Zabłocki Arlekin Mahomet, Książki Tekstowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Franciszek Zab�ockiArlekin Mahomet...[LATAJ�CA TARADAJKA - CZYLI BRYCZKA BEZ RESOR�W]+OSOBY:ARLEKINPIERRO, s�uga ArlekinaPANTALONCIARLATANHEBLON, mechanikBAHAMAN, kr�lHUSSEJN, kr�l, s�siad BahamanaIBRAHIM, konfident HussejnaKR�LEWNA, c�rka BahamanaFATYMA, konfidentka Kr�lewnyRYCERZ, rz�dca wojsk BahamanaWojsko Bahamana, Wojsko Hussejna,Kobiety dworzanki Kr�lewny, Tanecznice, Kredytorowie Arlekina,Nar�d Bahamana.Scena naprz�d w Warszawie, potem w kraju Bahamana+Akt pierwszyScena pierwszaTeatr oznacza ogr�d. Po jednej strome altana maj�ca siedzenia z darnin.ARLEKINzamy�lony, przy ka�dej dziurce od guzika przypi�ty pozew, tak�e na kapeluszu ina sprz�czkach od trzewik�w.Gdyby nad tym �eb suszy� Sokrates, Seneka, Zoroaster, Konfucy, ba, sam diabe�,skoro d�ug�w po uszy, a manca denari, wszystkich m�drc�w rozumy... z�a ichhipoteka,Ale kiedy nabita pe�na z�ota kiesa,Zap�dzisz w kozi r�g i Arystotelesa!O ke sziagura! Ka�dy cz�ek ma swojego m�la, co go gryzie. Wzdycham i nie bezwa�nych przyczyn. Uregulowa�em si� raz na zawsze spa� do godziny dziesi�tej dlautrzymania �wie�ej i zawsze czerstwej cery mojej. Obudzono mnie o si�dmej, a todlaczego? Dla oddania pozwu. Zasypiam, budz� mnie znowu. Dlaczego? Zachodziobligacja, abym przyj�� pozew. A tak ca�y dzie� zasypia�em i budzi�em si�.Poprzypina�em je na sobie w ten spos�b, gdy� s�ysza�em, �e cz�owiek uczciwypowinien zawsze baczy� na swoje interesa. (poziera po sobie) Szanowna iosobliwsza manuskrypt�w biblijoteko! Ja jeden wi�cej uczyni�em skarbowi intratyni� tysi�c liczykrup�w, harpagon�w. Fircyk powiedzia�by, �e to s� s�odkie biletyuwiedzionych kobiet, dworak, �e listy szukaj�cych protekcji jego. Ja nad tooboje wy�szy, podobnej nie szukam chluby. Pr�cz tych pozw�w mam na sobiekilkana�cie ju� przewiedzionych proces�w, kondemnat, kaptywacji, infamii,banicji, a w kieszeni ?... Il diavolo! c�, robi�? Patienca! Aby ul�y�umartwieniu, potrzeba komu zwierzy� si� dolegliwo�ci swoich. Dobra my�l, alekomu? Przyjacio�om? Nie mam ich teraz, wszyscy wzi�li kurs sw�j z utraconymipieni�dzmi moimi. Panu tego domu? Od kilku dni zamkn�� si� w swoim warstacie,zabawny jak�� mechaniki sztuk�. Ha! nareszcie wezm� mojego s�ug�, Pierro. G�upijest, tym lepiej, tacy te� to najlepsi na konfident�w. Pierro! Pierro!Scena drugaPierro, AriekinPIERROpoziewaj�c wsparty na kulisieKto mnie wo�a?ARLEKINOt� odezwa� si� i zasn��.Pierro!PIERROuczyniwszy kilka krok�w, opiera si� na nim i drzemieJestem, mospanie.ARLEKINPrzypi�� si� do mnie jak pozew, (wrzeszczy mu do ucha) Pierro!PIERRO�ypaj�c oczymaS�ucham... s�ucham...ARLEKINZamknij oczy, zamknij, pozwalam ci bez tego, uszu mi tylko twoich potrzeba.PIERROObie masz wa�pan dla siebie.ARLEKINCzyni� ci� moim konfidentem, a co za tym idzie, poufam ci niekt�rych moichwa�nych sekret�w, opowiem ci nieszcz�cia moje.PIERRONie dopiero wiem ca�� wa�pana na pami�� histori�. Tyle razy jej nas�ucha�em si�od niego samego.ARLEKINNie ze wszystkim. My�l sobie, �e pierwszy raz j� s�yszysz. (Pierro poziewa) Nazdrowie! Poziewaj, pozw�l sobie, nie uwa�aj nic. S� to zwyczajne konfident�wspecja�y poziewa� s�uchaj�c swoich pryncypa��w. Pr�cz tego poziewanie �ci�ga �zydo oczu, b�dziesz zatem bardzo a propos mie� min� do moich smutnych stosown�przypadk�w. (Pierro bardziej poziewa) Niewinna, jak m�wi�, zazdro��. Taknaturalnie poziewa, �e i ja patrz�c na niego poziewa� musz�. E viva ben vifaczya!PIERROS�ucham tedy tej historii.ARLEKINOjczyzna moja, miasto Bergama, s�awne szkol� delia chirurd�ia speciale, di heroivirtuosi, quelle se sonno Castra ve per ben cantare et poi il mondo ingannare, epoi moiti denari zappare, e poi a tutti dimoli andare. Nie zna�em ojca animatki.PIERROJak tylu innych.ARLEKINNa przyk�ad jak ty pierwszy! Wychowany by�em od ojca chrzesnego, kt�ry mia� syna�wiszczypa�� w r�wnym ze mn� wieku. Dnia jednego... nie... (my�li) podobno toby�o w nocy... tak, w nocy. Jednej nocy, dnia jednego, czyli nocy... mniejsza oto... dorwali�my si� do prochu, porobili�my szmermele. Raz przypadkiem szmermelzapali� firanki u ��ka, doszed� ogie� do po�cieli, z po�cieli do pod�ogi,koniec ko�cem ogie� w izbie, a my w nogi, jeden w t�, drugi w ow� stron�.Poszli�my w �wiat i odt�d jeden o drugim nie wie.PIERROpoziewa i �mieje si��mieszna prawdziwie historia!ARLEKINCo za� �mieszna? Chyba chcesz m�wi�: �a�osna?PIERROPrawda, prawda, pomyli�em si�, mia�em m�wi�: op�akana... chc� m�wi�: �a�osna.Krzywi si� i p�aczeARLEKINBravo, bravo, maestro!PIERROPowiedz�e mi, wa�pan...ARLEKINTamto basta, sinior mio! Poczekaj! Domy�lam si�, co chcesz powiedzie�. Spytaszmnie pewnie o imiona mojej familii, mojego ojca chrzesnego, jego syna�wiszczypa�y... w gor�cej wodzie jeste� k�pany, m�j bracie, dowiesz si� o tym,ale nie pierwej a� po d�ugich awanturach, wielkich przypadkach, nadspodziewanymzjachaniu si�, da B�g tam kiedy... Dopiero wtenczas b�dziemy si� poznawa� poznamionach, po pier�cieniach, po portretach i tam dalej. Tymczasem non plusultra.PIERRONo, to wi�c potrzeba b�dzie p�aka�?ARLEKINA ju�ci, p�aka�, ale razem i �mia� si�, zwyczajnie jak to bywa, wszak rado��r�wnie jak smutek �zy wycisn�� mo�e, to jest �zy czu�o�ci. S�uchaj�e mnie dalej.Przebywszy wiele kraj�w, osiad�em tutaj. Po kilku latach bawienia si� przemys�emobra�em na koniec jedne profesj�. Nie uda�a mi si�. Wszystkie mnie zgo�aodbiega�y �rodki, jeden pozosta� tylko i tego chwyci� si� musz�.PIERROKt�ry� to?ARLEKINZap�aci� moim kredytorom monet� dziadowsk�: "B�g zap�a�", kiedy chcecie, albomodn�: sentymentem i wykr�tem. P�jd� pr�dzej i u�� si� w drog�.PIERROC� mam u�o�y�? Nic nie mamy.ARLEKINChcesz m�wi�: ma�o mamy. To co innego. Wszak�e zosta�o jeszcze p� funtaparmezanu. Jest makaron, jest sa�ata, albo� tym nie �yli�my tak d�ugo? Co jest,to jest. Lepszy rydz jak nic - tak powiadaj�. Spiesz si�.Pierro wychodziScena trzeciaARLEKINsamAndaremo dunkwe... adad�io, syniore Arlekino! Grzeczno�� ka�e po�egna� si�.Oka�my w tym obce, a zatem nie lada jakie wychowanie nasze. Addio kuchnio! kepiaczere, kuchnio luba, w kt�rej tyle i z rondla, i z pieca smacznych najada�emsi� �akoci, kwestre menestre perduti, salcesoni, makaroni. Addio piwnico! Winode Montepulczyano, z kt�rego nieraz piano e piano dobrze w gard�o nalano. Kariuczelli, ptaszeczki, i was nie zapominam.Fraszka nasze kastraty,Alty, basy i tenory,Wirtuozy, karykaty.Naturo! bodaj twoje kantory!Co s� nasze orkiestry, opery?Niech zawyje wilk za g�r�,Milsze dla mnie takiego echa rewerbery.Niech, kto chce, wielbi sztuk�, ja zawsze z natur�.Karo mio d�iardyno! Addio, ke ty piango! Co za smutne rozstanie si�,�alo�niejsze nier�wnie ni� by�o Dydony i Kajfasza, Tytusa i Weroniki. Im sz�o omi�o��, a mnie o piwnic�, kuchni�, o ten ogr�d i kwesto belwedere.WzdychaScena czwartaPierro, ArlekinPIERROAch, syniore, padrone mio!ARLEKINKe diavolo?PIERROO veduto...ARLEKINUn diavolo?PIERROGorzej jeszcze, kredytory e zbirry!ARLEKINO! sziagura maledetta! Ot� moja grzeczno��! I to po�egnanie ! Chwil� pr�dzejwszystkiego by si� unikn�o. Id��e pr�dzej, zamknij...PIERROCo?...ARLEKINPysk najpierwej, a potem bram�, furtk�, drzwi, okna!PIERROAle...ARLEKINPresto, via via bestia! (popycha go) Le��e, rozdziawiu przekl�ty, chce ildiavolo ky porty!Scena pi�taARLEKIN samO anima troppo infelicze! Ke krudo destyno! esser sentza denari, bez sposobu,jak nied�wied� w �owie od strzelc�w, tak ja obegnany od kredytor�w, kt�rzy tammnie zaprowadzi� zechc�, gdzie nikt sam nie chodzi, al castro delia koza, gdzieprzyjdzie umrze�, a nie doczeka� si� lito�ci - umrze� w publicznym wi�zieniu. ..o, nic z tego, kto ma m�stwo, wi�kszy jest nad wszystkie przypadki, wy�szy nad�mier� sam�. Umierajmy! Dajmy okoliczno�� wspomnienia na owe wielkie a rzadkowspominane przyk�ady m�nych Katon�w, Kurcjusz�w, Kartusz�w... Niech potomno��wie o tym, niech z wdzi�czno�ci� wspomina: Arlekin waleczny, znakomity Arlekinpozbawi� zwierzchno�ci ukontentowania z �mierci swojej i sam si� na tamten �wiatwyprawi�. Ke fama d'onestate, ke viva morte! Dalej (dr�y) �pi�... �pi�...�pieszmy si�. Jak�e si� zabi�? Nie mam pistolet�w. Utopi� si�? Kt�r�dy� wyjd�?Wsz�dzie kredytorowie... a potem, p�ywa� umiem, nie m�g�bym si� determinowa� i��na dno, chybaby kamie� przywi�zawszy do szyi, kt�rego jak na to w ogrodzie niema. Zatruj� si�. Jest to zwyczajny rodzaj �mierci wielkich ludzi. Dalej doflaszki! Umierajmy �mierci� modn�! (dobywa butelki, niesie j� do ust dr��c�r�k�, czyni grymasy, jak gdyby wzdrygaj�c si� obmierz�ego napoju) O poltrone! ORomano! Dr�ysz, czy� si� ju� nie namy�li�? Czy� si� raz nie odwa�y�? Korad�io!(pije) Ekspedyta! Co za �mier� przykra! (czyni lazy stosowne do bojazni �miercii do idei trucizny) Oho, trucizna ju� pl�druje... diable jadowita... atakujewn�trzno�ci, piszcza�ki graj�, (�wiszcze) Ot� ju� r�ka jedna obumar�a...k�aniam uni�enie! Alvive-rysko! Ju� po niej... ju� i druga... wiecznyodpoczynek! Nogi zdr�twia�y... za�mienie ocz�w... �mier�... Morte bru-taf Nicpewniejszego... gdybym przynajmniej mia� kanap� do czynienia kontorsjikonaj�cego... (kr�ci si�) Jak ci�kie ducha z cia�em rozstanie si�. Ju� mi todrugi raz nie trafi si�, g�upi by�bym chyba umiera� drugi raz. Diavolo! kemaramlia! C� to, jak �yj� nie czu�em si� tak mocnym. Ani chybi ta truciznaporozumia�a si� z kredytorami mymi. (w�cha butelk�) Kospet-to di Bakko! Wszak torosolio di rosa! Czy mo�na? Ke gran bestia bestiaczia io sono! B�d� taknieszcz�liwym, �e sobie �mierci zada� nie potrafi�? Ot� nic z tego! Umr�...moriro! o moriro! Albo� nie mam przy sobie mojego pa�asza, ... [ Pobierz całość w formacie PDF ]