wielolekooporne drobnoustroje)
Strongyloidoza (węgorczyca) S
Świerzb C U (24h)
Tasiemczyca S
Tęgoryjec dwunastnicy (ankylostomiaza, choroba tęgoryjcowa) S
Tężec S
Toksoplazmoza S
Trąd S
Tularemia:
- zmiany drenujące S
- postać płucna S
Vibrio parahaemolyticus
(patrz zapalenie żołądka i jelit)
Wąglik:
- postać skórna S
- postać płucna S
Wielolekooporne drobnoustroje
16
: zakażenie lub kolonizacja
- układ pokarmowy C CN
- układ oddechowy C CN
- pneumokokowe zakażenia S
3. Dekontaminacja sprzętu
- Stałe wyposażenie sali
- Okresowe wyposażenie sali
4. Postępowanie z materiałem zakaźnym
- Bielizna
- Odpady
- Powierzchnie skażone materiałem zakaźnym
- Materiał diagnostyczny
5. Dekontaminacja separatki
6. Dekontaminacja sal chorych
7. Postępowanie z naczyniami i sztućcami
8. Transport chorego
9. Postępowanie ze zwłokami
V. RODZAJE IZOLACJI
I Poziom
Izolacja standardowa „S”
- obejmuje rutynowe środki ostrożności stosowane wo-
bec każdego pacjenta niezależnie od stanu jego zdrowia.
II Poziom
Izolacja uwzględniająca drogi przenoszenia zakażenia
a)
kontaktowa „C”
- zapobiega rozprzestrzenianiu się zakażeń przenoszonych
drogą kontaktu bezpośredniego i pośredniego
b) powietrzno-kropelkowa „D” - zapobiega transmisji drobnoustrojów przez cząst-
ki aerozolu o średnicy powyżej 5 mm powstające w trakcie mówienia, kaszlu,
kichania oraz zabiegów wykonywanych w obrębie dróg oddechowych zakażo-
nego pacjenta (bronchoskopia, odsysanie, intubacja, izykoterapia). Cząstki te,
z powodu dużych rozmiarów nie pozostają długo zawieszone w powietrzu; mogą
być przeniesione na odległość do 1 metra.
c)
powietrzno-pyłowa „A”
- zapobiega transmisji drobnoustrojów przez jądra kon-
densacji lub skażone cząsteczki kurzu o średnicy mniejszej niż 5 mm. Cząstki są
przenoszone przez prądy powietrza na znaczne odległości i mogą utrzymywać
się w powietrzu przez dłuższy czas.
Izolacja ochronna
- stosowana u pacjentów z obniżoną odpornością.
15
W przypadku dzieci poniżej 6 roku życia, u pacjentów u których stosuje się pieluchy, którzy nie kontrolują oddawania
moczu i stolca, przez okres trwania choroby należy stosować izolację kontaktową.
16
Wybrane w oparciu o rekomendacje ośrodków międzynarodowych, krajowych lub regionalnych.
20
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
Polskie Stowarzyszenie Pielęgniarek Epidemiologicznych
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]