zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 1426, Kryminalistyka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ZARZĄDZENIE Nr 1426
KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI
z dnia 23 grudnia 2004 r.
w sprawie metodyki wykonywania czynności dochodzeniowo-śledczych przez służby
policyjne wyznaczone do wykrywania przestępstw i ścigania ich sprawców
(Dz.Urz.KGP 05.1.1)
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity Dz. U. z
2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm.
1
) zarządza się, co następuje:
Dział 1
Przepisy ogólne
§ 1.
1. Zarządzenie określa komórki organizacyjne Policji, w których wykonywane są czynności
dochodzeniowo-śledcze, zwane dalej "komórkami", policjantów wyznaczonych do wykonywania czynności
dochodzeniowo-śledczych i organizację tych czynności oraz organizację, zadania, formy i metody
sprawowania nadzoru przez przełożonego i policjantów z nadrzędnej jednostki Policji.
2. Zarządzenie określa metodykę wykonywania czynności dochodzeniowo-śledczych, zwanych dalej
"czynnościami", w ramach postępowań prowadzonych na podstawie:
1) ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.
2
),
zwanej dalej "k.p.k.";
2) ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 83, poz. 930 ze zm.
3
),
zwanej dalej "k.k.s.";
3) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity Dz.
U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 ze zm.
4
), zwanej dalej "u.p.n.".
§ 2.
W jednostkach Policji postępowanie prowadzone jest:
1) w wyodrębnionych komórkach, w których są dokonywane, koordynowane i nadzorowane czynności,
w celu ujawniania przestępstw i wykrywania ich sprawców,
2) na wyodrębnionym stanowisku lub stanowiskach policyjnych, gdy w jednostce Policji nie
wyodrębniono komórki, o której mowa w pkt 1.
§ 3.
Postępowanie może prowadzić policjant pełniący służbę w komórce służby kryminalnej,
śledczej lub prewencyjnej, a także w komórce właściwej dla spraw wewnętrznych.
§ 4.
Przełożony powinien przy podziale zadań uwzględniać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe
policjantów.
Rozdział 1
Właściwość miejscowa i rzeczowa jednostek Policji. Przekazywanie materiałów lub akt postępowania
§ 5.
1. Właściwa miejscowo do prowadzenia postępowania jest jednostka Policji, w której
terytorialnym zasięgu działania przestępstwo popełniono, w rozumieniu art. 6 § 2 k.k.
2. Jeśli nie można ustalić miejsca popełnienia przestępstwa, jednostkę Policji właściwą do
przeprowadzenia postępowania określa się, stosując odpowiednio przepis art. 32 § 1 k.p.k.
3. Jeżeli przestępstwo popełniono w terytorialnym zasięgu działania kilku jednostek Policji, w
których dokonano czynności w związku z tym przestępstwem, sprawę przekazuje się jednostce Policji,
która najpierw wydała postanowienie o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia. Wówczas, gdy żadna z tych
jednostek nie wydała postanowienia o wszczęciu postępowania, stosuje się odpowiednio przepis ust. 2.
4. Jeżeli przestępstwo popełniono za granicą, a jego sprawca ponosi odpowiedzialność na zasadach
określonych w rozdziale XIII k.k., przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
5. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej według przepisów poprzedzających, jednostką
Policji właściwą do prowadzenia postępowania jest Komenda Rejonowa Policji Warszawa l.
§ 6.
1. Jeżeli przestępstwo popełniono na polskim statku wodnym lub powietrznym, a nie można
ustalić, w zasięgu działania której jednostki Policji zostało popełnione, właściwą jednostkę Policji określa
się, stosując odpowiednio przepis art. 31 § 2 k.p.k.
2. W sprawach o kradzieże w transporcie lądowym, wodnym i powietrznym oraz o przestępstwa
popełnione na szkodę pasażerów korzystających z tych rodzajów transportu, w razie niemożności
ustalenia miejsca popełnienia przestępstwa, właściwa do prowadzenia postępowania jest jednostka
Policji, w której terytorialnym zasięgu działania Policja powzięła wiadomość o przestępstwie i
udokumentowała ją w sposób i w zakresie umożliwiającym wszczęcie postępowania.
§ 7.
1. W sprawach o przestępstwo określone w art. 209 k.k. postępowanie prowadzi jednostka
Policji, w której terytorialnym zasięgu działania zamieszkuje osoba uprawniona do alimentacji.
2. W sprawach o przestępstwa przeciwko publicznemu obrotowi papierami wartościowymi,
niezależnie od miejsca popełnienia tych przestępstw, właściwy do prowadzenia postępowań jest Wydział
do Walki z Przestępczością Gospodarczą Komendy Stołecznej Policji, chyba że postępowanie prowadzi
prokuratura określona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie
utworzenia prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów
właściwości (Dz. U. Nr 64, poz. 656 ze zm.
5
).
§ 8.
1. Jeżeli podejrzanemu zarzucono popełnienie dwóch lub więcej przestępstw w terytorialnym
zasięgu działania dwóch lub więcej jednostek Policji, właściwą jednostkę Policji określa się, stosując
odpowiednio przepis art. 33 § 1 k.p.k.
2. Jeżeli postępowania przeciwko sprawcom przestępstw, pomocnikom, podżegaczom oraz innym
osobom, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem sprawcy, połączono we
wspólnym postępowaniu, właściwą jednostkę Policji określa się, stosując odpowiednio przepis art. 34 § 1
k.p.k.
§ 9.
1. Jednostka Policji, która została zawiadomiona o popełnionym przestępstwie, co do którego
nie jest właściwa miejscowo w rozumieniu przepisów k.p.k. lub rzeczowo w rozumieniu zarządzenia nr
366 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 kwietnia 2004 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej
Policji (Dz. Urz. KGP Nr 7, poz. 31, Nr 20, poz. 125) i zarządzenia nr 25 Komendanta Głównego Policji z
dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji i zakresu działania komend,
komisariatów i innych jednostek organizacyjnych Policji (Dz. Urz. KGP z 2003 r. Nr 2, poz. 4, z 2004 r. Nr
10, poz. 44), a także § 13 - obowiązana jest niezwłocznie dokonać niezbędnych czynności
zabezpieczających ślady i dowody przestępstwa i w możliwie najkrótszym czasie bezpośrednio przekazać
sprawę właściwej jednostce Policji lub innemu organowi uprawnionemu do prowadzenia postępowań,
zwanemu dalej "organem", wraz z pismem uzasadniającym przekazanie.
2. Jednostka Policji, która otrzymała sprawę w trybie określonym w ust. 1 i uznała siebie za
niewłaściwą do prowadzenia postępowania, wszczyna spór o właściwość miejscową, zwany dalej
"sporem", z jednostką Policji, od której sprawę otrzymała.
3. Przed przekazaniem sprawy do innej jednostki Policji lub do innego organu policjant występuje
do prokuratora o zatwierdzenie czynności wymagających zatwierdzenia.
§ 10.
1. Spór rozstrzyga w ramach tego samego województwa:
1) w komendzie powiatowej, miejskiej, rejonowej Policji, jeżeli spór dotyczy terytorialnego zasięgu
działania tej jednostki Policji - kierownik komórki dochodzeniowo-śledczej, a gdy jej nie powołano,
kierownik komórki kryminalnej;
2) w komendzie wojewódzkiej (Stołecznej) Policji - naczelnik wydziału dochodzeniowo-śledczego lub
naczelnik wydziału kryminalnego, gdy nie powołano wydziału dochodzeniowo-śledczego.
2. Spór między komendami wojewódzkimi (Stołeczną) Policji lub jednostkami Policji działającymi na
obszarze różnych województw rozstrzyga naczelnik Wydziału Koordynacji Służby Kryminalnej Biura
Taktyki Zwalczania Przestępczości Komendy Głównej Policji.
3. O rozstrzygnięcie sporu między jednostkami Policji na obszarze działania różnych prokuratur -
jednostka go wszczynająca może zwrócić się bezpośrednio do prokuratora sprawującego nadzór nad
postępowaniem przygotowawczym, prowadzonym w tej jednostce Policji. Zastosowanie tej procedury
wyklucza korzystanie z trybu określonego w ust. 1 i 2.
4. O rozstrzygnięcie sporu o właściwość rzeczową pomiędzy Policją a innymi organami należy
zwrócić się z wnioskiem do prokuratora.
5. Do czasu rozstrzygnięcia sporu czynności w sprawie wykonuje jednostka Policji, która wszczęła
spór.
§ 11.
Innej jednostce Policji lub innemu organowi przekazuje się za pośrednictwem prokuratora
sprawę:
1) wpisaną w powszechnej jednostce organizacyjnej prokuratury do repertorium "Ds.", o którym mowa
w § 53 ust. 1 pkt 1 tiret pierwsze zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 czerwca 2003 r. w
sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów oraz innych działów administracji
powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. Urz. MS Nr 3, poz. 11);
2) w której prokurator sam dokonywał czynności lub był obecny przy ich dokonywaniu przez Policję;
3) do której prowadzenia właściwy jest prokurator.
§ 12.
1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach kierownik nadrzędnej jednostki Policji może z
inicjatywy własnej lub na polecenie kierownika powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury
przekazać sprawę innej podległej jednostce Policji, która nie jest właściwa miejscowo do prowadzenia
postępowania. Przekazanie może nastąpić zwłaszcza, gdy:
1) większość czynności będzie dokonywana w terytorialnym zasięgu działania jednostki Policji, do której
przekazuje sprawę;
2) znaczne obciążenie sprawami w jednostce właściwej nie gwarantuje zachowania terminów
procesowych;
3) wystąpią okoliczności, o których mowa w § 23.
2. Jeżeli przekazanie sprawy, o którym mowa w ust. 1, nastąpiło z własnej inicjatywy kierownika
jednostki Policji - o przekazaniu informuje się prokuratora nadzorującego postępowanie.
Rozdział 2
Rodzaje postępowań prowadzonych przez Policję
§ 13.
Policjanci dokonują czynności w ramach:
1) postępowań sprawdzających zawiadomienia o przestępstwie lub własne informacje Policji nasuwające
przypuszczenie popełnienia przestępstwa, o których mowa w art. 307 k.p.k.;
2) czynności procesowych zabezpieczających dowody w niezbędnym zakresie, o których mowa w art.
308 k.p.k.;
3) postępowań przygotowawczych w formie śledztwa lub dochodzenia, o których mowa w art. 15 § 1,
art. 298 § 1, art. 309 pkt 1, 4 i 5, art. 311 § 1, § 3 i § 4, art. 325b, art. 325c oraz 325h k.p.k.;
4) czynności zabezpieczających i dowodowych w sprawach z oskarżenia prywatnego, o których mowa w
art. 488 k.p.k.;
5) niezbędnych czynności postępowania karnego oraz przejęcia ścigania karnego w sprawach ze
stosunków międzynarodowych, o których mowa w art. 585 i art. 590 § 2 k.p.k.;
6) niezbędnych czynności dowodowych sprawdzających okoliczności uzasadniające wznowienie lub
podjęcie prawomocnie umorzonego postępowania karnego, o których mowa w art. 327 § 3 k.p.k.;
7) niecierpiących zwłoki czynności zabezpieczających dowody oraz czynności w sprawach nieletnich,
zleconych przez sąd rodzinny, o których mowa w art. 20 i art. 37 § 1 i 2 u.p.n.;
8) postępowań przygotowawczych w sprawach karnych skarbowych, o których mowa w art. 118 § 1,
art. 121 § 2, art. 150 § 2 i 3 k.k.s.;
9) poleceń sądu lub prokuratora wydawanych w zakresie postępowania karnego, o których mowa w art.
15 § 1, art. 93 § 4 i art. 326 § 3 pkt 1 k.p.k.;
10) poleceń i wniosków wydawanych przez inne organy, jeżeli tak stanowi ustawa określająca
uprawnienia tych organów.
§ 14. Przy dokonywaniu czynności uwzględnia się przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 11 kwietnia 1992 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek
organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 38, poz. 163 ze zm.
6
), zwanego dalej "regulaminem
prokuratury", o ile czynność wykonywana przez policjanta lub jej wynik skutkuje działaniami prokuratora,
określonymi w tym rozporządzeniu.
§ 15.
1. Postępowania powierzone Policji przez prokuratora w zakresie, o którym mowa w art. 311
§ 3 k.p.k., wpływają:
1) bezpośrednio do komendy powiatowej, miejskiej, rejonowej lub do komisariatu Policji;
2) do komórek komendy wojewódzkiej (Stołecznej) Policji po uzgodnieniu z komendantem
wojewódzkim (Stołecznym) Policji lub z kierownikiem odpowiedniej komórki służby kryminalnej lub
prewencyjnej tej jednostki Policji;
3) do terenowych zarządów lub wydziałów Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji po
uzgodnieniu z naczelnikiem zarządu lub wydziału;
4) do wydziałów Biura Spraw Wewnętrznych Komendy Głównej Policji po uzgodnieniu z naczelnikiem
wydziału.
2. Jeżeli w zarządzeniu dotyczącym powierzenia, o którym mowa w ust. 1, wskazano policjanta do
prowadzenia postępowania, uwzględnienie tego wskazania pozostawia się decyzji kierownika jednostki
Policji lub komórki, o której mowa w ust. 1.
§ 16.
1. Jeżeli Policja przeprowadziła czynności dowodowe na polecenie sądu, wydane na
podstawie art. 488 § 2 k.p.k. - do materiałów przekazywanych do sądu załącza się materiały z czynności
przeprowadzonych w trybie art. 308 k.p.k., jeżeli były dokonywane.
2. Policja na podstawie art. 488 § 1 k.p.k., przyjmując ustną lub pisemną skargę o przestępstwie
ściganym z oskarżenia prywatnego, uzyskuje informacje, o których mowa w art. 487 k.p.k. Jeżeli
pokrzywdzony nie zna imienia i nazwiska sprawcy - umieszczenie w skardze jego danych nie jest
wymagane. Z przyjęcia ustnej skargi sporządza się protokół.
3. Policjant na podstawie art. 488 § 1 k.p.k. zabezpiecza dowody przestępstwa ściganego z
oskarżenia prywatnego, w szczególności gdy zachodzi konieczność:
1) przeprowadzenia oględzin miejsca zdarzenia i zabezpieczenia śladów;
2) przesłuchania świadka, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo, że nie będzie mógł być przesłuchany w
postępowaniu sądowym.
4. Po przyjęciu ustnej lub pisemnej skargi o przestępstwie ściganym z oskarżenia prywatnego
policjant przesyła ją do wydziału grodzkiego lub wydziału karnego sądu rejonowego, dołączając dowody,
jeśli zaistniała potrzeba ich zabezpieczenia, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 5.
Jeżeli skarga dotyczy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, obowiązujący jest tryb postępowania
wskazany w § 171 ust. 5.
5. Jeżeli policjant uzna, że mogą zachodzić przesłanki, o których mowa w art. 60 § 1 k.p.k., do
ścigania z urzędu czynu ściganego z oskarżenia prywatnego, niezwłocznie przesyła skargę prokuratorowi
z wnioskiem o rozważenie zmiany trybu ścigania. Interes społeczny w ściganiu z urzędu przestępstw
prywatnoskargowych może w szczególności dotyczyć następujących sytuacji:
1) czyn został nagłośniony medialnie i bulwersuje opinię społeczną;
2) czyn spowodował poważne szkody moralne wywołane zniesławieniem;
3) pokrzywdzony jest osobą nieporadną ze względu na wiek, chorobę lub kalectwo.
6. Jeżeli w toku postępowania przygotowawczego wszczętego w sprawie o przestępstwo ścigane z
oskarżenia publicznego okaże się, że czyn będący przedmiotem postępowania jest przestępstwem
ściganym z oskarżenia prywatnego, policjant występuje do prokuratora z wnioskiem o:
1) kontynuowanie ścigania z urzędu z uwagi na wymagający tego interes społeczny;
2) umorzenie postępowania przygotowawczego, jeżeli interes społeczny nie wymaga objęcia tego
przestępstwa ściganiem z urzędu.
§ 17.
1. W razie dokonywania czynności w sprawach karnych w ramach międzynarodowego obrotu
prawnego policjant obowiązany jest przestrzegać następujących zasad:
1) czynności dokonuje się w zakresie wskazanym przez prokuratora;
2) czynności dokonuje się poza zwykłą kolejnością spraw wpływających do jednostki Policji lub komórki;
3) protokoły i inne dokumenty powinny być, w miarę możliwości, sporządzane pismem maszynowym
lub za pomocą edytora tekstu oraz opatrzone pieczęcią urzędową; w treści protokołów i pism nie
używa się skrótów nazw aktów prawnych, nazw własnych, w szczególności nazw instytucji lub
organów albo skrótów ortograficznych.
2. Skierowany do Policji wniosek o udział w czynnościach przedstawiciela zagranicznego organu
ścigania bez rozpatrzenia przekazuje się prokuratorowi lub sądowi.
3. W razie istnienia okoliczności, o których mowa w art. 607a k.p.k. z zastrzeżeniem przepisu art.
607b k.p.k., policjant zwraca się pismem do prokuratora o wystąpienie do właściwego sądu okręgowego
o wydanie europejskiego nakazu aresztowania. W piśmie, poza uzasadnieniem, należy zawrzeć
odpowiednio informacje niezbędne do sporządzenia europejskiego nakazu aresztowania, określone w
załączniku do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 kwietnia 2004 r. w sprawie wzoru
europejskiego nakazu aresztowania (Dz. U. Nr 73, poz. 664, Nr 99, poz. 1004).
4. W razie istnienia okoliczności, o których mowa w art. 589b i 589c k.p.k., policjant zwraca się
pismem do prokuratora o wystąpienie do Prokuratora Generalnego o powołanie w drodze porozumienia z
właściwym organem państwa obcego wspólnego zespołu śledczego. W piśmie, poza uzasadnieniem,
należy zawrzeć odpowiednio informacje niezbędne do sporządzenia umowy, której wzór załączono do
zalecenia Rady z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie ustanowienia wspólnych zespołów śledczych (Dz. U. C
121 z dnia 23 maja 2003 r.).
Rozdział 3
Wyłączanie materiałów i łączenie postępowań
§ 18.
1. Policjant może wyłączyć materiały do odrębnego postępowania wobec poszczególnych
osób lub o poszczególne czyny.
2. W śledztwie lub w dochodzeniu, w którym prokurator przedłużył czas jego trwania na podstawie
przepisów art. 310 § 2 albo art. 325i § 1 k.p.k., postanowienie o wyłączeniu materiałów do odrębnego
postępowania wymaga zgody prokuratora; pisemne polecenie prokuratora, a w przypadku jego braku
notatkę urzędową, sporządzoną przez policjanta, zawierającą wynik uzgodnień z prokuratorem, dołącza
się do akt głównych postępowania.
3. Zgoda prokuratora, o której mowa w ust. 2, nie jest konieczna, jeżeli wyłączone materiały
dotyczą innych osób lub czynów, niezwiązanych z danym postępowaniem.
4. Wyłączając materiały do odrębnego postępowania, policjant wydaje postanowienie, w którym
wskazuje numery kart akt postępowania i oznaczenie dowodów podlegających wyłączeniu. W
postanowieniu należy zaznaczyć, czy wyłączeniu podlega oryginał czy kopia karty.
5. Policjant, wyłączając materiały do odrębnego postępowania, tylko wówczas wydaje
postanowienie o wszczęciu, jeżeli wyłączenie nie obejmuje czynu będącego przedmiotem postępowania
pierwotnego.
6. Jeżeli nie ma zastosowania przepis ust. 5, policjant dołącza kopię postanowienia o wszczęciu
śledztwa lub dochodzenia, z którego dokonano wyłączenia. Czas trwania wyłączonego postępowania liczy
się wówczas od daty wszczęcia postępowania pierwotnego.
7. Przepisy o wyłączeniu stosuje się odpowiednio przy wyłączaniu materiałów do innych
postępowań, w szczególności dotyczących czynów wyczerpujących znamiona wykroczenia albo przy
przekazywaniu materiałów organom prowadzącym postępowanie dyscyplinarne.
§ 19.
1. Jeżeli w postępowaniu uzyskano dowody wskazujące, że podejrzany dopuścił się innych
przestępstw, w sprawie których postępowanie zostało umorzone, policjant niezwłocznie występuje do
prokuratora z wnioskiem o podjęcie lub wznowienie postępowania. Policjant sam podejmuje dochodzenie,
stosując przepis art. 325f § 3 k.p.k.
2. Jeżeli dla postępowań, o których mowa w ust. 1 zdanie drugie, po ich połączeniu przewidziane
jest prowadzenie wspólnego postępowania w formie dochodzenia, policjant łączy postępowania bez
konieczności powiadamiania prokuratora.
3. W razie łączenia dochodzeń będących w toku policjant stosuje odpowiednio przepis § 18 ust. 2.
4. Jeżeli przy łączeniu dochodzeń podjętych na podstawie art. 325f § 3 k.p.k. okaże się, że
postępowanie połączone prowadzone będzie w formie śledztwa, o połączeniu należy powiadomić
prokuratora poprzez przesłanie kopii postanowienia o wszczęciu śledztwa.
5. O połączenie postępowań, z których przynajmniej jedno prowadzone było lub obecnie jest
prowadzone w formie śledztwa - należy wystąpić z wnioskiem do prokuratora.
6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do dochodzeń zakończonych na podstawie innych
przyczyn niż wskazane w art. 325f § 1 k.p.k.
7. Przy łączeniu postępowań równocześnie prowadzonych policjant stosuje się do przepisów § 84
regulaminu prokuratury.
Rozdział 4
Wyłączenie policjanta
§ 20.
Jeżeli policjant uznaje, że zachodzi przyczyna wyłączająca go od udziału w sprawie na mocy
art. 40 § 1 pkt 1 - 4, 6 i 10 k.p.k., a także art. 214 § 8 k.p.k., stosuje odpowiednio tryb postępowania
[ Pobierz całość w formacie PDF ]