Zasady zachowania przedsiÄ™biorstwa na rynku, opracowania na Prawo, Podstawy ekonomii dla prawników
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Zasady zachowania przedsiębiorstwa na rynkuW teorii ekonomii w oparciu o kryterium natężenia konkurencji między obecnymi na rynkuprzedsiębiorcami wyróżnia sięcztery modele rynku:••••konkurencję doskonałąkonkurencję monopolistycznąoligopolmonopol pełnyRynekkonkurencji doskonałejcharakteryzuje się następującymi cechami:••••na rynku obecna jest ogromna liczba producentów oferujących swoje towaryudział w rynku poszczególnych producentów jest znikomyprodukty wytwarzane przez poszczególnych producentów są identyczneżadenze sprzedających bądź kupujących dany towar nie ma wpływu na cenę (taostatnia jest wypadkową oferty wszystkich producentów i zapotrzebowaniawszystkich odbiorców na dany produkt)•konkurowanie ceną jest bezcelowe w sytuacji, gdy istnieje możliwość zbycia całościwytworzonej produkcji po cenie rynkowej; jednorodność produktów wykluczastosowanie elementów konkurencji pozacenowej•bariery wejścia na rynek bądź wyjścia z niego nie istnieją, co oznacza pełną mobilnośćczynników produkcji•sprzedający i kupujący dysponują pełną informacjąKonkurencja doskonała jest teoretycznym modelem rynku niewystępującym w rzeczywistymświecie!Rynekkonkurencji monopolistycznejcharakteryzuje się następującymi cechami:•••na rynku obecna jest znaczna liczba producentówudział w rynku poszczególnych producentów jest zróżnicowanyprodukty wytwarzane przez poszczególnych producentów pomimo występującychróżnic są bliskimi substytutami•wpływ sprzedających na cenę oferowanych produktów uzależniony od ich udziału wrynku•••możliwe jest stosowanie konkurencji cenowej i pozacenowejbariery wejścia na rynek bądź wyjścia z rynku są niewielkiesprzedający i kupujący nie dysponują pełną informacjąRynekoligopolucharakteryzuje się następującymi cechami:•••na rynku obecnych jest kilku producentówudział w rynku poszczególnych producentów jest znaczącywytwarzane produkty mogą być bardzo zbliżone (co ma na przykład miejsce na rynkutelefonii komórkowej) bądź cechować się znacznym zróżnicowaniem (co ma naprzykład miejsce na rynku samochodów)••wpływ sprzedających na cenę oferowanych dóbr jest znaczącyz uwagi na to, iż konkurowanie ceną prowadzi na ogół do wyniszczających wojencenowych dominuje konkurencja pozacenowa••bariery wejścia na rynek bądź wyjścia z niego są znaczącesprzedający i kupujący nie dysponują pełną informacjąRynki: konkurencji monopolistycznej i oligopolu określane są mianem konkurencjiniedoskonałej!Rynekmonopolu pełnegocharakteryzuje się następującymi cechami:••w roli sprzedawcy występuje tylko jedno przedsiębiorstwoproducent ma pełen udział w rynku, co oznacza, iż popyt rynkowy jest tożsamy zpopytem na jego produkty••oferowany produkt nie ma bliskich substytutówproducent ma wpływ na cenę rynkową, nie jest jednak w stanie jednocześniekontrolować ceny i ilości sprzedawanych dóbr•z uwagi na brak konkurentów stosowanie jakichkolwiek metod konkurencji jestbezcelowe, choć możliwe jest wykorzystywanie różnorodnych form wspieraniasprzedaży•istnieją bariery uniemożliwiające wkroczenie na rynek przez innych producentów;monopolista często nie ma jednak możliwości podjęcia decyzji o zakończeniudziałalności•nie występują trudności z pozyskiwaniem informacji o rynkuNiezależnie od rynku, na jakim działa przedsiębiorstwo, celem prowadzonej przez niedziałalności jest m a k s y m a l i z a c j a z y s k u !!!Przedsiębiorca dążąc do osiągnięcia założonego celu (maksymalizacji zysku) pozyskujeniezbędne czynniki produkcji (stanowiące w procesie produkcyjnym nakłady) i dokonuje ichprzetworzenia w określone produkty bądź usługi (będące efektem procesu produkcyjnego) wcelu ich zaoferowania na rynku potencjalnym kontrahentom. Sprzedaż owych dóbr jestbowiem dla producenta podstawowymźródłemprzychodów.W związku z powyższym prowadzący dany rodzaj działalności gospodarczej producentwystępuje w gospodarce w podwójnej roli:••••jako nabywca czynników produkcji,jako sprzedawca wytworzonych dóbr,a jego decyzje znajdują odzwierciedlenie w:rynkowym popycie na wykorzystywane przez niego czynniki produkcji,rynkowej podaży oferowanych przez niego dóbr.Przedsiębiorca – będącypodmiotem racjonalnym– prowadząc działalność produkcyjną,handlową lub usługową kieruje sięzasadą optymalizacji,czyli poszukiwania najlepszejrelacji między nakładami na produkcję a jej efektami.Optymalna kombinacja czynników produkcji to taka, która przy danych nakładach (kosztach)pozwala osiągnąć maksymalny poziom produkcji lub taka, która dany poziom produkcjipozwala zrealizować przy minimalnych nakładach (kosztach).Wkrótkim okresieprzedsiębiorstwo może modyfikować poziom wykorzystania tylkoniektórych czynników produkcji, gdyż co najmniej jeden z nich ma charakter stały. Wdługimokresienakład wszystkich czynników produkcji ulega zmianom wraz ze zmianą rozmiarówprodukcji. W konsekwencji:•w krótkim okresie producent dąży do ustalenia optymalnego poziomu wykorzystaniaczynnikówzmiennychprzydanejtechnologiiprodukcjibądźokreślonymzastosowaniu innych czynników o stałym charakterze;•w długim okresie producent dąży do ustalenia optymalnej kombinacji wszystkichczynników produkcji (z uwagi na to,żewszystkie one mają charakter zmienny).Zgodnie zprawem malejących przychodów(prawem malejącego produktu marginalnego)po przekroczeniu określonego punktu każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego, przyniezmienionej ilości pozostałych czynników produkcji, daje coraz mniejsze przyrostyprodukcji.Prawo malejących przychodów odnosi się do procesów produkcyjnych w krótkim okresie,czyli takich, gdzie przynajmniej jeden czynnik ma charakter stały.Efekty skali produkcjiodnoszą się natomiast do procesów produkcji, w których wszystkieczynniki są zmienne, a ich zmiany odbywają się według stałych proporcji (w tym znaczeniuefekty skali dotyczą długiego okresu):•stałeefekty skali produkcji powodują,żeproporcjonalna zmiany wszystkichczynników produkcji prowadzi do zmiany wielkości produkcji w tej samejproporcji;•malejąceefekty skali produkcji powodują,żeproporcjonalna zmiany wszystkichczynników produkcji prowadzi do mniej niż proporcjonalnej zmiany wielkościprodukcji;•rosnąceefekty skali produkcji powodują,żeproporcjonalna zmiany wszystkichczynników produkcji prowadzi do bardziej niż proporcjonalnej zmiany wielkościprodukcji.W trakcie całego procesu produkcji mogą wystąpić odcinki charakteryzujące się stałymi,malejącymi i rosnącymi efektami skali produkcji. [ Pobierz całość w formacie PDF ]