Zarys Embriologii wraz z elementami biologii rozwoju. Kozłowska K. AMG 2005, MEDYCYNA, Biologia medyczna z ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
AKADEMIA MEDYCZNA W GDASKU
Krystyna Kozłowska
ZARYS EMBRIOLOGII
wraz z elementami biologii rozwoju
Gdask 2005
Recenzent:
prof. dr hab. med. Anna Balcerska
Wydano za zgod
Senackiej Komisji Wydawnictw Akademii Medycznej w Gdasku
©
Copyright by Medical University of Gdask
ISBN 83-60253-05-6
Wydawca
: Akademia Medyczna w Gdasku
Druk
: Dział Wydawnictw AMG
ul. Marii Skłodowskiej-Curie 3a,
Zlecenie DW/2005/405
SPIS TRECI
WSTP.........................................................................................................................5
1.
CHROMOSOMALNA I GENETYCZNA DETERMINACJA PŁCI ................6
2.
MECHANIZM RÓNICOWANIA SI PŁCI ................................................ 14
3.
GAMETOGENEZA ....................................................................................... 23
4.
PROCES WZROSTU KOMÓREK I JEGO MOLEKULARNE ASPEKTY.... 32
5.
PROCES RÓNICOWANIA ......................................................................... 41
6.
MOLEKUŁY ADHEZJI................................................................................. 45
7.
MIERĆ KOMÓRKI ..................................................................................... 51
8.
ZAPŁODNIENIE........................................................................................... 60
9.
BRUZDKOWANIE........................................................................................ 68
10.
IMPLANTACJA ............................................................................................ 70
11.
DRUGI TYDZIE ROZWOJU ZARODKA................................................... 72
12.
TRZECI TYDZIE ROZWOJU – GASTRULACJA ...................................... 76
13.
OKRES ZARODKOWY ROZWOJU 4 – 8 TYDZIE .................................. 83
14.
BŁONY PŁODOWE...................................................................................... 93
15.
ŁOYSKO................................................................................................... 102
16.
ZALENOCI IMMUNOLOGICZNE MIDZY MATK A PŁODEM ...... 109
17.
NARZD SKRZELOWY ............................................................................ 114
18.
ROZWÓJ TWARZY .................................................................................... 118
19.
ROZWÓJ JAMY USTNEJ ........................................................................... 123
20.
ROZWÓJ PRZEWODU POKARMOWEGO I JEGO POCHODNYCH ........ 127
21.
ROZWÓJ UKŁADU ODDECHOWEGO ..................................................... 135
22.
ROZWÓJ GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH................................................ 138
23.
OKRES ROZWOJU OSOBNICZEGO CZŁOWIEKA.................................. 146
24.
ROZWÓJ UKŁADU NACZYNIOWEGO .................................................... 163
25.
ROZWÓJ UKŁADU NERWOWEGO .......................................................... 177
26.
ROZWÓJ UKŁADU LIMFATYCZNEGO ................................................... 186
27.
ROZWÓJ UKŁADU MOCZOWO – PŁCIOWEGO ..................................... 193
28.
ROZWÓJ UKŁADU SZKIELETOWEGO ................................................... 203
29.
ROZWÓJ UKŁADU MINIOWEGO........................................................ 212
30.
ROZWÓJ SKÓRY....................................................................................... 216
31.
ROZWÓJ OKA ........................................................................................... 219
32.
ROZWÓJ NARZDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI ..................................... 224
33.
ROZWÓJ KOMÓREK WCHOWYCH ...................................................... 232
Wstp
5
WSTP
Embriologiczne impresje historyczne
W wiecie oywionym rozród jest zjawiskiem powszechnym jednake me-
chanizm tego zjawiska długo był tajemnic. Arystoteles twierdził np., e robaki
i ryby powstaj z mułu. Dopiero w XVII wieku Harvey stwierdza: „
omne vivum
ex ovo
” (wszystko, co ywe z jaja powstaje).
Jednake a do pocztku XIX wieku embriologia była traktowana jako ga-
ł anatomii. Zmieniło si to, gdy w trzecim dziesicioleciu XIX wieku K. van
Baer udowodnił, e wszystkie ssaki rozwijaj si z komórki jajowej – wtedy
embriologia zaczła być traktowana jako odrbna dziedzina nauki.
W trakcie mijajcych lat, gdy ju było oczywiste, e wikszoć organizmów
ywych zbudowana jest z komórek, jednoczenie stawało si jasne, e pomnaa-
nie organizmów nie jest wynikiem prostego zwikszenia si iloci tych komórek
choćby z takiej przyczyny, e i do dzisiaj nie wiemy, jaka sekwencja wydarze
towarzyszy powstawaniu z jednej komórki o bardzo prostej budowie komórek
o skomplikowanej strukturze i funkcji.
Poza tym, choć wiadomo, e organizmy wysze powstaj na drodze rozrodu
płciowego, to do koca równie nie wiemy, jak odbywa si powstawanie tych
organizmów, zrónicowanych pod wzgldem płci.
W dalszym cigu nie potrafimy równie sterować powyszymi procesami –
zwizanymi z rozrodem i rozwojem organizmu. Dlatego coraz czciej embrio-
logia jest traktowana jako baza wiedzy szerszej, zwanej
biologi rozwoju
i tego
włanie przedmiotu naucza si aktualnie na czołowych uczelniach wiata.
Zwłaszcza, e nowe odkrycia i techniki stosowane przy badaniu zjawisk doty-
czcych rozwoju – zrewolucjonizowały embriologi.
Obecnie uwaa si, e dyscyplina ta jest istotna nie tylko do poznania struk-
tury i mechanizmów rónicowania tworzcego si organizmu, w poszczególnych
fazach jego rozwoju, ale take do bezporedniej praktyki lekarza. Ostatnie dzie-
siciolecie dostarcza dowodów, e wiele chorób płodu mona zidentyfikować ju
w macicy, a operacje usuwajce wiele nieprawidłowoci u płodu stan si wkrót-
ce zabiegiem rutynowym.
Z racji perspektywy tych poczyna terapeutycznych, konieczna jest dobra
znajomoć procesów rozwojowych w organizmie prawidłowo rozwijajcym
si. Std wynika koniecznoć kształcenia studentów w zakresie embriologii,
a jeli uczelnia dy do osignicia poziomu choćby zblionego do poziomu
kształcenia na wiecie – konieczne staje si nauczanie tego przedmiotu
w kontekcie biologii rozwoju.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]