zanieczyszczenia powietrza, Edukacja, Smog
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
XVII
1
Zanieczyszczeniawatmosferze
Troch¦historii
Typyi¹ródªazanieczyszcze«
{
znieczyszczeniapierwotne
{
ozonwtroposferze
{
ozonwstartosferze
{
dziuraozonowa
{
zanieczyszczenieatmosfery:trendyiwzorce
Czynnikiwpªywaj¡cenazanieczyszczenie
{
wiatr
{
stabilno±¢iinwersja
{
topograa
{
potencjalnezagro»enia
Zanieczyszczenienaobszarachzurbanizowanych
Kwa±nedeszcze
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVII
2
Troch¦ historii
Problemy z zanieczyszczeniem ±rodowiska rozpocz¦ªy si¦
wrazzwynalezienimognia.
W1273królEdwardzakazaªu»ywaniaw¦glawydzielaj¡ce-
godu»osadzy(aprzyokazjidu»odwutlenkusiarki)podczas
spalania.W1661JohnEvelynnapisaªesejozanieczyszczo-
nympowietrzuLondynu.W1873smoglondy«skizabiªokoªo
700osób,a1911|1500osób.W1952trwaj¡cy5dnismog
spowodowaª±mier¢okoªo4000o±ob.
Teiinnekatastrofyskªonuªyrz¡dydoopracowanianorm
ograniczaj¡cychzanieczyszczeniadoatmosfery.
Typy i ¹ródªa
zanieczyszcze«
Zanieczyszczeniaminazywamytesubstancje(staªe,ciekªe
|aerozole)lubgazowe,którychkoncentracjazagra»azdro-
wiuludzi,zwierz¡tlubwegetacjiro±lin.
ródªa tych substancji mog¡ by¢ naturalne lub sztucz-
ne.Naturalnemog¡pochodzi¢zpowierzchniziemiporwane
przezwiatr,zwybuchówwulkanów,po»arówlasów.
Sztucznemog¡by¢pochodzeniastacjonarnego(fabrykielek-
trownie,gospodarstwadomowe)lubmobile:samochodysa-
moloty,statki.
Zanieczyszczenianazywamy
pierwotnymi
je»elitraaj¡do
atmosferyzjakiego±¹ródªa.Je±linatomiastpowstaj¡wat-
mosferzewwynikureakcjichemicznejnazywamyje
wtórny-
mi
.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVII
3
Wiatr wschodni rozwiewa dym pochodz¡cy z po»arów lasów
naobszarzepoªudniowejAfryki.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVII
4
najwa»niejsze
znieczyszczeniapierwotne
Zanieczyszczeniazaliczanedoaerozolito
staªe cz¡stki (maj¡ce dziaªanie dra»ni¡ce, ale na ogóª
nietoksyczne)takiejak:sadza,pyª,dym,pyªkipochodzenia
ro±linnegolubgro¹niejszejaknp.azbest
male«kie kropelki cieczy np. kwasu siarkowego, oleju,
pestycydówitp.
Dziaªalno±¢przemysªowaodpowiadazaokoªo40%zanie-
czyszcze«tegotypu,asilnikisamochodów|zaokoªo17%.
(a)
(b)
Denver w Colorado. (a) powietrze przejrzyste; (b) powietrze
zanieczyszczoneaerozolamiitp.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
XVII
5
Cz¡steczkioromiarachwi¦kszychni»0.01mmosiadaj¡na
powierzchniokoªo1dnia,natomiastcz¡stkiponi»ej0.001mm
mog¡przebywa¢wpowietrzuwieletygodni.
Cz¡stkiponi»ej0.002mms¡szczególniegro¹ne,poniewa»
mog¡wnika¢dopªuc.Silnikidieslaprodukuj¡takiecz¡stki.
Gªownysposóbusuwaniatychcz¡stektoopadyatmosferycz-
ne(acz¡stkitesªu»¡jakoj¡dranukleacji).
Cumuluspojawiasi¦nadobszaremgdziewyt¦pujegrubawar-
stwazamglenia(wilgotnyletnidzie«).
Gªównezanieczyszczeniagazoweto:CO,SO
2
,lotnesub-
stancjeorganiczneitlenkiazotu.
Poªowatlenkuw¦gladostaj¡casi¦doatmosferypochodzi
zespalaniapaliww±rodkachtransportu.Naszcz¦±cieCOjest
efektywnieusuwanyzatmosferyprzezmikroorganizmy.
Dwutleneksiarkipochodzigªówniezespalaniapaliw(w¦-
giel,olejoaªowy)alerównie»zerupcjiwulkanicznych.Mo»e
si¦utlenia¢prowadz¡cdopowstaniatrójtlenkusiarkiikwasu
siarkowego(zanieczyszczeniawtórne).
lotnesubstancjeorganicznetogªówniew¦glowodory:me-
tan,benzen,formaldehydifreony.Mog¡by¢kancerogenne.
34%|pojazdy,50%|przemysª.
Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens
[ Pobierz całość w formacie PDF ]