Zaburzenia w stanie zdrowia i choroby wywołane niedoborem lub nadmiarem składników odżywczych, Kurs ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zabureniawtaniedrowiaichorobywywołaneniedoboremlub
nadmiaremkładnikówodżywcych
Nieracjonalne,niebilanowaneżywienieoraniewłaciwajakoddrowotnapożywanejżywnoci
mogąwmniejymlubwikymtopniutadiprycynąwieluchoróbiodchyleowtanie
drowiaktualnieacujei,żeitniejeponad80jednotekchorobowychwynikających
niepretreganiaprawidłowejdietylubpożywaniażywnocioniewłaciwychparametrach
drowotnychChorobyteokrelaijakochorobylubabureniadrowianatlewadliwegożywienia
lubjakochorobydietoależneNależądonichmin
- chorobyukładukrążenia,wtymgłównie
choroba niedokrwienna serca,
awałminiaercowego,chorobanadcinieniowa,udarymógu,
- niektórechorobynowotworowe,jaknprakutkaukobiet,rakgrucołukrokowegoumżcyn,
rakżołądka,rakjelitagrubego,
- otyłodinadwaga,
- niektórechorobyukładutrawiennego,jaknptanyapalneworeckażółciowego,kamicażółciowa,
niektórechorobytrutki,prewlekłeaparcia,uchyłkowatodjelit,próchnicabów,poalkoholowa
markodwątroby,
- cukrzyca inulinonieależna,
- osteoporoza,
- niedokrwitodniedoborużelaa,
- wole endemiczne na tle niedoboru jodu,
- abureniawrowojuukładunerwowegowywołaneniedoboremkwauoliowego,
- hiperlipidemie,
- dna moczanowa.
- niektórechorobydegeneracyjne układuruchowego,
- niedoborywyokociimayciała(cególnieudieciimłodieży)
- opónieniewrataniaidojrewaniaijologicnegodieciimłodieży,
- ubklinicnetanyniedoboruwieluwitamin,głównieantyokydacyjnych,
- obniżenieodpornociogólnoutrojowejiwikeniepodatnocinaakażenia
Znieprawidłowyminieprawidłoworołożonymwcaieżywieniemjetwiąanetakżeobniżenie
dolnocidokoncentracjiuwagi,wydajnocipracy,atakżeołabieniemożliwociprywajania
wiedzy i uceniai
Nieprawidłoweżywienieikobietciżarnychtajeictoprycynąnikiejurodeniowejmay
ciałaichnowonarodonychdieci,cokoleibywactoprycynąnadmiernejumieralnoci
niemowląt
Doabureowiąanychnieprawidłowymżywieniemalicairównież
- atruciaiakażeniapokarmoweorachorobyakaneprenoonedrogąpo
karmową,
- otre,podotrelubprewlekłereakcjeorganimunaobecnodniektórychubtancjitokycnychi
obcychwżywnoci(petycydy,pootałocilekówweterynaryjnych,aotanyiaotyny,metale
szkodliwe dla zdrowia itp.),
- odcynyalergicnenaobecnodubtancjidodatkowychdowolonychdotoowaniadożywnoci
Mówiąconiekorytnychkutkachnieprawidłowegożywienia,należypamitadrównieżo
uależnieniachodużywek(alkohol,kawa,tytoo)iichgubnymwpływienadrowie,cególnieludi
młodych
ktualnewynikibadaotanudrowiapołeceotwaoradaneepidemiologicneterenucałego
krajuwkaują,iżwymienionechorobyiodchyleniawtaniedrowiadotycąok20-25% (10 min)
ludnociwPolceTakwicytuacjnależyunadawyoceniepokojącąKoniecnewydajei
podejmowaniekutecnychdiałaomającychnaceluwyeliminowanielubchociażbyogranicenie
tych niekorzystnych zjawisk. Jednymtegotypudiałaopowinnobydprowadenieeroko
akrojonejżywieniowejpromocjidrowiaoraintenyikacjadiałalnociowiatowejiedukacyjnej
Krótkieomówieniegłównychchoróbpowodowanychwadliwymżywieniem
Chorobyukładukrążenia
(ChUK)ajmująpierwemiejcewtrukturegonówwPolce(ponad
50%)WródtychchoróbnajcciejdaraichorobaniedokrwiennaercaCierpinaniąwkraju
ponad1minoób
Głównąprycynąchoróbukładukrążeniajetmiażdżycanacyokrwiononychpolegającaminna
odkładaniuiłogówtłucowych,główniecholeterolowych,atakżekolagenuioliwapniana
wewntrnychcianachttnicątoproceyniemierniełożone,prowadącedowżeniawiatła
ttniciweekciemniejeniaprepływukrwi,niedotlenieniatkanekinarądówWażnym
cynnikiemmiażdżycyąmianyakrepoweKraocowymjejobjawemjetcałkowiteamknicie
wiatłattnicy,wwynikucegodochodidomartwicy(npawałuminiaercowego)
LicbaawałówercaigawPolceod80do100tyrocnieLicbudarówmógu,bdących
równieżnajcciejwynikiemukodenianacyokrwiononychwmógu,oceniairocnienaok
70 tys.
Nadcinieniemttnicym
jetagrożonychwPolceponad3min,awedługniektórychacunków
nawetponad4minoóbZalicaijedochoróbukładukrążeniaJetonojednoceniecynnikiem
ryykachorobyniedokrwiennejercaoraudarówmógu,którekoleimogąpowodowadporażeniai
niedowładyciałaNadcinieniettnicejetchorobąotyleniebepiecną,żewpocątkowym
tadium,predrowojemaawanowanychpowikłaonarądowychprebieganajcciej
beobjawowoWkoocowymeekcieprowadijednakdomniejaniaiwiatłanacyo
krwiononychiogranicaniaprepływukrwiDlategoteżwproilaktyce tej choroby konieczne jest
możliwiejaknajctekontrolowaniecinieniattnicego,awłacapodcakażdejwiytyu
lekaraWartodcinieniakrwiwgłównychnacyniachkrwiononychmapewną,wymiernąwartod,
którąmożnaokrelidjakoilocynobjtocikrwitłoconejercadonacyowciąguokrelonego
cau(najcciej1min)ioporówwytpującychwnacyniach,któreależnąodichtanu
anatomicnegoicynnociowego
wiatowaOrganiacjaZdrowia(WHO)pryjłaaoptymalnedlamłodieżyioóbdorołychwartoci
120mmHgdlacinieniakurcowegoi80mmHgdlacinieniarokurcowegoZawartocigranicne
pryjmujeiodpowiedniowartoci140i90mmHgytematycnetwierdaniepodcabadao
lekarkichwartociwyżychniżgranicnewiadcyoryykunadcinieniattnicegoiwymaga
stosowania odpowiedniej terapii farmakologicznej oraz diety.
Nowotwory
tanowiąjednąnajtraliwychchoróbnaegowiekuZajmująonedrugiemiejcew
trukturegonówwPolce(ponad20%), aichlicbaigaok73tywciągurokuOkoło'tych
gonówjetpowodowanaprenowotworyłoliwealicanedotwnowotworów
żywieniowoależnych,anatpne32%togonynanowotworyłoliwewynikającepalenia
tytoniu.
Rowójnowotworujetłożonym,najcciejwieloletnimproceem,wktórymmożnawyróżnidkilka
a,minainicjacji,promocjiiprogrejiWproceietymdochodipocątkowodomian
morologicnychibiochemicnychwkomórkach,pocymnatpujeichniekontrolowanywrost i
namnażanieWynikibadaowkaują,iżawartewwarywachiowocachwitaminyantyokydacyjnei
biolawonoidymogąkutecnieredukowadryykoachorowaniananowotworytądteżpodkrela
i,żeilocipożywanychwciągudniawarywiowocówpowinnyigadok800g
Nadwagaiotyłod
ąeektempożywaniabytdużychwtounkudoapotrebowaniaorganimu
ilocipokarmów,wwynikucegopojawiainadmiarenergiipobieranejpożywieniemnadilocią
energiiwydatkowanejnaproceyżycioweNadwagaonacawikonąmaciaławtounkudo
pryjtychnormOtyłodjetchorobąogólnoutrojową,którejgłównymobjawemjetnadmiar
tkankitłucowejRowójotyłocimożeprowadiddowieluchorób,cególniecukrycy
inulinonieależnejichoróbukładukrążenia,pcherykażółciowegoitp,awkonekwencjido
predwcenychgonówacujei,iżwPolceokołopołowadorołejludnocicierpipowodu
nadmiernejmayciałaOtyłychjetponad1,5minmżcynora2,1minkobietPryokrelaniu
nadwagibądotyłocitoujeinajcciejtwwkanikmayciała(BMI- Body Mass Index.
Wależnociodmiejcgromadeniaitkankitłucowejroróżniaiotyłodbrunąi
poladkowo-udowącególnieniekorytnyjetpierwytypotyłoci, gdyżwłanietakaotyłod
pryjapowtawaniuchoróbukładukrążeniaWetiopatogeneieotyłociważnajetnietylkoilod
pożywanejenergii,lectakżeródłojejpochodeniaWynikibadaowkaują,iżpożywanietłutych
pokarmów,awierającychnayconekwaytłucowekłaniadojedeniaobitychpoiłków,co
pryjaotyłociUykanienależnejmayciałalubwyranemniejenietopnianadwagilubotyłoci
tymulujepoprawparametrówlipidowychwekrwioramniejaryykowytąpieniawieluchorób
dietoależnych
ktualnewynikibadaowkaująrównieżnadużąrolunkcjimógu,atakżewpływuuwarunkowao
genetycnychnawytpowanieotyłoci
Lecenienadwagiiotyłocipoleganaytematycnymtoowaniuodpowiedniejdietyoobniżonej
wartocienergetycnejoranamianiedotychcaowychniewłaciwychnawykówżywieniowych
Należypodkrelid,żejedynieracjonalne,dobrebilanowaneżywienieiregularnepożywanie
niewielkichpoiłkówodpowiedniąctotliwociądajegwarancjutrymaniaodpowiedniej masy
ciałapredługiokretoowanietwdietycud,wróżnychwydaniachirodajach,mimo
okreowychkorytnycheektów,nigdyniedajegwarancjiachowaniadobregodrowiai
amopocucia,awrcpreciwnie- możepowodowadabureniaw stanie zdrowia.
Kamicażółciowa
jetchorobąwiąanąobecnociąwpcherykużółciowymlubwdrogach
żółciowychłogówwpotacikamieni,utworonychcholeterolu,barwnikówżółciowych,
mieanychdomiekąwapniaKamienieżółciowepryjająpowtawaniutanówapalnych
wątrobyZatkaniekamieniemżółciowymdrógżółciowychmożewywoładżółtackKamicama
najcciejcharakterchorobyprewlekłej,prebiegającejaotreniamiWywołanajetgłównie
długotrwałymibłdamiżywieniowymi
Szacuje si,żewPolcepowodukamicyżółciowejniedomagaok400-600tyoób,główniekobiet
po40rżycia,uktórychwytpujeotyłod
Próchnicabówjet
chorobąunanąapołecną,obejmującąponad95%ludnocinaegokraju
tanowionagłównąprycynutratyiukodeniabówudieciimłodieżyPróchnicarowijai
predewytkimnapowierchniachbów,naktórychalegająretkipokarmowePowodująone
mianyodcynupHwutachoraprowadądoproceówdemineraliacjikliwaNajlepąochroną
predpróchnicąjetodpowiedniahigienajamyutnejoraytematycnewiytyutomatologa
WażnejetrównieżpożywanieodpowiednichpokarmówDinieulegawątpliwoci,żenadmierne
pożyciecukrówprotychoraniedoboryluoruwdieciepryjająrowojowipróchnicybów
Cukrycainulinonieależna
jetprewlekłąchorobą,wktórejnatpujeepółabureopremian
wglowodanowych(upoledeniedolnociorganimudowykorytywaniaglukoypochodącej
pożywieniaorautrojowychapaówglikogenu)powodowanywgldnymlubbewgldnym
niedoborem hormonu trzustki - inulinyCukrycytowaryypodwyżonypoiomcukruwekrwi
oraabureniapremianbiałkowo-tłucowychChorobawytpujenajcciejuoóbotyłychw
rednimlubtarymwiekuJetilniewiąanaryykiemchorobyniedokrwiennejerca,
powikłaniaminerkowymi,abureniamiwrokuWleceniu,poapodawaniemrodków
armakologicnych,niebdnejettoowanieodpowiedniejłatwotrawnejdietynikotłucowej,
ograniceniemłatwoprywajalnychwglowodanówPryjmujei,żewPolceok1-3minoóbjet
agrożonychlubniedomagapowodutejodmianycukrycy
Osteoporoza,
cylireotnieniekoci,jetchorobąukładukotnegocharakteryującąi
obniżeniemmaykotnej,nikimtopniemmineraliacjikoci,nikąichgtocią,cciowąutratą
trukturybeleckowejiupoledonąmikrotrukturąWkonekwencjitychmianwikai
podatnodkocinałamaniacególnieniebepiecneąłamaniayjkikoci udowej oraz
ukodeniakrgów,którenajcciejpryjająpowtawaniuwielupowikłao,prowadących
nieradkodomierciNamaigtodkociwpływawielecynnikówZanajważniejenależy
unadodpowiedniąpodażwapnia,ooru,magneu,witaminyD,aktywnodiycnąoradiałanie
hormonówpłciowych
Doormowaniadrowegokodcaniebdnajettakżeodpowiedniapodażbiałka,cynku,miediora
witaminyCNadużywaniealkoholu,paleniepapieroóworanarażenienaoddiaływaniemetali
szkodliwych dladrowia(ołów,kadm)wywierająujemnywpływnatopieomineraliacjikoci
Odpowiedniapodażwapniawdieciewydajeinajbardiejitotnymcynnikiemwapobieganiu
oteoporoiecytapotrebowanianatenpierwiatekprypadanapierwemieiąceżyciaora
naokredojrewania,niemniejprecałeżycienależypożywaddotatecneilocimlekaijego
pretworów,któreąródłemnajlepiejprywajalnegowapniaZbudowanieodpowiedniejmay
kotnejwokreiemłodociogranicagwałtowneobniżeniegtocikociwwiekutarym
NajbardiejnarażonenaoteoporoąkobietywwiekupomenopauieJednakżenikitopieo
mineraliacjikocitwierdairównieżumłodieży(cególnietej,któraniepijamleka)orau
młodychmżcynObecnieacujei,iżoteoporoąagrożonychjetwPolceponad2-3 min
oób
Niedokrwitodniedoborużelaa
jetproblememdrowotnymarównowkrajachrowinitych
gopodarco,jakirowijającychiMimo,żeprycynyjejąróżne,tokutkiąpodobne W krajach
bogatychniedokrwitodpojawiaiwkutekbłdówżywieniowychinieracjonalnegoodchudania
W krajach ubogich - wiążeitrudnymiwarunkamibytowymiacujei,żewPolcena
niedokrwitodcierpiok1minoób,wtymgłówniekobietwwieku rozrodczym (2-10%). W
mniejymtopniudotycytoccidieciżyjącychwtrudnychwarunkachocjalno-bytowych oraz
pewnegoodetkaoóbwpodełymwieku
Nawetłagodnyniedobórżelaa,beklinicnychobjawówniedokrwitoci,tanowiagrożeniedla
drowiaNiedokrwitodprowadidoobniżeniawydajnocipracyimniejadolnocido
koncentracjiuwagiUkobietwciążymożeprowadiddopredwcenychporodówlubwikonej
chorobowociurodonychpreniedieci
Zaburzenia na tle niedoboru jodu
Jodjetważnymubtratemdoprodukcjihormonówtarcycy,
którekoleimajądecydującenaceniewprawidłowymrowojuiunkcjimóguoraregulująwiele
proceówżyciowychDoabureonatleniedoborujodualicaiwoleendemicne,niedocynnod
tarcycy,kretynim,opónionyrowójpychoiycny,wikeniemiertelnociwróddieciora
obniżenierorodcociPryjmujei,żewoleendemicnepotykaiwPolceuok500tydieci
w wieku 6-13latNatereniecałegokrajutwierdainiedobórjoduwglebie,wodie,acoatym
idieiwżywnoci,wyjątkiemwąkiegopaaterenównadmorkich
[ Pobierz całość w formacie PDF ]