Zasady etyki dziennikarskiej w Telewizji Polskiej S.A, szkoła, etyka, etyka mediów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zasady etyki dziennikarskiej w Telewizji Polskiej S.A.
Dziennikarstwo w Telewizji Polskiej S.A. realizuje idee słuŜby publicznej oparte na
rzetelności, uczciwości, bezstronności i obywatelskiej wraŜliwości, a takŜe na najlepszych
wzorcach i standardach warsztatowych. Wartości te wyznaczają dziennikarzom telewizji
publicznej sposób postępowania zawodowego, w szczególności:
1. Dziennikarz wobec telewidzów
2. Informacje i opinie
4. Zbieranie i opracowanie materiałów
5. Tajemnica zawodowa
6. Dziennikarz wobec uczestników audycji
7. Ochrona prywatności i intymności
8. Przestępstw i sądy
9. Pokazywanie scen przemocy i nieszczęścia
10. Rozbudzanie nadmiernych obaw lub nadziei
11. Szacunek dla osób
12. Rzeczywiste autorstwo
13. Konflikt interesów
14. Reklama i reklama ukryta (kryptoreklama)
15. Lojalność i klauzula sumienia
1. Dziennikarz wobec telewidzów
1. Dziennikarz telewizji publicznej słuŜy społeczności widzów, szanując prawdę, dobro
wspólne i wolność słowa, dokłada wszelkich starań, by zachować niezaleŜność i
bezstronność.
2. Zadaniem dziennikarza jest realizacja prawa dostępu kaŜdego obywatela do informacji oraz
tworzenie form debaty publicznej.
3. Dziennikarz jest świadom odpowiedzialności za słowo i treści zawarte w tworzonej lub
współtworzonej audycji.
4. Powinnością i nieodłącznym elementem pracy dziennikarza jest przedstawianie
zróŜnicowanych poglądów i opinii, szczególnie w sprawach kontrowersyjnych, budzących
społeczne emocje.
5. Racją realizowanej przez dziennikarza audycji jest domniemane zainteresowanie
telewidzów lub dobro publiczne, a nie interes dziennikarza lub nadawcy.
6. Dziennikarze, którzy byli pracownikami tajnych słuŜb PRL lub z nimi współpracowali, nie
mają moralnego prawa do pracy w telewizji publicznej.
7. Dziennikarz dba o poprawność języka polskiego.
8. Dziennikarz wykazuje szczególną dbałość, aby audycje przeznaczone dla dzieci pomagały
w rozumieniu otaczającego je świata oraz wspomagały ich rozwój.
2. Informacje i opinie
1. Dziennikarz wykazuje naleŜytą dbałość o wyraźne oddzielenie informacji od komentarza i
opinii.
2. Informacje przekazywane przez dziennikarza powinny być zrównowaŜone i dokładne, tak
aby telewidz mógł odróŜnić fakty od przypuszczeń i plotek oraz być przedstawiane we
1
- informacja, publicystyka, reportaŜ, dokument, edukacja
3. Sprostowania
właściwym kontekście, opierać się na wiarygodnych i moŜliwie wielostronnych źródłach.
śadne okoliczności, motywy, naciski czy inspiracje nie usprawiedliwiają podania fałszywych
czy niesprawdzonych informacji ani zatajania informacji.
3. W sytuacjach konfliktowych dziennikarz obowiązany jest dołoŜyć wszelkich starań, by
dotrzeć do źródeł informacji wszystkich stron sporu. Jeśli jest to niemoŜliwe informuje, Ŝe są
to dane częściowe.
4. Opinie i komentarze nie mogą przeinaczać faktów ani być wynikiem nacisków instytucji,
firm czy osób prywatnych.
3. Sprostowania
1. Omyłki i błędy naleŜy prostować moŜliwie szybko, nawet jeśli nie były zawinione przez
dziennikarza czy redakcję, i bez względu na to, czy ktokolwiek wystąpi o sprostowanie.
2. Osobom lub instytucjom, wobec których popełniono błąd lub omyłkę, naleŜy zapewnić
opublikowanie sprostowania na antenie.
4. Zbieranie i opracowanie materiałów
1. Przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów dziennikarz nie moŜe posługiwać się
metodami nagannymi moralnie i sprzecznymi z prawem. Zachowuje przy tym szczególną
staranności i rzetelność, zwłaszcza sprawdza wiarygodność uzyskanych wiadomości lub
podaje ich źródło.
2. Dziennikarz nie moŜe rozpowszechniać informacji, jeŜeli osoba ich udzielająca zastrzegła
to ze względu na tajemnicę słuŜbową lub zawodową.
3. Opracowanie, skrót lub montaŜ materiałów dokonany przez dziennikarza nie moŜe
zniekształcać informacji, komentarzy lub opinii.
4. Materiały archiwalne dziennikarz oznacza jako takie.
5. W przypadku materiału stanowiącego rekonstrukcję zdarzeń, dziennikarz obowiązany jest
uprzedzić o tym telewidzów.
5. Tajemnica zawodowa
1. Dziennikarz nie moŜe ujawniać źródła informacji, osoby ani wizerunku informatora, jeŜeli
zastrzeŜe on sobie anonimowość.
2. Dziennikarz nie moŜe ujawniać źródła informacji, które uzyskał jako poufne.
3. Dziennikarz obowiązany jest chronić dobra osobiste, a ponadto interesy działających w
dobrej wierze informatorów i innych osób, które okazały mu zaufanie.
6. Dziennikarz wobec uczestników audycji
1. Rozmówców i gości audycji dziennikarz zapoznaje z jej załoŜeniem i celem oraz informuje
kiedy i w jaki sposób zostaną wykorzystane ich wypowiedzi: w audycji na Ŝywo czy
nagrywanej, w dyskusji, jako wywiad, czy indywidualna wypowiedź lub inne. Autoryzacja
wypowiedzi obowiązuje, jeŜeli rozmówca to zastrzeŜe.
2. W przypadku nagrywania wypowiedzi dzieci, dziennikarz obowiązany jest uzyskać zgodę
ich rodziców lub opiekunów.
3. Dziennikarz zachowuje równy dystans wobec polityków róŜnych orientacji.
Niedopuszczalny jest lekcewaŜący lub stronniczy stosunek do kandydatów w wyborach
parlamentarnych, prezydenckich lub samorządowych.
2
4. Dziennikarz nie moŜe dyskryminować któregokolwiek ze swoich rozmówców ani
zachowywać bierności wobec obraźliwych zachowań zaproszonych gości utrudniających
wypowiedzi ich oponentom.
7. Ochrona prywatno
ś
ci i intymno
ś
ci
1. KaŜdy ma prawo do ochrony swej prywatności i intymności. Dziennikarz nie moŜe bez
zgody osoby zainteresowanej rozpowszechniać informacji oraz danych dotyczących
prywatnej sfery jej Ŝycia. Naruszenie tej zasady moŜe nastąpić jedynie w przypadkach
określonych w przepisach prawa.
2. Dopuszczalne jest rozpowszechnianie informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery
Ŝycia osób pełniących funkcje publiczne, jeŜeli wiąŜe się to bezpośrednio z działalnością
publiczną danej osoby.
8. Przest
ę
pstwa i s
ą
dy
1. Relacje dziennikarza o czynach przestępczych i zachowaniach antyspołecznych nie
powinny ułatwiać ich naśladowania.
2. Dziennikarzowi nie wolno ujawniać danych osobowych i wizerunku ani innych danych
umoŜliwiających identyfikację osób, przeciwko którym toczy się postępowanie
przygotowawcze lub sądowe, chyba Ŝe właściwy prokurator lub sąd na to zezwoli.
3. Dziennikarz nie moŜe wypowiadać opinii co do winy ani co do rozstrzygnięcia w
postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji.
9. Pokazywanie scen przemocy i nieszcz
ęś
cia
1. Pokazywanie scen przemocy i okrucieństwa wymaga w kaŜdym przypadku zachowania
przez dziennikarza koniecznej równowagi między dokładnością relacji, a osłabieniem
wraŜliwości odbiorców.
2. W relacjach z wojen, zamieszek lub demonstracji dziennikarz powinien zachować postawę
niezaangaŜowanego obserwatora, tak by nie stać się przedmiotem manipulacji.
3. W audycjach przeznaczonych dla dzieci, problemy przemocy fizycznej i psychicznej
dziennikarz podejmuje tylko ze szczególną ostroŜnością, taktem i umiarem oraz wyłącznie w
przypadku, gdy nie zagraŜają fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi dziecka.
4. Dziennikarzowi nie wolno pokazywać na zbliŜeniu scen śmierci, osób przeŜywających
fizyczne lub psychiczne cierpienia, drastycznych skutków katastrof, przestępstw i wojen.
10. Rozbudzanie nadmiernych obaw lub nadziei
1. W relacjach o zdarzeniach sensacyjnych lub tragicznych dziennikarz przedstawia
informacje w sposób moŜliwie ścisły oraz unika wywoływania dodatkowych napięć i obaw u
telewidzów.
2. Informacje, w szczególności o nowych metodach leczniczych lub lekach, dziennikarz
opiera na wiarygodnych danych, tak by nie budzić przedwczesnych nadziei i nie powodować
rozczarowań.
3. W audycjach przedstawiających horoskopy, wróŜby lub podobne tematy dziennikarz nie
moŜe sugerować, Ŝe zawierają one godne zaufania wskazówki postępowania.
11. Szacunek dla osób
3
1. Dziennikarz powinien okazywać szacunek wszystkim osobom, bez względu na ich
stosunek do religii lub odmienność ideową, kulturową czy obyczajową, co nie oznacza
wyraŜania zgodności z ich poglądami.
2. Dziennikarzowi nie wolno nikogo dyskryminować ze względu na płeć, wiek,
niepełnosprawność, rasę, narodowość lub pochodzenie etniczne, religię lub wyznanie,
przekonania polityczne, przynaleŜność organizacyjną, odrębność kulturową czy obyczajową,
orientację seksualną.
3. Dziennikarz zachowuje szczególną wraŜliwość w kontakcie z osobami niepełnosprawnymi,
dotkniętymi inną chorobą, a takŜe pozostającymi w ubóstwie.
4. Język wypowiedzi dziennikarza powinien być wolny od słów, wyraŜeń i scen wulgarnych,
obscenicznych i obraźliwych, a w bezpośrednim przekazie informacji nie powinien zawierać
określeń wartościujących i stronniczych.
12. Rzeczywiste autorstwo
1. Niedopuszczalny jest plagiat jawny lub ukryty, wewnętrzny lub zewnętrzny.
Dziennikarzowi nie wolno dokonywać przeróbek tekstów ani korzystać bez zgody autorów z
materiałów, utworów i tytułów audycji, ani teŜ z cudzego pomysłu dziennikarskiego.
2. Rzeczywiste autorstwo materiałów filmowych i tekstów dziennikarz obowiązany jest podać
do wiadomości telewidzów.
13. Konflikt interesów
1. Dziennikarz nie moŜe czynić niczego, co mogłoby zagraŜać interesom, dobremu imieniu,
wiarygodności, niezaleŜności i bezstronności telewizji publicznej.
2. Dziennikarz nie moŜe występować w roli rzecznika prasowego instytucji lub firm, ani
współpracować w jakiejkolwiek formie z agencjami reklamowymi lub public relations.
3. Dziennikarz kandydujący do organów przedstawicielskich musi zawiesić swoją działalność
dziennikarską na czas kampanii wyborczej, a w przypadku uzyskania mandatu – na okres
zasiadania w parlamencie czy samorządzie.
4. Dziennikarz nie moŜe wspierać wyborczych kampanii parlamentarnych, prezydenckich lub
samorządowych, brać udziału w pracach komitetów wyborczych ani uczestniczyć przy
realizacji ich audycji wyborczych.
5. Dziennikarz nie moŜe prowadzić agitacji na rzecz partii politycznych i innych organizacji o
charakterze politycznym, uprawiać propagandy politycznej ani publicznie manifestować
własnych preferencji politycznych lub ideologicznych.
6. Dziennikarz nie moŜe angaŜować się bezpośrednio ani pośrednio w działalność
gospodarczą lub podejmować takiej pracy, która mogłaby podwaŜać jego niezaleŜność jako
dziennikarza TVP S.A. albo szkodzić wizerunkowi TVP S.A. jako nadawcy publicznego.
7. Dziennikarz nie moŜe przyjmować prezentów ani korzyści majątkowych z wyjątkiem
drobnych upominków. Dziennikarz nie moŜe przyjmować przedmiotów do testowania, z
wyjątkiem przypadków, gdy wymaga tego realizacja audycji. Przyjęcie przez dziennikarza
takich przedmiotów do testowania nie moŜe wpłynąć na obiektywizm ocen.
8. Dziennikarz nie moŜe wykorzystywać swego wizerunku w celach komercyjnych bez
wiedzy i zgody pracodawcy.
9. Dziennikarzowi nie wolno wykorzystywać uzyskanych informacji dziennikarskich zanim
nie zostaną one przekazane do publicznej wiadomości.
10.Naganny jest nepotyzm tj. wykorzystywanie swego stanowiska słuŜbowego do
protegowania – w zakresie umów o pracę, dzieło lub zlecenie, awansów i nagród – członków
najbliŜszej rodziny, a takŜe osób pozostających z dziennikarzem w związkach nieformalnych.
4
11. Dziennikarzowi nie wolno wykorzystywać pracy w TVP S.A. do załatwiania prywatnych
interesów.
12. Dziennikarz powinien dbać o to, by jego prywatne kontakty z politykami lub ludźmi
biznesu nie wpływały negatywnie na rzetelność i bezstronność informacji i opinii.
14. Reklama i reklama ukryta (kryptoreklama)
1. Dziennikarzowi nie wolno występować w reklamie i zajmować się akwizycją reklam ani
uczestniczyć w przedsięwzięciach promocyjnych i wypowiadać się w publikacjach
promocyjnych z wyjątkiem akcji charytatywnych.
2. Dziennikarz nie moŜe czerpać jakichkolwiek korzyści z reklamy, reklamy ukrytej
(kryptoreklamy).
15. Lojalno
ść
i klauzula sumienia
1. Dziennikarza obowiązuje lojalność wobec TVP S.A. i dbałość o jej dobre imię.
2. Dziennikarzowi nie wolno pracować dla wojskowych lub cywilnych słuŜb specjalnych ani
przyjmować od nich jakichkolwiek zleceń. Dziennikarz moŜe natomiast dobrowolnie
podzielić się z tymi słuŜbami waŜnymi informacjami, o ile nie narusza to zasad etyki
dziennikarskiej.
3. Niedopuszczalne są działania wyrządzające szkodę zawodową współpracownikom i
wszelkie formy nieuczciwej konkurencji zawodowej.
4. Dziennikarz ma prawo do odmowy wykonania polecenia słuŜbowego sprzecznego z
prawem, zasadami etyki dziennikarskiej, standardami profesjonalnymi lub jego
ugruntowanymi przekonaniami. Jeśli z tego powodu nastąpi rozwiązanie umowy o pracę, nie
moŜe ono mieć charakteru zwolnienia dyscyplinarnego.
Zmiany
Jedną z najwaŜniejszych zmian jest zapis, Ŝe "dziennikarze, którzy byli pracownikami tajnych
słuŜb PRL lub z nimi współpracowali, nie mają moralnego prawa do pracy w telewizji
publicznej".
W podjętej uchwale zarząd TVP podkreślił, Ŝe jej dziennikarzy obowiązuje bezstronność.
"Dziennikarz nie moŜe czynić niczego, co mogłoby zagraŜać interesom, dobremu imieniu,
wiarygodności, niezaleŜności i bezstronności telewizji publicznej" – napisano w uchwale.
Znowelizowany kodeks etyczny określa równieŜ, Ŝe dziennikarze TVP nie mogą być
rzecznikami instytucji lub firm, wspierać komitetów wyborczych w kampaniach wyborczych,
agitować na rzecz partii politycznych.
Dziennikarze TVP nie mogą teŜ "angaŜować się bezpośrednio lub pośrednio w działalność
gospodarczą, która mogłaby podwaŜać ich niezaleŜność jako pracowników TVP, przyjmować
prezentów i "korzyści majątkowych", a takŜe wykorzystywać zatrudnienie w TVP do
załatwiania prywatnych interesów.
Zarząd TVP zdecydował ponadto, Ŝe "dziennikarze kandydujący do organów
przedstawicielskich muszą zawiesić swoją działalność dziennikarską na czas kampanii
wyborczej, a w przypadku uzyskania mandatu – na okres zasiadania w parlamencie czy
samorządzie".
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]