Zasady Hodowli Lasu -2003, Technika rolnicza i leśna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych
ZASADY HODOWLI LASU
obowiązujące w Państwowym Gospodarstwie Leśnym
LASY PAŃSTWOWE
Wprowadzone w życie na mocy art. 33
ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach
(tekst jednolity ze zmianami DzU Nr 56,
poz. 679 z 2000 r.) zarządzeniem Nr 99
dyrektora generalnego Lasów Państwowych
z dnia 24 grudnia 2002 r.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Wydano na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Pañstwowych
Warszawa 2003
Wydawca:
Oœrodek Rozwojowo-Wdro¿eniowy Lasów Pañstwowych w Bedoniu
ul. Sienkiewicza 19, 95-020 Andrespol
Autor:
Mgr in¿. Zygmunt Rozwa³ka
– Pe³nomocnik Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych
do spraw opracowania projektów normalizacji wewnêtrznej w Lasach Pañstwowych
Zespó³ konsultacyjny powo³any Zarz¹dzeniem Nr 81 Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych
z dnia 27 wrzeœnia 1999 r. w osobach:
mgr in¿. Wojciech Fonder
– naczelnik Wydzia³u Gospodarki Leœnej DGLP – przewodnicz¹cy Zespo³u,
mgr in¿. Marian Czuba
– naczelnik Wydzia³u Nadzoru Urz¹dzeniowego DGLP,
dr in¿. Ryszard Kapuœciñski
– naczelnik Wydzia³u Ochrony Lasu DGLP,
mgr in¿. Piotr Grygier
– dyrektor RDLP w Poznaniu,
mgr in¿. Tadeusz Puchniarski
– zastêpca dyrektora RDLP w Olsztynie,
mgr in¿. Jerzy Pi¹tkowski
– zastêpca dyrektora RDLP w £odzi,
mgr in¿. Stanis³aw Tomczyk
– zastêpca dyrektora RDLP w Pile,
prof. dr hab. Jan Zaj¹czkowski
– kierownik Zak³adu Hodowli Lasu IBL,
mgr in¿. Tomasz Gr¹dzki
– g³ówny specjalista DGLP – sekretarz Zespo³u
Recenzenci:
prof. dr hab. Eugeniusz Bernadzki
– SGGW,
prof. dr hab. Andrzej Jaworski
– AR Kraków,
prof. dr hab. Henryk Ró¿añski
– AR Poznañ,
prof. dr hab. Konrad Magnuski
– AR Poznañ,
prof. dr hab. Bohdan Drogoszewski
– AR Poznañ
prof. dr hab. Piotr Paschalis
– SGGW
prof. dr hab. Henryk ¯ybura
– SGGW
dr in¿. Józef Grodecki
– AR Poznañ,
dr in¿. Antoni Sienkiewicz
– AR Poznañ
Opinie do projektu w formie pisemnej przed³o¿yli:
1. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody SALAMANDRA – Poznañ;
2. Lubuski Klub Przyrodników;
3. Komitet Ochrony Or³ów;
4. Towarzystwo Ochrony Puszczy Bia³owieskiej;
5. Dolnoœl¹ska Stacja Terenowa IOP PAN – Wroc³aw;
6. Stowarzyszenie dla Natury WILK;
Opracowanie ilustracji graficznych oraz map pogl¹dowych:
dr in¿. Micha³ Orzechowski,
dr in¿. Roman Wójcik
ISBN 83-913320-3-9
Spis treœci
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Wprowadzenie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
Definicje niektórych pojêæ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
CZÊŒÆ I – OGÓLNA
9
Dzia³ I. Ogólne cele gospodarki leœnej i funkcje lasów
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdzia³ 1. Cele gospodarki leœnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Rozdzia³ 2. Funkcje lasów i ich podzia³ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Rozdzia³ 3. Podzia³ lasów w zale¿noœci od ogólnych celów gospodarki
leœnej i pe³nionych funkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Dzia³ II. Przyrodnicze i ekonomiczne podstawy hodowli lasu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Rozdzia³ 1. Przyrodnicze podstawy hodowli lasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
A. Regionalizacja przyrodnicza (geobotaniczna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
B. Regionalizacja przyrodniczo-leœna (ekologiczno-fizjograficzna) . . . . . . . 14
C. Regionalizacja nasienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
D. Typologia leœna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
E. Warunki œrodowiska kszta³towane przez cz³owieka,
jako czynnik modyfikuj¹cy mo¿liwoœci hodowli lasu . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Rozdzia³ 2. Ekonomiczne podstawy hodowli lasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
A. Racjonalne wykorzystywnie siedlisk leœnych i doskonalenie
produkcji leœnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
B. Optymalizacja kosztów hodowli lasu i ograniczanie ryzyka niepowodzeñ . 18
C. Zagospodarowanie i wykorzystanie niedrzewnych produktów lasu . . . . 18
Rozdzia³ 3. Ogólne zasady postêpowania hodowlanego w lasach . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
A. Postêpowanie w lasach gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
B. Postêpowanie w lasach ochronnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
C. Postêpowanie hodowlane w Leœnych Kompleksach Promocyjnych (LKP) . 24
CZÊŒÆ II – SZCZEGÓ£OWA
27
Dzia³ I. Zasady odnawiania lasu, przebudowy drzewostanów i zalesiania gruntów
. . . . 27
Rozdzia³ 1. Gospodarka nasienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
A. Cele gospodarki nasiennej i stawiane jej wymogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
B. Sposoby zagospodarowania i wykorzystywania bazy nasiennej . . . . . . . 32
Rozdzia³ 2. Gospodarka szkó³karska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Rozdzia³ 3 Rêbnie i zasady ich stosowania w lasach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Rozdzia³ 4. Odnowienia i zalesienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Rozdzia³ 5. Poprawki, uzupe³nienia i dolesienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Rozdzia³ 6. Przebudowa drzewostanów niezgodnych z celami gospodarki leœnej
i przemiana struktury drzewostanów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Rozdzia³ 7. Przebudowa drzewostanów, regradacja gleb i rekultywacja gruntów
znajduj¹cych siê pod ujemnym wp³ywem przemys³owych
zanieczyszczeñ powietrza oraz w obszarach szkód górniczych . . . . . . . . . 87
Rozdzia³ 8. Postêpowanie hodowlane na gruntach porolnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Dzia³ II. Plantacje i uprawy plantacyjne drzew szybko rosn¹cyc
h . . . . . . . . . . . . . . . 97
Rozdzia³ 1. Plantacje topoli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Rozdzia³ 2. Plantacyjna uprawa szybko rosn¹cych drzew leœnych . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Dzia³ III. Pielêgnowanie lasu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Rozdzia³ 1. Pielêgnowanie drzewostanów i innych elementów biocenozy leœnej . . . . . 109
Rozdzia³ 2. Pielêgnowanie siedlisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Dzia³ IV. Kszta³towanie retencji wodnej i gospodarka wod¹ w lasach
. . . . . . . . . . . 114
Rozdzia³ 1. Kszta³towanie retencji wodnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Rozdzia³ 2. Regulacja stosunków wodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Dzia³ V. Zagospodarowanie lasów silnie os³abionych i podatnych na choroby
i szkodniki
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Rozdzia³ 1. Postêpowanie hodowlane w sta³ych ogniskach gradacyjnych . . . . . . . . . . 117
Rozdzia³ 2. Postêpowanie hodowlane w ogniskach chorób infekcyjnych . . . . . . . . . . 118
Rozdzia³ 3. Zasady postêpowania w lasach uszkodzonych przez po¿ary
oraz zagospodarowania po¿arzysk wielkoobszarowych . . . . . . . . . . . . . . 119
CZÊŒÆ III. LAS – OTOCZENIE
120
Rozdzia³ 1. Zwi¹zki lasów i gospodarki leœnej z planowaniem i zagospodarowaniem
przestrzennym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Rozdzia³ 2. Zasady rekreacyjnego zagospodarowania lasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Za³¹czniki:
1. Mapa: Regionalizacji przyrodniczo-leœnej,
2. Mapa regionalizacji przyrodniczo-leœnej na tle podzia³u administracyjnego
Polski,
3. Naturalne zasiêgi wystêpowania lasotwórczych gatunków drzew w Polsce.
Uwaga!
Tabele o numerach 1, 1.A, 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.6, 1.7, 1.8, 8, 9, 10, 11, 11 A, 13, 14 – s¹
zamieszczone w formie za³¹czników,
Tabele o numerach 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12 – s¹ zamieszczone w tekœcie
4
Wprowadzenie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Dzisiejszy stan wiedzy przyrodniczej pozwala stwierdziæ, ¿e lasy, jako najbardziej natural-
ne, d³ugowieczne i wielkoprzestrzenne zespo³y przyrodnicze, wywieraj¹ ogromny wp³yw na
zachowanie równowagi w przyrodzie. Stan tej równowagi jest uzale¿niony od stopnia natural-
noœci lasów i ich potencja³u przyrodniczego. Walory te decyduj¹ bowiem o mo¿liwoœciach
adaptacji lasów do zmieniaj¹cych siê warunków ¿ycia.
Stopniowy wzrost gospodarczy i zwiêkszanie siê liczby ludnoœci wzmaga presjê spo³ecz-
n¹ na lasy i œrodowiska przyrodnicze, a jednoczeœnie rodzi coraz wiêksze oczekiwania spo-
³eczne wobec lasów i leœnictwa.
Spo³eczeñstwo domaga siê jednoczeœnie ochrony naturalnych walorów lasów i coraz
wiêkszych iloœci drewna. Roœnie równoczeœnie zapotrzebowanie na œrodowiskotwórcze, pro-
dukcyjne, ochronne i socjalne funkcje lasów w zagospodarowaniu przestrzennym kraju.
W tej sytuacji niezbêdny jest racjonalny kompromis w godzeniu tych potrzeb, osi¹gany
z szerokim udzia³em spo³eczeñstwa, przy podejmowaniu najwa¿niejszych decyzji gospodar-
czych w lasach i przy zwiêkszaniu lesistoœci kraju.
Poszukuj¹c takiego kompromisu przy opracowaniu niniejszej edycji Zasad Hodowli La-
su, kierowano siê poni¿szymi przes³ankami:
1. Kierunek hodowli lasu oparty zarówno na wzorcach naturalnych ukszta³towanych w prze-
sz³oœci, jak te¿ na wspó³czesnych procesach rozwoju zjawisk przyrodniczych z uwzglêd-
nieniem wymogów spo³eczno-gospodarczych i zasad zrównowa¿onego rozwoju, niesie
najmniejsze ryzyko niepowodzeñ, a tym samym ogranicza koszty hodowli i ochrony lasu;
2. Zapotrzebowanie na drewno – jako tworzywo ekologiczne o ogromnej mo¿liwoœci za-
stosowañ, przy tym wytwarzane w procesie przyrodniczym przyjaznym dla œrodowiska –
bêdzie nadal wzrastaæ wraz ze zwiêkszeniem siê liczby ludnoœci i rozwojem spo³eczno-
-gospodarczym kraju;
3. Rozwój spo³eczno-gospodarczy bêdzie powodowa³ konflikty pomiêdzy produkcyjnymi i
ochronnymi funkcjami lasu;
4. Produkcja drewna powinna odbywaæ siê tak¿e poza ekosystemami leœnymi, tj. na
uprawach plantacyjnych i w zadrzewieniach;
5. Proces zanieczyszczania œrodowiska bêdzie trwa³ nadal, choæ w malej¹cym tempie, a
jego skutki bêd¹ dotkliwe dla lasów jeszcze bardzo d³ugo i mog¹ regionalnie powodowaæ
nieodwracalne zmiany w substancji leœnej;
6. Obserwowane w ostatnich dziesi¹tkach lat zmiany klimatyczne wp³ywaj¹ na warunki ¿ycia
lasów. Œwiadczy o tym spontaniczne zwiêkszanie siê udzia³u gatunków liœciastych w la-
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]