Zagr Podróżowanie po górach wysokich, Ocena Ryzyka-mat. pomocnicze, Zagrożenia w pracy-PDF
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
i
ii
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
iii
KILKASŁÓWOTEJBROSZURZE
SPISTREŚCI
1 Wstęp 22 Stawy/Mięśnie
2 BadaniadotycząceWysokości 23 SkóraiKończyny
3 CotoznaczyDuŜaWysokość? 24 Oczy
4 TerenyWysokogórskiena 25 JamaUstna/Zęby
Świecie 26 Uszy/Nos
5 Europa 27 UkładRozrodczy
6 AmerykaPółnocnaiPołudniowa 28 Sen
7 Afryka
29 DziecinaWysokości
8 Azja
30 Tragarze
9 AustraliaiOceania
31 CoRobićgdyZdarzy
10 Antarktyka
sięWypadek?
11 Aklimatyzacja
32 KartaWypadkowa
12 WpływWysokościnaCzłowieka
33 PigułyiMikstury
13 OstraChorobaGórska–AMS 35 Tlen
15 Mózg
36 Choroby
Współistniejące
16 WysokogórskiObrzękMózgu
39 CzysteŚrodowisko
17 Płuca
40 ToWartoPrzeczytać
18 WysokogórskiObrzękPłucHAPE
41 PrzydatneStronyInternetowe
19 Serce/Krew
Broszuratazostałanapisanaprzez
ludzikochającychgóry,którzyinteresują
sięmedycyną,aszczególnie
problemamiczyhającyminaczłowieka
naduŜychwysokościach.Pozycjata
opierasięnaaktualnejwiedzy,
jakkolwiektreściwniejzawartepowinny
byćtraktowanejedyniejako
drogowskazwdalszych
poszukiwaniach.
Prowadzeniebadańnaukowych
dotyczącychchorobygórskiejniejest
łatwe,dlategowiedzanajejtematnie
jestostatecznaiwielepytańpozostaje
jeszczebezodpowiedzi.
Zalecasię,abykaŜdaosoba
planującawysokogórskąpodróŜ,przed
wyjazdemskonsultowałasięz
lekarzem,awsytuacjichoroby
wgórachzawszeszukałapomocy
medycznej,oczywiścietam,gdzie
będzietomoŜliwe.
Pierwszapublikacja:2007 Aktualnaedycja:2008
AutorzyorazwydawcydołoŜyliwszelkichstarańbyinformacjezawartewtejbroszurzebyły
zgodnezwiedząnaukowąijaknajbardziejaktualne.Niemogąonijednakwziąć
odpowiedzialnościzaewentualneszkody,problemyluburazydoznaneprzezkogokolwiek,
będącewynikiembłędulubzaniedbania,lubwynikającezzastosowaniasiędo
przedstawionychwtejbroszurzetreści.
WszelkieprawazastrzeŜone.Zachęcamydoniekomercyjnegorozpowszechnianiatych
materiałówpodwarunkiempowiadomieniaotymwłaścicielaprawautorskichorazuzyskania
jegozgody.©Medex2007,2008
BroszuręmoŜnadarmowopobraćzestronywww.medex.org.uk
42 Podziękowania
20 śołądek/Jelita
43 DzienniczekChorobyGórskiej
21 Nerki/Pęcherzmoczowy
44 DaneOsobowe
1
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
2
WSTĘP
BADANIADOTYCZĄCEWYSOKOŚCI
Tabroszurapowstaładziękidwóm
współpracującymzesobąorganizacjom
zajmującymsiępodróŜamioraz
medycynąwysokogórską.
CelemMedicalExpeditionsjest:
Prowadzeniebadańnaukowych
dotyczącychwszystkichaspektów
choróbzwiązanychzwysokością.
Szkoleniealpinistów,trekkersów
orazlekarzywzakresieprzyczyn
orazsposobówzapobiegania
chorobiewysokogórskiej.
Odmomentupowstaniaw1992,
organizacjazdobyłamiędzynarodowe
uznaniezaswojądziałalnośćnaukowąi
edukacyjną.
MedicalExpeditionsspecjalizujesię
wprowadzeniubadańnastosunkowo
duŜychgrupachbadawczychprzez
dłuŜszyokresczasu.
Wwyprawiebadawczejbierze
zazwyczajudziałokoło75uczestników,
którzyprzebywająnawysokościprzez
około6tygodni.
Medextoklubwspierający
działalnośćMedicalExpeditions,który
jestorganizatoremwypraw
przygodowychnacałymświecie.Medex
łączytych,którzysąŜądniprzygódz
tymi,którychpasjąjestmedycyna
warunkówekstremalnych.Medexmana
swoimkoncieorganizacjękilkuudanych
wypraw,wtym:naEverestw1994roku,
W1991rokulekarzepasjonującysię
medycynągórskąbyliświadkami
śmiercimłodego,wysportowanego
męŜczyznynawysokogórskiejprzełęczy
MeraLa.Niestety,doktoropiekującysię
nieszczęsnymalpinistąniewiele
wiedziałnatematchorób
wysokogórskich.Tragediata
zainspirowałagrupęlekarzydo
rozpoczęciabadańnadchorobami
związanymizwysokością.Pochłonęła
ichrównieŜideadzieleniasięzinnymi
wszystkimtym,coodkryją.Narodziłasię
organizacja„MedicalExpeditions”–
„WyprawyMedyczne”.
Dziesięćlatpóźniejczłonkowie
MedicalExpeditionskolejnyrazbyli
świadkamiśmiercinaprzełęczyMera
La.ByłatośmierćstarszejJaponki,
którapozostawionaprzez
„współtowarzyszy”wspinaczki,zapadła
wśpiączkęiumarła.Kolejnestracone
istnienieludzkieprzypomniałootym,jak
wielejeszczepozostajedozrobieniana
polubadańnaukowychorazedukacji
wysokogórskiej.
Odwczesnychlat90tychczłonkowie
organizacjiMedicalExpeditionsramięw
ramięzinnyminaukowcamiilekarzami
intensywniezajmująsięstudiowaniem
medycynygórskiej.Starająsięzrobić
wszystko,cowichmocy,byrozwijać
wiedzęlekarzyodpowiedzialnychza
zabezpieczaniewyjazdów
wysokogórskich.
CelemtejbroszuryjestprzybliŜenie
zagadnieńzwiązanychzzachowaniem
siętwojegoorganizmuwwarunkach
środowiskawysokogórskiego.Dowiesz
siędlaczegowgórachmoŜeszpoczuć
sięgorzejlubzachorować.Poznasz,
sposobypozwalająceuniknąć
problemówzdrowotnychwgórachoraz
dowieszsięjakpostępowaćgdy
zachorujesznachorobęzwiązanąz
wysokością.Przedstawiamywiele
przykładówopartychnanaszych
doświadczeniachorazprawdziwych
historiachgórskich.Obietragedie,które
wydarzyłysięnaprzełęczyMeraLabyły
spowodowanewysokością.Gdyby
postępowanowedługprostychreguł,
moŜnabyłoimzapobiec.
OrganizacjaMedicalExpeditions
zajmujesięedukacjąlekarzywzakresie
choróbzwiązanychzwysokością.
Pragniemytęwiedzęprzekazaćjak
najszerszemugronuwysokogórskich
zapaleńców.
ChcemybykaŜdy,
ktowędrujepo
górach,cieszyłsię
wnichzdrowiemi
wracałzkaŜdej
wspinaczki
szczęśliwiedo
domu.Właśniepo
tonapisaliśmytę
broszurę.
Kanczendzongęw1998orazHonguw
2003.
JeŜelichceszdowiedziećsię,czym
sięzajmujemy,lubjakdonasdołączyć,
wejdźnanasząstronęinternetową.
3
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
4
COTOZNACZYDUśAWYSOKOŚĆ?
TERENYWYSOKOGÓRSKIENAŚWIECIE
Dobrepytanie!Wtej
broszurzezajmujemysię
podróŜamipowyŜej
2.000m.
Naszorganizmjest
przyzwyczajonydo
funkcjonowaniana
poziomiemorza.Kiedy
wchodzimywyŜejmusi
sięzaadaptować.
Wysokośćzaczynana
naswpływaćodpoziomuokoło1.500–
2.000m.Próbujączniwelowaćcoraz
większybraktlenu,organizmzaczyna
zachowywaćsiętrochęinaczejniŜzwykle.
Zbytszybkieznalezieniesięnawysokości
powyŜej2.500mprawiezawszeoznacza
kłopoty–czylichorobęwysokogórską.
JeŜelipoświęcimywystarczającąilość
czasunaadaptację,większośćznasjest
wstaniedostosowaćsiędowysokościw
granicach5.000m5.500m(obózbazowy
naEvereście).Tylkonielicznisąwstanie
prawidłowofunkcjonowaćnawysokości
powyŜej5.500m.Natakiejwysokości
zdrowieiwydolnośćulegająpogorszeniu.
Cotakiegoszczególnegojestw
podróŜowaniupogórachwysokich?
Charakterystycznymzjawiskiemjest
zmniejszającesięwrazzewzrostem
wysokościciśnienieatmosferyczne(im
wyŜej,tympowietrzejestrzadsze).
Konsekwencjątegojestmniejsza
zawartośćtlenuwkaŜdymwdechu
zaczerpniętymnawysokości.Poconam
tlen?Tlentoenergiapotrzebnanaszym
mięśniomdokurczeniasię,mózgowido
myślenia,jelitomdotrawieniai
wchłaniania,ranomdogojeniasię.Tlen
jestniezbędnydoŜycia,odpowiadaza
większośćprocesówsamoistnie
przebiegającychwnaszymorganizmie,z
którychniezdajemysobiesprawy.
Gdyorganizmnieotrzymuje
wystarczającejilościtlenupróbujesiędo
tejsytuacjiprzystosować.Zaczynamy
szybciejigłębiejoddychać.Startuje
wzmoŜonaprodukcjaczerwonychkrwinek
potobykrewmogłatransportować
większeilościtlenu.Jednakzmianyte
wymagajączasu.JeŜelizdobywasz
wysokośćpowoliniepowinieneśmieć
kłopotów
zdrowotnych.
Natomiastzbyt
szybkie
wchodzenie
grozi
chorobami
związanymz
wysokością,
np.Ostrą
Chorobą
Górską
(AMS)–
(Acute
Mountain
Sickness).
WielemiejscnaświecieleŜy
naprawdęwysoko.NaduŜej
wysokościmoŜemysięznaleźć
wybierającsięnatrekkinglub
wspinaczkę.Mamyzniądo
czynieniapodczaswyjazdów
narciarskich,przejazdów
samochodemlubroweremprzez
górskieprzełęczeoraztuŜpo
wylądowaniuwniektórych
wysokogórskichmiasteczkachi
miastach.
KaŜdyterenwysokogórskima
swojąspecyfikęiproblemyznią
związane.Wartopomyśleći
poczytaćotymprzedwyjazdem.
Everest
9,000m
Strefa
Ü
8,850m
śmierci
8,000m
7,000m
Wysokość
ekstremalna
KilimandŜaro
6,000m
Ü
5,985m
Bardzo
5,000m
duŜa
SzlakInków
wysokość
Ü
4,198m
4,000m
3,000m
DuŜa
wysokość
2,000m
MorskieOko
Ü
1,395m
1,000m
Poziom
Morza
0m
5
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
PODRÓśOWANIEPOGÓRACHWYSOKICH
6
EUROPA
AMERYKAPÓŁNOCNAIPOŁUDNIOWA
Narciarstwoi
wspinaczkaw
GórachSkalistych
niesiezesobą
pewneryzyko.Dla
pewnegoodsetka
osóbnawetpobyt
wniektórych
miastachmoŜe
okazaćsięniezbyt
korzystnydla
zdrowia,np.w
mieścieLeadvillew
Kolorado,które
leŜynawysokości
powyŜej3.000m.
Największegóry
AmerykiPółnocnejznajdująsięna
północnychszerokościach
geograficznychznacznieoddalonychod
równika,copowoduje,Ŝeciśnienie
atmosferycznenadanejwysokościjest
niŜszeniŜnarówniku.
PodróŜsamolotemlubsamochodem
dotakichmiejscjakCusco(3.326m)czy
LaPaz(3.600m)naterenieAndów,
oznaczabrakstopniowejaklimatyzacji
dowysokości.Potakiejwysokościowo
Przeciętnaosobazapytanaonazwy
najwyŜszychłańcuchówgórskich
wymieniAndyiHimalaje.Większość
ludziniezdajesobiesprawy,iŜgóry
znajdującesięwEuropiesą
wystarczającowysokiebywywołać
chorobywysokogórskie.Tosmutne,Ŝe
wieluturystóworazpoczątkujących
wspinaczywAlpachwieniewielelub
prawienicnatematchorób
wysokogórskich.Wysokogórskiból
głowylubinnedolegliwościmogą
zdarzyćsięnawetnawycieczce
turystycznej.
Dziękiwyciągomorazkolejkom
górskimszybkiedostaniesięnaduŜą
wysokośćwAlpachniestanowi
Ŝadnegoproblemu.Wiele
przejeŜdŜanychsamochodemprzełęczy
górskichwznosisięnawysokośćponad
2.000m.
WspinaczkawAlpach,naKaukazie
orazwinnychterenachgórskichEuropy
Wschodniejjestzwiązanazryzykiem
wystąpieniachorobywysokogórskiej,
szczególniewtedy,gdynocujesięw
wysokopołoŜonychschroniskach.
CzteroosobowarodzinawybrałasięnaprzejaŜdŜkękolejkągórskązGrindelwaldu
(1.034m)doJungfraujoch.Piknikzorganizowaliwschroniskunawysokości
3.650m.Po4godzinachpobytunawysokości11latekzacząłskarŜyćsięnasilny
bólgłowy.RodzinazeszłananiŜsząwysokośćpieszoanastępniezjechała
kolejką.Chłopiecmiałnudnościpodczaszejścia.Gdytylkodotarlidodoliny
objawyustąpiły.DolegliwościchłopcabyłyspowodowaneprzezOstrąChorobę
Górską(AMS),októrejtarodzinanigdyniesłyszała.
niebezpiecznejpodróŜy,przed
wyruszeniemwgórynp.szlakiem
Inków,naleŜyodpocząćprzezkilka
pierwszychdni.
FIFAzabroniłaorganizowania
międzynarodowychmeczypiłkarskichw
LaPazwBoliwii,poniewaŜzespół
gospodarzy,dziękiaklimatyzacjido
warunkówwysokogórskiegobraku
tlenu,miałprzewagęnaddruŜynami
gości.
BiznesmenpoleciałdoLaPaz(3.600m)wBoliwiiby„przyklepać”wielomilionowy
kontrakt.PrzyleciałdoLaPazdzieńprzedwaŜnymspotkaniem.Jegofirma
zdecydowałasięzaoszczędzićnaaklimatyzacjinaszegobohaterainie
sfinansowałamudłuŜszegopobytunawysokościprzedspotkaniem.Zła
dyspozycjapodczasprezentacjispowodowała,Ŝekontraktniezostałpodpisany.
Następnymrazembiznesmennapewnoniezapomnioaklimatyzacji.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]