zapobieganie handlowi ludźmi, Bezpieczeństwo wew
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PL
15.4.2011
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 101/1
I
(Akty ustawodawcze)
DYREKTYWY
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2011/36/UE
z dnia 5 kwietnia 2011 r.
w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar,
zastępująca decyzję ramową Rady 2002/629/WSiSW
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
przeciwko handlowi ludźmi; Ku światowym działaniom
UE przeciwko handlowi ludźmi” zatwierdzonym przez
Radę w dniu 30 listopada 2009 r. W tym kontekście
w państwach trzecich, z których pochodzą ofiary, lub
przez które odbywa się przekazywanie ofiar, powinny
być kontynuowane działania mające na celu zwiększenie
świadomości, ograniczenie bezbronności, wspieranie ofiar
i pomaganie im, przeciwdziałanie czynnikom stojącym
u źródeł handlu ludźmi oraz wspieranie tych państw
trzecich w opracowywaniu właściwych przepisów doty­
czących zwalczania tego procederu.
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
w szczególności jego art. 82 ust. 2 i art. 83 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-
Społecznego (
1
),
(3)
W niniejszej dyrektywie uznaje się fakt, że zjawisko
handlu ludźmi jest silnie powiązane z płcią oraz że
kobietami handluje się w innych celach niż mężczyz­
nami. Z tego powodu środki wsparcia i pomocy
w stosownych przypadkach również powinny być zróż­
nicowane w zależności od płci. Czynniki zachęcające
i zniechęcające mogą różnić się w zależności od
sektorów, jak handel ludźmi w celach werbowania do
sektora usług seksualnych lub do celów wyzysku
w pracy np. w sektorze budowlanym, w sektorze
rolnictwa lub przymusowej służby domowej.
po konsultacji z Komitetem Regionów,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom
narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (
2
),
a także mając na uwadze, co następuje:
(4)
Unia zobowiązała się zapobiegać handlowi ludźmi
i zwalczać ten proceder oraz chronić prawa osób będą­
cych ofiarami handlu. W tym celu przyjęto decyzję
ramową Rady 2002/629/WSiSW z dnia 19 lipca
2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi (
3
) oraz
plan UE dotyczący najlepszych praktyk, standardów
i procedur zwalczania handlu ludźmi i zapobiegania
mu (
4
). Ponadto Program sztokholmski – otwarta
i bezpieczna Europa dla dobra i ochrony obywateli (
5
),
przyjęty przez Radę Europejską, nadaje wyraźnie prio­
rytet zwalczaniu handlu ludźmi. Należy rozważyć inne
środki, takie jak wsparcie dla opracowania ogólnych
wskaźników unijnych służących do identyfikacji
ofiar handlu ludźmi, poprzez wymianę najlepszych
praktyk między wszystkimi istotnymi podmiotami, w
szczególności publicznymi i prywatnymi jednostkami
pomocy społecznej.
(1)
Handel ludźmi jest poważnym przestępstwem, popeł­
nianym często w ramach przestępczości zorganizowanej,
i rażącym naruszeniem praw podstawowych, wyraźnie
zakazanym przez Kartę praw podstawowych Unii Euro­
pejskiej. Zapobieganie handlowi ludźmi i zwalczanie tego
procederu jest priorytetem dla Unii i państw członkow­
skich.
(2)
Niniejsza dyrektywa jest częścią globalnego działania
wymierzonego w handel ludźmi, które obejmuje dzia­
łania angażujące państwa trzecie, zgodnie
z „Dokumentem dotyczącym działań na temat wzmac­
niania zewnętrznego wymiaru Unii w zakresie działań
(
1
) Opinia z dnia 21 października 2010 r. (dotychczas nieopublikowana
w Dzienniku Urzędowym).
(
2
) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2010 r.
(dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) i decyzja
Rady z dnia 21 marca 2011 r.
(
3
) Dz.U. L 203 z 1.8.2002, s. 1.
(
4
) Dz.U. C 311 z 9.12.2005, s. 1.
(
5
) Dz.U. C 115 z 4.5.2010, s. 1.
PL
L 101/2
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
15.4.2011
(5)
Organy ścigania państw członkowskich powinny konty­
nuować współpracę w celu wzmocnienia zwalczania
handlu ludźmi. W związku z tym zasadnicze znaczenie
ma ścisła współpraca transgraniczna, w tym wymiana
informacji i najlepszych praktyk, a także stały otwarty
dialog między służbami policji, władzami sądowymi
i finansowymi państw członkowskich. Koordynacja
w zakresie ścigania i oskarżania przypadków handlu
ludźmi powinna zostać ułatwiona dzięki wzmocnionej
współpracy z Europolem i Eurojustem, a także poprzez
utworzenie wspólnych zespołów śledczych i wdrożenie
decyzji ramowej Rady 2009/948/WSiSW z dnia
30 listopada 2009 r. w sprawie zapobiegania konfliktom
jurysdykcji w postępowaniu karnym i w sprawie
rozstrzygania takich konfliktów (
1
).
ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełnia­
jący Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych
przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizo­
wanej oraz Konwencja Rady Europy w sprawie działań
przeciwko handlowi ludźmi z 2005 r. to zasadnicze
elementy procesu wzmacniania współpracy międzynaro­
dowej na rzecz zwalczania handlu ludźmi. Należy zazna­
czyć, że konwencja Rady Europy przewiduje mechanizm
ewaluacyjny, w którego skład wchodzą grupa ekspertów
ds. działań przeciwko handlowi ludźmi (GRETA) oraz
Komitet Stron. Należy wspierać współpracę między orga­
nizacjami międzynarodowymi uprawnionymi do podej­
mowania działań przeciwko handlowi ludźmi w celu
unikania powielania wysiłków.
(6)
Państwa członkowskie powinny zachęcać do pracy w tej
dziedzinie organizacje społeczeństwa obywatelskiego
i ściśle z nimi współpracować, w tym z uznanymi
i aktywnie działającymi w tym obszarze organizacjami
pozarządowymi zajmującymi się ofiarami handlu ludźmi,
w szczególności w zakresie inicjowania strategii dzia­
łania, w zakresie kampanii informacyjnych
i uświadamiających, programów badawczych
i edukacyjnych, szkoleń oraz monitorowania i oceny
wpływu środków przeciwdziałających handlowi ludźmi.
(10)
Niniejsza dyrektywa nie narusza zasady niewydalania
zgodnie z Konwencją dotyczącą statusu uchodźców
z 1951 r. (konwencja genewska) oraz jest zgodna
z art. 4 i art. 19 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii
Europejskiej.
(11)
W reakcji na aktualne trendy rozwoju zjawiska handlu
ludźmi, w niniejszej dyrektywie przyjęto szerszą
koncepcję tego procederu w stosunku do decyzji
ramowej 2002/629/WSiSW, dlatego też obejmuje ona
dodatkowe formy wyzysku. W kontekście niniejszej
dyrektywy zmuszanie do żebrania należy rozumieć jako
formę przymusowej pracy lub usług, zdefiniowanych
w konwencji MOP nr 29 dotyczącej pracy przymusowej
lub obowiązkowej z 1930 r. Wyzyskiwanie żebractwa,
w tym wykorzystywanie osób zależnych, będących ofia­
rami handlu ludźmi, do żebractwa, wchodzi zatem
w zakres definicji handlu ludźmi wyłącznie w tych przy­
padkach, w których występują wszystkie elementy
zjawiska przymusowej pracy lub usług. W świetle odnoś­
nego orzecznictwa należy każdorazowo indywidualnie
ocenić ważność ewentualnej zgody na świadczenie
danej pracy lub usługi. Natomiast w przypadku dziecka
ewentualna zgoda nie powinna być nigdy uznawana za
ważną. Wyrażenie „wyzyskiwanie działalności przestęp­
czej” należy rozumieć jako wykorzystywanie osoby do
popełnienia, między innymi, kradzieży kieszonkowej,
kradzieży sklepowej, handlu narkotykami oraz innych
podobnych działań, podlegających karom
i przynoszących korzyść majątkową. Definicja obejmuje
także handel ludźmi w celu pobrania organów, które
stanowi poważne naruszenie godności ludzkiej
i integralności fizycznej, a także na przykład inne zacho­
wanie, takie jak nielegalna adopcja lub przymusowe
małżeństwo, jeżeli wypełniają one znamiona przestęp­
stwa handlu ludźmi.
(7)
W niniejszej dyrektywie przyjęto zintegrowane, komple­
ksowe i skupiające się na prawach człowieka podejście do
kwestii walki z handlem ludźmi, a w trakcie wdrażania
jej należy uwzględnić dyrektywę Rady 2004/81/WE
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentu poby­
towego wydawanego obywatelom państw trzecich,
którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli
przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację,
którzy współpracują z właściwymi organami (
2
),
oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady
2009/52/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. przewidującą
minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stoso­
wanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie
przebywających obywateli krajów trzecich (
3
). Głównymi
celami niniejszej dyrektywy są bardziej rygorystyczne
zapobieganie i ściganie oraz ochrona praw pokrzywdzo­
nych. Niniejsza dyrektywa przewiduje również zależną
od przypadku interpretację różnych form handlu ludźmi
i ma na celu zwalczanie każdej z tych form z użyciem
jak najskuteczniejszych środków.
(8)
Dzieci są bardziej bezbronne niż dorośli i dlatego istnieje
większe ryzyko, iż padną ofiarą handlu ludźmi. Stosując
niniejszą dyrektywę, należy w pierwszym rzędzie dążyć
do najlepszego zabezpieczenia interesu dziecka, zgodnie
z
Kartą
praw
podstawowych
Unii
Europejskiej
i
Konwencją
Organizacji
Narodów
Zjednoczonych
o prawach dziecka z 1989 r.
(12)
Wysokość sankcji w niniejszej dyrektywie odzwierciedla
rosnące zaniepokojenie państw członkowskich rozwojem
zjawiska handlu ludźmi. Z tego powodu za podstawę
niniejszej dyrektywy przyjęto poziomy 3 i 4 konkluzji
Rady z 24–25 kwietnia 2002 r. w sprawie podejścia
stosowanego w odniesieniu do harmonizacji w zakresie
wymiaru sankcji. Jeżeli przestępstwo zostało popełnione
w określonych okolicznościach, na przykład wobec
(9)
Protokół Organizacji Narodów Zjednoczonych z 2000 r.
o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel
(
1
) Dz.U. L 328 z 15.12.2009, s. 42.
(
2
) Dz.U. L 261 z 6.8.2004, s. 19.
(
3
) Dz.U. L 168 z 30.6.2009, s. 24.
PL
15.4.2011
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 101/3
szczególnie bezbronnej ofiary, sankcja powinna być
surowsza. W kontekście niniejszej dyrektywy kategoria
osób szczególnie bezbronnych powinna obejmować
przynajmniej wszystkie dzieci. Przy ocenie bezbronności
ofiary mogą być brane pod uwagę inne czynniki, takie
jak płeć, ewentualna ciąża, stan zdrowia lub ewentualna
niepełnosprawność. Jeżeli okoliczności przestępstwa są
szczególnie ciężkie, np. gdy prowadziło do zagrożenia
życia ofiary lub wiązało się z użyciem poważnej prze­
mocy, takiej jak tortury, wymuszone zażycie narkotyków
lub leków, gwałt lub inne poważne formy przemocy
psychicznej, fizycznej lub seksualnej, albo wyrządziło
szczególnie poważne szkody ofierze, powinno to znaleźć
odzwierciedlenie w surowszej sankcji. W przypadkach,
w których na mocy niniejszej dyrektywy następuje odnie­
sienie do wydania osoby, należy je rozumieć zgodnie
z decyzją ramową Rady 2002/584/WSiSW z dnia
13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu
aresztowania i procedury wydawania osób między
państwami członkowskimi (
1
). Waga popełnionego prze­
stępstwa może być brana pod uwagę w ramach wyko­
nania kary.
postępowania nie powinno – co do zasady – zależeć od
złożenia skargi lub zawiadomienia przez ofiarę. Ze
względu na charakter czynu należy umożliwić ściganie
przestępstwa przez wystarczający okres od momentu
osiągnięcia przez ofiarę pełnoletności. Wystarczający
okres, w ciągu którego można ścigać przestępstwo,
należy określić zgodnie z odpowiednimi przepisami
prawa krajowego. Funkcjonariusze organów ścigania
i oskarżyciele powinni być odpowiednio przeszkoleni,
w szczególności w celu wzmocnienia międzynarodowej
współpracy sądowej i współpracy w zakresie ścigania.
Osoby odpowiedzialne za ściganie i oskarżanie
w odniesieniu do takich przestępstw powinny także
mieć dostęp do narzędzi śledczych używanych do walki
z przestępczością zorganizowaną i innymi poważnymi
przestępstwami. Takie narzędzia mogą obejmować prze­
chwytywanie przekazów telekomunikacyjnych, niejawny
nadzór, w tym elektroniczny, monitorowanie rachunków
bankowych lub inne metody dochodzenia finansowego.
(16)
W celu zapewnienia skutecznego ścigania międzynarodo­
wych grup przestępczych, których centrum działalności
znajduje się w jednym z państw członkowskich i które
prowadzą handel ludźmi w państwach trzecich, należy
ustanowić jurysdykcję w odniesieniu do przestępstwa
handlu ludźmi w przypadku, gdy sprawca jest obywa­
telem danego państwa członkowskiego, a przestępstwo
zostało popełnione poza terytorium tego państwa.
Podobnie możliwe jest ustalenie jurysdykcji
w przypadku, gdy sprawca ma miejsce zwykłego pobytu
w jednym z państw członkowskich, gdy ofiara jest
obywatelem państwa członkowskiego lub ma w nim
miejsce zwykłego pobytu lub gdy przestępstwo zostało
popełnione na korzyść osoby prawnej mającej siedzibę
na terytorium państwa członkowskiego, a popełniono je
poza terytorium tego państwa członkowskiego.
(13)
W zwalczaniu handlu ludźmi należy w pełni wykorzystać
istniejące instrumenty przewidujące możliwość zajęcia
i konfiskaty korzyści z przestępstwa, takie jak Konwencja
Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej i załączone do niej proto­
koły, Konwencja Rady Europy z 1990 r. w sprawie
prania, poszukiwania, zajmowania i konfiskaty
dochodów z działalności przestępczej, decyzja ramowa
Rady 2001/500/WSiSW z dnia 26 czerwca 2001 r.
w sprawie prania brudnych pieniędzy oraz identyfikacji,
wykrywania, zamrożenia, zajęcia i konfiskaty narzędzi
oraz zysków pochodzących z przestępstwa (
2
) oraz
decyzja ramowa Rady 2005/212/WSiSW z dnia
24 lutego 2005 r. w sprawie konfiskaty korzyści,
narzędzi i mienia pochodzących z przestępstwa (
3
).
Należy zachęcać do wykorzystania zajętych
i skonfiskowanych narzędzi oraz zysków pochodzących
z przestępstw, o których mowa w niniejszej dyrektywie,
do wzmocnienia pomocy dla ofiar i ich ochrony, w tym
odszkodowania dla ofiar, i transgranicznej działalności
Unii służącej zwalczaniu handlu ludźmi.
(17)
Podczas gdy dyrektywa 2004/81/WE przewiduje wydanie
dokumentu pobytowego ofiarom handlu ludźmi będą­
cymi obywatelami państw trzecich, a dyrektywa
2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii
i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania
się i pobytu na terytorium państw członkowskich regu­
luje wykonywanie prawa do swobodnego przemiesz­
czania się i pobytu na terytorium państw członkow­
skich (
4
) przez obywateli Unii i ich rodzin, w tym
ochronę przed wydaleniem – niniejsza dyrektywa określa
szczególne środki ochrony wobec wszystkich ofiar
handlu ludźmi. W związku z tym niniejsza dyrektywa
nie dotyczy warunków pobytu ofiar handlu ludźmi na
terytorium państw członkowskich.
(14)
Ofiary handlu ludźmi należy, zgodnie z podstawowymi
zasadami systemów prawnych odpowiednich państw
członkowskich, chronić przed ściganiem oraz karaniem
za działania przestępcze, takie jak korzystanie
z fałszywych dokumentów, oraz przestępstwa na
podstawie przepisów dotyczących prostytucji oraz
imigracji, do których popełnienia osoby te zostały
zmuszone w bezpośredniej konsekwencji tego, iż stały
się ofiarą handlu ludźmi. Celem takiej regulacji jest
ochrona praw człowieka przysługujących ofiarom, zapo­
bieżenie dalszej wiktymizacji oraz zachęcenie ich do
zeznawania w postępowaniu karnym przeciwko
sprawcom. Ochrona ta nie powinna wykluczać ścigania
lub karania za przestępstwa, które dana osoba popełniła
z własnej woli lub w których z własnej woli brała udział.
(18)
Niezbędne jest, aby ofiary handlu ludźmi mogły
skutecznie korzystać z przysługujących im praw.
W związku z tym należy zapewnić im wsparcie
i pomoc przed rozpoczęciem postępowania karnego,
w trakcie tego postępowania i przez odpowiedni czas
po jego zakończeniu. Państwa członkowskie powinny
przewidzieć środki na udzielanie pomocy ofiarom,
a także na ich wsparcie i ochronę. Udzielane wsparcie
i pomoc powinny obejmować w szczególności mini­
malny zestaw środków niezbędnych do tego, by osoba
(15)
Aby zapewnić skuteczne ściganie i oskarżanie
w odniesieniu do przestępstw handlu ludźmi, wszczęcie
(
1
) Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1.
(
2
) Dz.U. L 182 z 5.7.2001, s. 1.
(
3
) Dz.U. L 68 z 15.3.2005, s. 49.
(
4
) Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.
PL
L 101/4
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
15.4.2011
pokrzywdzona doszła do równowagi i uciekła swoim
prześladowcom. Praktyczna realizacja takich środków
powinna, w oparciu o indywidualną ocenę przeprowa­
dzoną zgodnie z procedurami krajowymi, uwzględniać
okoliczności, kontekst kulturowy i potrzeby danej osoby.
Danej osobie trzeba zapewnić pomoc i wsparcie, jak
tylko pojawią się uzasadnione przesłanki pozwalające
przypuszczać, że mogła ona stać się ofiarą handlu
ludźmi, niezależnie od tego, czy godzi się ona wystę­
pować w charakterze świadka. W przypadkach,
w których ofiara przebywa w danym państwie członkow­
skim nielegalnie, pomocy i wsparcia należy udzielić
bezwarunkowo, przynajmniej podczas okresu do
namysłu. Jeżeli po zakończeniu procesu identyfikacji
lub upływie okresu do namysłu dana ofiara nie zostanie
uznana za kwalifikującą się do uzyskania dokumentu
pobytowego ani nie ma innej podstawy legalnego pobytu
w danym państwie członkowskim, lub osoba ta opuściła
terytorium tego państwa członkowskiego, państwo to nie
jest zobowiązane do dalszego udzielania pomocy
i wsparcia tej osobie na podstawie niniejszej dyrektywy.
W razie potrzeby należy w dalszym ciągu udzielać
pomocy i wsparcia przez odpowiedni okres po zakoń­
czeniu postępowania karnego, np. gdy trwa leczenie
poważnych fizycznych lub psychicznych skutków prze­
stępstwa lub też jeżeli ofierze grozi niebezpieczeństwo
z powodu zeznań złożonych przez nią w tym postępo­
waniu karnym.
gwałt, praktyki podobne do niewolnictwa lub usunięcie
organów, należy chronić przed powtórną wiktymizacją
i dalszymi traumatycznymi przeżyciami podczas postę­
powania karnego. Należy unikać zbędnego powtarzania
przesłuchań w trakcie postępowania przygotowawczego
i postępowania sądowego, na przykład, w stosownych
przypadkach, poprzez sporządzenie, jak tylko będzie to
możliwe w toku postępowania, zapisu wideo tych
rozmów. W tym celu ofiarom handlu podczas postępo­
wania przygotowawczego i sądowego należy zapewnić
traktowanie odpowiadające ich indywidualnym
potrzebom. Oceniając ich indywidualne potrzeby, należy
uwzględnić takie okoliczności jak wiek, ewentualna ciąża,
stan zdrowia, ewentualna niepełnosprawność i inne
okoliczności osobiste, jak również fizyczne i psychiczne
konsekwencje działalności przestępczej, której poddana
została ofiara. Decyzja o leczeniu i jego trybie powinna
być podejmowana na podstawie przesłanek określonych
w prawie krajowym, reguł dotyczących swobody uznania
sędziego, praktyki i wytycznych, stosownie do okolicz­
ności danego przypadku.
(21)
Pomoc i wsparcie powinny być udzielane ofiarom za ich
świadomą i dobrowolną zgodą. Ofiary powinny
w związku z tym być informowane o istotnych aspek­
tach pomocy i wsparcia, które nie powinny być narzu­
cane ofiarom. Odmowa przyjęcia wsparcia przez ofiary
nie powinna pociągać za sobą dla właściwych organów
danego państwa członkowskiego obowiązku dostarczania
ofierze alternatywnych środków.
(19)
Decyzja ramowa Rady 2001/220/WSiSW z dnia
15 marca 2001 r. w sprawie pozycji ofiar
w postępowaniu karnym (
1
) określa pakiet praw ofiary
przysługujących jej w postępowaniu karnym, w tym
prawo do ochrony i odszkodowania. Ofiary handlu
ludźmi powinny ponadto otrzymać bezzwłocznie dostęp
do doradztwa prawnego i – zgodnie z pozycją ofiary
w danym systemie wymiaru sprawiedliwości – zastępstwa
procesowego, w tym w celu dochodzenia odszkodo­
wania. Tego rodzaju doradztwo prawne lub zastępstwo
procesowe właściwe organy mogą również zapewniać
w celu dochodzenia odszkodowania od państwa.
Doradztwo prawne ma umożliwić ofiarom uzyskanie
danych o ich sytuacji oraz porady dotyczącej istniejących
możliwości. Doradztwo prawne powinno być świad­
czone przez osobę posiadającą odpowiednie przeszko­
lenie prawnicze, która nie musi być koniecznie praw­
nikiem. Doradztwo prawne i – zgodnie z pozycją ofiary
w danym systemie wymiaru sprawiedliwości – zastęp­
stwo procesowe powinno być bezpłatne, przynajmniej
w sytuacjach, gdy ofiara nie posiada wystarczających
środków finansowych, w trybie zgodnym
z procedurami wewnętrznymi obowiązującymi
w państwach członkowskich. Z uwagi na to, iż mało
prawdopodobne jest, by w szczególności dzieci będące
ofiarami handlu ludźmi posiadały takie zasoby, dlatego
doradztwo i zastępstwo prawne będą dla nich w praktyce
bezpłatne. Ponadto na podstawie indywidualnej oceny
ryzyka przeprowadzonej zgodnie z procedurami krajo­
wymi, ofiary należy chronić przed odwetem, zastrasza­
niem oraz ryzykiem ponownego stania się ofiarą.
(22)
Państwa członkowskie powinny dodatkowo zapewnić
dzieciom będącym ofiarami handlu ludźmi, obok
środków dostępnych wszystkim ofiarom tego procederu,
szczególną pomoc, wsparcie i środki ochronne. Środki te
należy zapewniać w sposób najlepiej zabezpieczający
interes dziecka i zgodnie z przyjętą przez Organizację
Narodów Zjednoczonych Konwencją o prawach dziecka
z 1989 r. Jeżeli nie ma pewności co do wieku osoby
będącej ofiarą handlu, a istnieją powody by sądzić, że ma
ona mniej niż 18 lat, należy założyć, że jest ona dziec­
kiem i udzielić jej niezwłocznie pomocy, wsparcia
i ochrony. Środki wspierania i pomocy udzielane dzie­
ciom będącym ofiarom handlu ludźmi powinny koncen­
trować się na ich fizycznej i psychospołecznej rehabili­
tacji oraz znalezieniu dla nich trwałego rozwiązania.
W resocjalizacji dzieci pomocne byłoby zapewnienie
dostępu do edukacji. Biorąc pod uwagę szczególną wraż­
liwość dzieci będących ofiarami handlu, należy zapewnić
dodatkowe środki ochronne podczas przesłuchań stano­
wiących
element
postępowania
przygotowawczego
i sądowego.
(23)
Szczególną uwagę należy poświęcić pozostającym bez
opieki dzieciom będącym ofiarami handlu ludźmi,
ponieważ ze względu na ich szczególną bezbronność
wymagają one szczególnej pomocy i wsparcia. Od
momentu identyfikacji pozostającego bez opieki dziecka
będącego ofiarą handlu ludźmi do momentu znalezienia
trwałego rozwiązania państwa członkowskie powinny
zastosować odpowiednie środki związane z jego przyję­
ciem, odpowiadające potrzebom dziecka, i powinny
zapewniać stosowanie odpowiednich gwarancji procedu­
ralnych. W stosownych przypadkach należy podjąć
niezbędne środki w celu wyznaczenia opiekuna lub
przedstawiciela z myślą o zabezpieczeniu interesu
(20)
Ofiary handlu ludźmi, które ucierpiały już wskutek
nadużyć i upokarzającego traktowania zwykle związa­
nych z handlem ludźmi, takich jak wykorzystywanie
seksualne, niegodziwe traktowanie w celach seksualnych,
(
1
) Dz.U. L 82 z 22.3.2001, s. 1.
PL
15.4.2011
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 101/5
dziecka. Decyzja o przyszłości każdego pozostającego
bez opieki dziecka będącego ofiarą handlu ludźmi
powinna być podejmowana w jak najkrótszym czasie
z myślą o znalezieniu trwałego rozwiązania w oparciu
o indywidualną ocenę pod kątem najlepszego zabezpie­
czenia interesu dziecka, który powinien być kwestią
nadrzędną. Trwałe rozwiązanie może polegać na
powrocie i reintegracji w państwie pochodzenia lub
państwie powrotu, integracji z przyjmującym społeczeń­
stwem, przyznaniu międzynarodowej ochrony lub
innego statusu zgodnie z prawem krajowym danego
państwa członkowskiego.
(27)
Państwa członkowskie powinny utworzyć – w sposób,
jaki uznają za właściwy zgodnie ze swoją organizacją
wewnętrzną, uwzględniając jednocześnie potrzebę
zapewnienia minimalnej struktury o określonych zada­
niach – krajowe systemy monitorowania, takie jak insty­
tucja krajowego sprawozdawcy lub struktury równo­
ważne, które umożliwią przeprowadzanie oceny
tendencji w zakresie handlu ludźmi, zbieranie danych
statystycznych, mierzenie rezultatów działań służących
przeciwdziałaniu temu procederowi oraz regularne
przedstawianie sprawozdań. Krajowych sprawozdawców
lub struktury równoważne powołano już w nieformalnej
sieci unijnej utworzonej na mocy konkluzji Rady
w sprawie utworzenia nieformalnej sieci UE sprawo­
zdawców krajowych lub równoważnych struktur ds.
zjawiska handlu ludźmi z dnia 4 czerwca 2009 r. Koor­
dynator ds. zwalczania handlu ludźmi brałby udział
w pracach tej sieci, która dostarcza Unii i państwom
członkowskim obiektywnych, wiarygodnych, porów­
nywalnych i aktualnych informacji strategicznych
w dziedzinie handlu ludźmi oraz dokonuje wymiany
doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie zapobie­
gania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu na
poziomie Unii. Parlament Europejski powinien być
uprawniony do udziału we wspólnych pracach sprawo­
zdawców krajowych lub równoważnych struktur.
(24)
W przypadku gdy, zgodnie z niniejszą dyrektywą, ma
zostać wyznaczony opiekun lub przedstawiciel dziecka,
funkcje te może sprawować ta sama osoba lub osoba
prawna, instytucja lub organ.
(25)
Państwa członkowskie powinny przyjąć lub udoskonalić
strategie na rzecz zapobiegania handlowi ludźmi, w tym
środki mające na celu osłabienie i ograniczenie popytu
prowadzącego do jakichkolwiek form wyzysku oraz
prowadzić badania, w tym badania nad nowymi formami
handlu ludźmi, rozpowszechniać informacje, podnosić
świadomość i kształcić, zmniejszając tym samym ryzyko
stania się ofiarą handlu ludźmi. Realizując takie inicja­
tywy, państwa członkowskie powinny przyjąć podejście
uwzględniające kwestie związane z płcią i prawami
dziecka. Urzędnicy, którzy przypuszczalnie będą mieli
kontakt z ofiarami lub potencjalnymi ofiarami handlu
ludźmi powinni zostać odpowiednio przeszkoleni, by
umieli identyfikować ofiary i postępować z nimi. Ten
obowiązek szkolenia powinien być wspierany
w odniesieniu do osób należących do następujących kate­
gorii zawodowych, w przypadku gdy mogą one mieć
kontakt z ofiarami: funkcjonariusze policji i straży
granicznej, urzędnicy służb migracyjnych, prokuratorzy,
adwokaci i radcy prawni, sędziowie i pracownicy
wymiaru sprawiedliwości, inspektorzy pracy, pracownicy
socjalni, osoby zajmujące się opieką nad dziećmi
i personel służby zdrowia oraz pracownicy konsularni;
może to jednak, w zależności od uwarunkowań lokal­
nych, dotyczyć również innych grup urzędników, którzy
w swojej pracy prawdopodobnie zetkną się z ofiarami
handlu ludźmi.
(28)
W celu dokonania oceny wyników działań w zakresie
zwalczania handlu ludźmi, Unia powinna kontynuować
swoją pracę nad metodologią i metodami gromadzenia
danych w celu opracowywania porównywalnych danych
statystycznych.
(29)
W świetle programu sztokholmskiego i z myślą
o rozwinięciu skonsolidowanej strategii Unii w zakresie
zwalczania handlu ludźmi mającej na celu dalsze umoc­
nienie zaangażowania Unii i państw członkowskich,
a także podejmowanych przez nie wysiłków na rzecz
zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego proce­
deru, państwa członkowskie powinny ułatwiać wykony­
wanie zadań należących do koordynatora ds. zwalczania
handlu ludźmi, takich jak na przykład ulepszenie koor­
dynacji i spójności, unikanie powielania wysiłków podej­
mowanych przez instytucje i agencje unijne, a także
przez państwa członkowskie i podmioty międzynaro­
dowe, przyczynianie się do rozwoju istniejących lub
opracowania nowych polityk i strategii unijnych istot­
nych dla walki z handlem ludźmi lub też składanie spra­
wozdania instytucjom Unii.
(26)
Dyrektywa 2009/52/WE przewiduje kary dla praco­
dawców zatrudniających obywateli państw trzecich niele­
galnie przebywających na terytorium Unii, którzy to
pracodawcy, mimo że nie zostali oskarżeni o handel
ludźmi ani skazani za taki czyn, korzystają z pracy lub
usług danej osoby, mając świadomość, że jest ona ofiarą
handlu ludźmi. Państwa członkowskie powinny ponadto
rozważyć możliwość nakładania kar na osoby, które
korzystając z jakichkolwiek usług świadczonych przez
ofiarę handlu ludźmi, mają świadomość, że jest ona
ofiarą tego procederu. Taka rozszerzona kryminalizacja
mogłaby obejmować zachowania pracodawców obywa­
teli państw trzecich legalnie przebywających na teryto­
rium Unii i obywateli Unii, jak również nabywców
usług seksualnych, świadczonych przez jakąkolwiek
osobę będącą ofiarą handlu, niezależnie od ich obywatel­
stwa.
(30)
Niniejsza dyrektywa ma na celu zmianę i rozszerzenie
przepisów decyzji ramowej 2002/629/WSiSW. Biorąc
pod uwagę znaczną liczbę i istotny charakter zmian,
które mają zostać dokonane, dla celów jasności decyzja
ramowa powinna zostać zastąpiona w całości
w odniesieniu do państw członkowskich uczestniczących
w przyjęciu niniejszej dyrektywy.
(31)
Zgodnie z pkt 34 Porozumienia międzyinstytucjonalnego
w sprawie lepszego stanowienia prawa (
1
) zachęca się
państwa członkowskie do sporządzania i opublikowania
– w interesie własnym, jak i Unii – własnych tabel
możliwie jak najdokładniej ilustrujących korelacje
pomiędzy niniejszą dyrektywą a środkami transpozycji.
(
1
) Dz.U. C 321 z 31.12.2003, s. 1.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]