Zastosowanie wody podczas porodu, Położnictwo, Ginekologia i Położnictwo (sylvia112)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozdział 5
5. Zastosowanie wody podczas porodu
Zastosowanie wody
podczas porodu
Scenariusz inicjujący
Emma odbiera telefon od partnera
Yasmin, który twierdzi, że poród się
rozpoczął, i prosi położną o przybycie do
domu. Po przyjeździe Emma znajduje
Yasmin odpoczywającą w salonie w ba-
senie porodowym wypożyczonym na tę
okazję.
netowych związanych z tym tematem
oraz irm zapewniających baseny poro-
dowe, zarówno domowe, jak i do zasto-
sowania na oddziałach porodowych.
Istnieją dowody na to, że zastosowanie
wody w pierwszym okresie porodu przy-
nosi korzyści, m.in. poczucie większej
kontroli przez kobietę (Hall & Holloway
1998), zmniejszenie odczuwania bólu
(Cluett i wsp. 2002; Eberhardt i wsp.
2005), zmniejszenie częstości wywoły-
wania porodów oksytocyną oraz zmniej-
szenie zapotrzebowania na znieczulenie
zewnątrzoponowe (Cluett i wsp. 2004;
Eberhardt i wsp. 2005). Celem tego roz-
działu jest przeanalizowanie kwestii doty-
czących stosowania wody podczas poro-
du, zarówno w domu, jak i w ośrodkach
opieki zdrowotnej, oraz roli położnej
w tych sytuacjach. Rozdział ten nale-
ży przeczytać po zapoznaniu się z treścią
rozdziału 4, odnoszącego się do „niefar-
makologicznych metod zwalczania bólu
podczas porodu”.
Wprowadzenie
Stosowanie wody podczas porodu jest
ostatnio coraz bardziej akceptowane.
W Europie kąpiel była zalecana jako
forma relaksu (Odent 1984) w efekcie
pionierskich prac Igora Tjarkowskie-
go w Rosji (Mackey 2001). W innych
krajach woda była sposobem na zapew-
nienie komfortu rodzącej już w czasach
historycznych (Garland 2006a). Zasto-
sowanie wody w czasie porodu łączy się
z jego duchowym aspektem (Garland
2000; Wickham 2001). Zwiększające się
na całym świecie chęci kobiet, aby rodzić
w wodzie, spowodowały wzrost częstości
porodów w wodzie, rozwój stron inter-
Przygotowanie w czasie ciąży
Zastosowanie basenów lub wanien z cie-
płą wodą podczas porodu staje się co-
54
 5. Zastosowanie wody podczas porodu
raz bardziej popularne, dlatego położna
powinna aktywnie przedyskutować tę
opcję z kobietą w czasie ciąży. Położna
powinna znać miejscowe zalecenia do-
tyczące porodów w wodzie i poinfor-
mować ciężarną o dostępnych możli-
wościach. Należy zachęcać ciężarną, aby
rozważyła zalety i wady zastosowania
wody w czasie porodu. Należy również
udzielić wyjaśnień dotyczących postę-
powania w trzecim okresie porodu. Je-
śli kobieta życzy sobie odbywać poród
w wodzie w domu, położna powinna za-
stanowić się, czy jest w stanie zapewnić
właściwą opiekę w tej sytuacji. Jeśli nie
jest tego pewna, powinna poprosić nad-
zorującą położną o nakreślenie planu
działania na miejscu, aby mogła rozwi-
nąć swoje umiejętności i wiedzę w tym
zakresie. Może wziąć udział w lokalnych
szkoleniach lub też uczestniczyć w edu-
kacji „przy łóżku”, pracując z położną,
która ma doświadczenie w porodach
w wodzie.
Położna powinna ponadto wiedzieć,
gdzie można wypożyczyć lub kupić ba-
seny do domowego użytku, jak rów-
nież, jaki sprzęt jest dostępny w miejsco-
wych oddziałach położniczych. Wiedza
o istnieniu i dostępności basenów po-
winna ułatwiać właściwy wybór miej-
sca porodu. Położna może również po-
móc kobiecie przygotować się do poro-
du domowego, upewniając się, czy jest
wystarczająco dużo miejsca na ustawie-
nie basenu, czy lokalizacja jest bezpiecz-
na oraz czy jest zapewniony odpowied-
ni sprzęt. Należy przećwiczyć procedury
związane z porodem, aby mieć pewność,
że sprzęt działa właściwie i znajduje się
w odpowiednim miejscu. W niektórych
sytuacjach może być konieczne spraw-
dzenie, czy basen może stać na piętrze,
gdyż woda jest bardzo ciężka. Należy
ocenić czas, jaki jest potrzebny do na-
pełnienia basenu, jak również ustalić
sposób wyjścia z niego w nagłym przy-
padku.
Zadanie
Dowiedz się, które miejscowe oddziały
położnicze mają baseny? Jak często są
one używane?
Jak często kobiety muszą z nich rezy-
gnować, ponieważ są zajęte?
Wejdź na stronę porodów domo-
wych i dowiedz się, jakie baseny są do-
stępne dla kobiet rodzących w domu:
htm
Poród w wodzie
Stosowanie ciepłej kąpieli w czasie poro-
du jest wartościowym sposobem zmniej-
szania bólu (Cluett i wsp. 2002; Eber-
hardt i wsp. 2005). Wytyczne Opieki
Okołoporodowej NICE zalecają, aby
kobieta mogła stosować kąpiel jako
środek łagodzący ból w czasie poro-
du (NICE 2007:19). Kąpiel w wannie
lub prysznic również mają pozytywny
wpływ, szczególnie we wczesnym okresie
porodu. Niemniej jednak baseny o głę-
bokości sięgającej piersi uważa się za lep-
sze, tymczasem kobiety wolą duże base-
ny, które umożliwiają im swobodne po-
ruszanie się (Maude & Foureur 2007).
Ustalono, że każdej kobiecie w czasie
niepowikłanego porodu należy zalecać
używanie wody (RCOG/RCM 2006;
NICE 2007). Choć uważa się, że kobie-
ty chore na nadciśnienie tętnicze rów-
nież mogą skorzystać z relaksacyjnych
właściwości kąpieli (Katz 2003), to za-
stosowanie wody w czasie porodu wy-
maga dalszych badań. Istnieją doniesie-
nia o porodach bliźniaczych i w uło-
żeniu miednicowym, które odbyły się
w wodzie (Evans 1997). Wiadomo, że
kobiety po przebytym cięciu cesarskim
mogą rodzić w wodzie, jeśli zostały wła-
55
5. Zastosowanie wody podczas porodu
ściwie zbadane (Garland 2006b), nie-
mniej jednak lokalne wytyczne zwykle
ograniczają stosowanie wody do kobiet
z niepowikłanym wywiadem położni-
czym. Konieczne są dalsze badania nad
stosowaniem wody w czasie porodu, aby
umożliwić spokojne korzystanie z base-
nów również kobietom z różnymi pro-
blemami położniczymi.
Zadanie
Dowiedz się:
Jak długo trwa napełnianie basenu
w Twoim miejscu pracy.
W jaki sposób basen jest czyszczony
między porodami, kto to robi oraz jak
długo basen powinien być nieuży-
wany po czyszczeniu.
Zadanie
Dowiedz się, którym kobietom zaleca
się stosowanie wody podczas porodu
w Twoim miejscu pracy.
Na jakich dowodach opierają się te
kryteria?
Dowiedz się, co mówią wytyczne na
temat czasu, kiedy rodząca powinna
wejść do wody.
Na jakich dowodach opierają się te
kryteria?
Tricia Anderson (2004) poszukiwa-
ła odpowiedzi na pytanie, jaka jest opty-
malna temperatura wody, i stwierdzi-
ła, że kobiety rodzące w basenie powin-
ny same oceniać, czy woda jest dla nich
zbyt ciepła czy zbyt zimna (zob. też
Geissbuehler i wsp. 2002). Jednak nie-
pokój związany z zagrożeniami, jakie
może nieść dla matki i dziecka hiperter-
mia, spowodował, że NICE (2007:19)
wydał zalecenia, aby temperatura wody
nie przekraczała 37,5
o
C. Oznacza to,
że należy monitorować temperaturę ką-
pieli. Osoba towarzysząca przy porodzie
może pomóc, dodając gorącej lub zim-
nej wody w razie potrzeby.
Wskazówki praktyczne
Według NICE (2007) nie ma wystar-
czających dowodów, które potwierdza-
ją, w jakim momencie rodząca powinna
wejść do basenu porodowego. Michel
Odent (1997) sugeruje, że dobrze jest
zaczekać do rozpoczęcia aktywnego po-
rodu. Uważa się, że planowanie wejścia
do wody, w tym słuchanie jak woda pły-
nie i patrzenie na nią, może pomóc ko-
bietom w pozbyciu się uprzedzeń i rów-
nież ma znaczenie w procesie porodu
(Odent 1997; Maude & Foureur 2007).
W czasie porodu szpitalnego położ-
na musi przygotować basen do użycia.
Musi sprawdzić, czy jest on czysty, czy
wyposażenie jest przygotowane, oraz na-
pełnić go wodą. W ramce 5.1 przedsta-
wiono wyposażenie potrzebne podczas
używania basenu porodowego.
Zadanie
Dowiedz się, jaki termometr do
pomiaru temperatury wody w basenie
porodowym jest używany w Twoim
miejscu pracy.
Dowiedz się, w jaki sposób termo-
metr jest sterylizowany po użyciu.
Opieka w pierwszym okresie
porodu
Należy monitorować temperaturę ciała
rodzącej co godzinę (NICE 2007:19),
56
5. Zastosowanie wody podczas porodu
Ramka 5.1
Wymagane wyposażenie
Uzasadnienie
Aby kobieta mogła się głębo-
ko zanurzyć i swobodnie poruszać.
Schodki lub wejście do basenu
Głęboki basen
Uzasadnienie
Aby oświetlać dziecko przy-
ćmionym światłem.
Sito
Latarka i zapasowe baterie
Uzasadnienie
Dla rodzącej, aby mogła
łatwo wchodzić i wychodzić z basenu,
i dla położnej, aby miała łatwy dostęp do
rodzącej.
Wyposażenie do napełniania gorącą
Uzasadnienie
Aby usuwać nieczystości
z basenu.
Coś do siedzenia lub klęknięcia dla
położnej
Uzasadnienie
Dla komfortu położnej.
Wodoodporne urządzenie dopplerow-
i zimną wodą oraz do opróżniania
Uzasadnienie
Aby zapewnić komfortową
temperaturę wody.
Termometr do pomiaru temperatury
skie lub słuchawka
Uzasadnienie
Do monitorowania tętna
płodu.
Długie rękawiczki w razie potrzeby
wody
Uzasadnienie
Do sprawdzania temperatury
wody co godzinę.
Termometr do pomiaru temperatury
Uzasadnienie
Dla zabezpieczenia położnej.
Pełna zmiana ubrania dla położnej
Uzasadnienie
W razie zmoczenia ubrania
położnej.
Coś do położenia się dla rodzącej
ciała
Uzasadnienie
Aby mieć pewność, że rodzą-
ca nie jest w hipo- lub hipertermii.
Dużo ręczników
(materac, sofa, łóżko)
Uzasadnienie
Gdy rodząca będzie chciała
wyjść z basenu i odpocząć oraz po porodzie.
Krzesło porodowe (szpital)
Uzasadnienie
Potrzebne, gdy kobieta
wychodzi z wody.
Zabezpieczenia wodoodporne do
Uzasadnienie
Aby kobieta mogła usiąść
w trzecim okresie porodu.
Koszyk lub naczynie
przykrycia podłogi i mebli, jeśli poród
odbywa się w domu
Uzasadnienie
Aby zabezpieczyć podłogę
i meble przed zachlapaniem.
Lustro (niektóre kobiety używają
Uzasadnienie
Aby „złapać” łożysko i błony
płodowe.
Taca reanimacyjna
kafelków)
Uzasadnienie
Aby widzieć rodzące się na
dnie basenu dziecko.
Uzasadnienie
Aby prowadzić akcję resuscy-
tacyjną dziecka w razie nagłej potrzeby.
a czynność serca płodu zgodnie z ogól-
nie obowiązującymi zaleceniami (NICE
2007). Położna powinna przemyśleć,
w jaki sposób będzie sprawować opie-
kę. Powinna sprawdzić, czy nie będzie
potrzebowała czegoś, na czym będzie
mogła stanąć, aby sięgnąć do wody, gdy
rodząca będzie chciała wstać, a także,
57
 5. Zastosowanie wody podczas porodu
czy jest dostępny sprzęt elektronicz-
ny, który może być używany pod wo-
dą. Musi się również zastanowić, jakie
założyć ubranie, gdyż łatwo może się
zamoczyć. Wskazane jest posiadanie za-
pasowego ubrania oraz rękawiczek do
łokci. Badanie przezpochwowe można
wykonywać w wodzie, ale rodząca mo-
że też wyjść z basenu na czas badania.
Obserwacje należy zapisywać na bieżą-
co, zgodnie z zasadami dobrej praktyki
(NMC 2004).
Rodząca może stosować wodę jako je-
dyny środek uśmierzający ból i zdołać
urodzić w wodzie. Jednak niektóre ko-
biety chcą wykorzystać także inne środ-
ki. Jeśli rodząca stosowała urządzenie do
przezskórnej stymulacji nerwowej, musi
je odłączyć przed wejściem do wody.
Podczas pobytu w basenie rodzą-
ca może używać tlenku azotu [Ento-
nox – mieszanina tlenu i tlenku azotu
w stosunku 1:1 używana w znieczule-
niu ogólnym –
przyp. tłum
.], ale nie na-
leży jej wtedy pozostawiać samej, gdyż
powoduje on senność. Wytyczne Opie-
ki Okołoporodowej NICE (2007:21)
podają:
Rodząca nie powinna wchodzić do wody
(basenu porodowego lub wanny) w ciągu
dwóch godzin od podania opioidów lub
gdy czuje się senna.
W czasie pierwszego okresu porodu
partner powinien być blisko kobie-
ty i zapewnić jej wymagany komfort.
W niektórych sytuacjach partner rów-
nież może zapragnąć wejść do wo-
dy. Należy uszanować ten wybór, ale
w obecności położnej partner powinien
być ubrany w kąpielówki.
przyjąć postawę „nie przeszkadzać”, jeśli
to tylko możliwe, aby zapobiec niepo-
trzebnej stymulacji dziecka. Zwykle jest
obecna druga położna, aby zapewnić
dodatkowe wsparcie w razie potrze-
by. Sugerowano, że podczas porodów
w wodzie częściej dochodzi do urazów
krocza. Jednakże wyniki badań wyka-
zują, że u rodzących w wodzie krocze
pozostaje nienaruszone (Geissbuehler
i wsp. 2004), występuje mniej uszko-
dzeń zwieraczy i mniejsza jest całkowi-
ta liczba urazów krocza (Otigbah i wsp.
2000). Do obserwowania rodzącego się
dziecka można używać lusterka i latarki.
Dziecko powinno całkowicie urodzić się
pod wodą, a następnie należy je ostroż-
nie wynurzyć, pamiętając, że pępowina
może być krótka.
Zadanie
Dowiedz się, kogo w Twoim środowisku
uważa się za doświadczonego w zakre-
sie porodów w wodzie i porozmawiaj
z nimi.
Opieka w trzecim okresie
porodu
Pierwszy i drugi okres porodu w wo-
dzie mają zwykle charakter izjologiczny,
okres trzeci również najczęściej przebie-
ga izjologicznie. Jeśli rodząca sobie tego
życzy, może pozostać w basenie, należy
jednak zwracać uwagę na utratę krwi.
W wodzie krew szybko zmienia barwę,
a kobieta może czuć się niekomfortowo,
widząc ją i siedząc w niej. Należy uważ-
nie obserwować stan kliniczny rodzącej,
gdy pozostaje ona w wodzie, aby nie
przeoczyć krwotoku. W innych przy-
padkach basen można opróżnić z wo-
dy lub kobieta może wyjść z niego, aby
odbyć trzeci okres porodu w zwykłych
warunkach.
Opieka w drugim okresie
porodu
Jeśli kobieta zdecydowała się urodzić
dziecko w wodzie, położna powinna
58
[ Pobierz całość w formacie PDF ]