Zagro enia wynikaj ce z wad konstrukcji i maszyn,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ZNACZENIE BEZPIECZNEJ OBSŁUGI
I KONSERWACJI URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH
DLA ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA
KORZYSTAJĄCYCH Z NICH PRACOWNIKÓW
ORAZ OSÓB WYKONUJĄCYCH TE CZYNNOŚCI
Kampania Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
– Europejski Tydzień 2011 „Bezpieczeństwo eksploatacji maszyn, urządzeń i budynków” -
podsumowanie
Informacja przygotowana na posiedzenie Rady Ochrony Pracy
przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy
Warszawa, październik 2011 r.
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Wprowadzenie
Techniczne utrzymanie budynku lub urządzenia to „wszystkie działania
techniczne, administracyjne i organizacyjne wykonywane w trakcie cyklu życia
obiektu – miejsca pracy (np. budynku), wyposażenia roboczego lub środków
transportu – których celem jest utrzymywanie ich w stanie gotowości do pełnienia
wymaganej funkcji”. Bezpieczeństwo eksploatacji maszyn, urządzeń i budynków ma
istotne znaczenie w eliminowaniu zagrożeń w miejscu pracy i tworzeniu
bezpiecznego środowiska pracy. Dotyczy to zarówno działań wykonywanych w celu
zapobiegania awariom (właściwa obsługa urządzeń i ich konserwacja), jak i po ich
wystąpieniu (naprawy).
Właściwa obsługa i regularna konserwacja, odpowiednio zaplanowana
i przeprowadzona, jest niezbędna do zapewnienia bezpiecznego i niezawodnego
funkcjonowania maszyn w środowisku pracy, przy czym konserwację należy
prowadzić zapewniając odpowiednią ochronę pracownikom wykonującym czynności
konserwacyjne oraz innym osobom obecnym w tym czasie na stanowisku pracy.
Wynika to zarówno z dobrej praktyki inżynierskiej, jak i bezpośrednio z przepisów
prawa, zwłaszcza rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp, którego § 51 stanowi, że:
•
maszyny powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
określone w odrębnych przepisach, przez cały okres ich użytkowania.
•
montaż, demontaż i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny odbywać
się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii,
•
miejsce i sposób zainstalowania oraz użytkowania maszyn powinny
uwzględniać minimalizację ryzyka zawodowego.
Przepisy dotyczące projektowania i budowy maszyn wiążące się z ich obsługą
w procesie użytkowania zawiera też rozporządzenie ministra gospodarki z dnia
21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn wdrażające
dyrektywę maszynową 2006/42/WE. W §29 ust.3 stanowi ono, że producent
powinien wskazać w instrukcji obsługi rodzaj i częstość kontroli i konserwacji
maszyny wymaganych ze względów bezpieczeństwa oraz wskazać części, które
ulegają zużyciu, a także określić kryteria ich wymiany.
Wymagania związane z bezpiecznym użytkowaniem zawiera również
rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania
maszyn przez pracowników podczas pracy.
2
Ponieważ konserwacja maszyn, urządzeń i budynków jest wykonywana we
wszystkich dziedzinach gospodarki, trudno jest określić dokładną liczbę pracowników
zaangażowanych w te czynności. Jednak ze statystyk dotyczących procesów pracy
związanych bezpośrednio z obsługą i naprawami w Polsce wynika, że największa
liczba wypadków ma miejsce podczas prac związanych z przygotowywaniem,
instalowaniem, montowaniem, demontowaniem, rozbieraniem (ok. 8 tys.), prac
związanych z konserwacją, naprawami i regulacjami (5 tys.) oraz prac związanych
z czyszczeniem i sprzątaniem (5 tys.). Łącznie daje to liczbę prawie 18 tys.
wypadków, co w porównaniu z ogólną ich liczbą stanowi ponad 17% wszystkich
wypadków (2008).
Dla porównania - z danych pochodzących z Francji i Hiszpanii wynika, że prace
konserwacyjne wykonuje około 6% ogółu pracowników. Jednocześnie szacuje się,
że w krajach UE około 15-20% wszystkich wypadków (10-15% wszystkich wypadków
śmiertelnych) ma bezpośredni związek z przeprowadzaniem prac konserwacyjnych
oraz naprawami, a w
niektórych dziedzinach dotyczy to nawet połowy wypadków.
Do wielu wypadków dochodzi zarówno podczas niewłaściwego wykonywania lub
zarządzania pracami konserwacyjnymi, jak i z powodu ich braku.
Brak utrzymywania właściwej dbałości o miejsce pracy – zarówno urządzenia,
jak i otoczenia – może być też jedną z przyczyn chorób zawodowych. Np. podczas
konserwacji starych budynków lub instalacji przemysłowych może dochodzić do
emisji chorobotwórczych włókien azbestu lub pyłów, szkodliwych czynników
biologicznych (np. bakterii, grzybów pleśniowych, promieniowców) lub chemicznych.
Pracownicy zajmujący się obsługą, naprawami i konserwacjami, są też narażeni
na zagrożenia czynnikami fizycznymi, w tym m.in. na promieniowanie
elektromagnetyczne, hałas, wibracje. Czynności z zakresu obsługi mogą być
prowadzone w miejscach, w których są obecne niebezpieczne substancje
chemiczne. Zagrożenia chemiczne mogą być szczególnie niebezpieczne
w przypadku pracy wykonywanej w ograniczonych przestrzeniach, gdzie występuje
ryzyko niedotlenienia lub uduszenia. Groźne jest także narażenie na działanie
azbestu (np. podczas konserwacji starych budynków lub instalacji przemysłowych)
oraz pyłów, np. rakotwórczego pyłu drewna twardego. Zagrożenia biologiczne
podczas konserwacji instalacji wodno-kanalizacyjnych lub wentylacyjnych wiążą się
z narażeniem na działanie bakterii i grzybów pleśniowych. Mogą występować także
zagrożenia psychospołeczne, takie jak stres, wynikające z niekorzystnego wpływu
złej organizacji pracy, wykonywania pracy do późna lub w nietypowych godzinach
(co może wynikać z chęci np. unikania przestojów linii produkcyjnych podczas
remontów).
3
Znaczne jest także ryzyko występowania wypadków w trakcie prac związanych
z obsługą i naprawami. Wiele wypadków jest też związanych z konserwacją sprzętu
roboczego i maszyn. Typowe wypadki związane z konserwacją to upadki
z wysokości, przygniecenia przez poruszające się maszyny, wypadki mające związek
z upadającymi przedmiotami.
Bezpieczeństwo eksploatacji maszyn, urządzeń czy budynków, to:
•
dbałość o porządek w miejscu pracy (upadki i poślizgnięcia to podstawowa
przyczyna wypadków przy pracy),
•
właściwa konserwacja dla utrzymania maszyn w ruchu,
•
utrzymanie w należytym stanie infrastruktury w zakładzie
(nie tylko zabudowań, ale także instalacji i środków transportu),
•
używanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej oraz odzieży roboczej.
Wśród problemów zdrowotnych, które może spowodować zajmowanie się
obsługą i naprawami, częste są zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, kiedy
np. praca jest wykonywana w bardzo ciasnych pomieszczeniach czy też narażeniu
na niskie temperatury i wilgoć. Wdychanie pyłów i oparów może prowadzić do
problemów dotyczących układu oddechowego.
W celu wzmocnienia świadomości społeczeństwa i wzrostu kultury
bezpieczeństwa w tym zakresie, w latach 2010-2011 w Europie została
przeprowadzona
kampania informacyjna pn. „Bezpieczeństwo eksploatacji maszyn,
urządzeń i budynków”. Kampanię koordynuje Europejska Agencja Bezpieczeństwa
i Zdrowia w Pracy. Jest to kolejne przedsięwzięcie z cyklu 2-letnich kampanii
Zdrowe
i bezpieczne miejsce pracy. Dobre dla ciebie. Dobre dla firmy.
Polską edycję
koordynuje Krajowy Punkt Centralny Agencji, którego rolę pełni CIOP-PIB.
Celem tej kampanii jest wspieranie wszystkich działań prowadzonych na rzecz
ograniczania liczby osób ulegających wypadkom lub doświadczających problemów
ze zdrowiem w wyniku zagrożeń powstających w konsekwencji braku lub
niewłaściwego prowadzenia obsługi i napraw infrastruktury środowiska pracy.
Kampania ma uświadamiać ryzyko związane z tymi pracami, promować dobre
praktyki oraz wspierać strategie, przedsięwzięcia i inicjatywy w tym zakresie.
Partnerami, aktywnie uczestniczącymi w realizacji polskiej edycji kampanii są:
•
Państwowa Inspekcja Pracy
•
Urząd Dozoru Technicznego
•
Naczelna Organizacja Techniczna
•
Sieć Regionalnych Ośrodków BHP
4
 •
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służb BHP
•
Forum Liderów Bezpiecznej Pracy
Kampania została objęta honorowym patronatem przez:
•
Ministra Pracy i Polityki Społecznej
•
Ministra Gospodarki
•
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
•
Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego
•
Konfederację Pracodawców Polskich (obecnie Pracodawcy RP)
•
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.
Patronatu medialnego kampanii udzielili:
•
Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka
(miesięcznik)
•
Przyjaciel przy Pracy
(miesięcznik)
•
Praca i Zdrowie
(miesięcznik)
•
Przegląd Techniczny. Gazeta Inżynierska
(dwutygodnik NOT)
•
Promotor
(miesięcznik)
•
Kultura Bezpieczeństwa
(portal internetowy)
Kampania realizowana w latach 2010-2011 przez CIOP-PIB poruszała
następujące zagadnienia związane z różnymi zagrożeniami występującymi
w środowisku pracy, środkami umożliwiającymi ich rozpoznanie i eliminację oraz
procedurami wykonywania bezpiecznej pracy:
1. Bezpieczne użytkowanie maszyn i urządzeń
2. Bezpieczne użytkowanie rusztowań
3. Prawidłowe użytkowanie urządzeń oświetleniowych
4. Bezpieczne użytkowanie urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
5. Zanieczyszczenia mikrobiologiczne powietrza wewnątrz budynków
6. Bezpieczne użytkowanie urządzeń emitujących promieniowanie
elektromagnetyczne
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]