Zawistowska Z. - Warzywa w kuchni i spiżarni, Różne np kuchnia , pszczoła miodna itd
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ZOFIA ZAWISTOWSKAKilkasłówoprawidłowym żywieniuNie trzebabyć specjalistą,aby dostrzec,że pomiędzysposobemodży­wianiaczłowiekaa jego zdrowiem iodpornościąna choroby istniejeścisłyzwiązek.Te wzajemnezależnościszczególnie jaskrawowystępująudzieciimłodzieży.Liczne badania przeprowadzaneprzezspecjalistówz InstytutuŻywnościiŻywienia potwierdzająw sposób bezsporny,że niezadawalającystan zdrowia dzieci w wieku szkolnympozostaje wścisłym związkuznie-prawidłowymsposobem ichodżywiania.Stwierdzono nagminnewystępo­wanie próchnicyzębów,liczneprzypadki anemii,złegorozwoju fizycznegoi krzywicy. Ta niekorzystna sytuacja niebyłaspowodowana brakiem troskizestronyrodziców.Niebyła takżeodbiciemzłegostanu materialnego domurodzinnego.Główną przyczynąjest brakznajomościzasadprawidłowegożywienia.Nieodpowiedni sposóbodżywianiaodbijasięniekorzystnie nie tylko nastanie zdrowia i rozwojuorganizmu,alerównocześnie obniża wyraźniezdolnośćkoncentracji uwagi izapamiętywanie.Dzieci nieodpowiednioży­wionebywająapatyczne,małoruchliwe,ociężałe,agresywne,rozdrażnione,3łatwo ulegająinfekcjom.tylko wwiekułych.Niewłaściwysposóbżywieniaprzynosi szkody niedziecięcym.Podobne objawy obserwujesię takżeu doros-Szczególnej troskiwymagasposóbżywieniakobietyciężarnej,ma bo-wiemwpływzarówno na zdrowie matki, jakteżna rozwójpłodu.Stosowanienieprawidłowychmetodżywieniaw okresiepłodowymi wewczesnymdzie-ciństwie może spowodować opóżnienierozwoju fizycznego, atakżeniedo-rozwójukładunerwowego,upośledzającdziecko nacałe życie.Organizm ludzkimożna porównaćdodoskonałegokombinatu przemys-łowego,na którego pracy wszelkiezakłócenianormalnegoporządkuodbija-jąsięujemnie. Dlatego musimy organizmowizapewnićsystematyczne za-spakajanie jego potrzeb.Należy stosowaćtakieproduktyspożywczeiw ta-kichilościach,abypokryłyzapotrzebowanie organizmuna wszystkienie-zbędne składniki odżywczeidostarczyłyodpowiedniejilościenergii nie-zbędnejdo utrzymaniażyciaiwykonywania pracy.Nie mniejsze szkody odniedostatkuskładników odżywczych możewyrządzićorganizmowispoży­wanie nadmiaru produktówwysokoenergetycznych(tłuszcze zwierzęce, tłu­ste gatunkimięsiwędlinoraz cukru isłodyczy).Przejadaniesię tłustymipotrawami isłodyczamiprowadzi w prostej drodze dootyłości, stwarzającwarunki do szybkiego rozwoju chorób cywilizacyjnych,np.miażdżycy,cuk-rzycy, chorobynadciśnieniowej.Prawidłowe żywieniepolega na systematycznym dostarczaniu ustrojowi,w odpowiednichilościachi proporcjach, ponad 40zróżnicowanych składni­ków pokarmowych,zawartych w produktachżywnościowych.Do zbioru te-go wchodziokoło20związkówchemicznych z grupy aminokwasów, skro-bia,kwasytłuszczowenasycone i nienasycone,składnikimineralne, takiejak:wapń,fosfor,żelazo,magnez,miedź,mangan,związkichemiczne z gru-py witamin,substancjewłóknistew postaci celulozy czylibłonnikiwoda.Każdyz wymienionychskładników spełniawustrojuokreślonąrolę.Braklubtrwałyniedobórkażdegoz nich powoduje szkody.Upośledzeniuulegają:rozwój, wzrost dzieci,wymianazużytychkomórek, równowaga energety-cznaiwreszcieodpornośćna infekcje.Pożywieniemusibyćdostosowane do wiekuczłowieka,rodzajuwyko-nywanejpracyi stanu fizjologicznego, aponadtoprawidłowoprzetworzonew smaczne potrawyizestawione w atrakcyjneposiłki. Posiłkite powinnybyćestetycznie podane w odpowiedniej porze.Ujmującskrótowo,pożywienie człowieka można uznaćzawłaściwe,jeśliwpełnizaspokajanastępującepotrzeby organizmu:-dostarczamateriałunabudowęnowychiodbudowęzużytychtkanekustroju,-dostarcza energii potrzebnejdoutrzymaniażyciaiwykonywaniapracywe wszystkich jej formach,-reguluje procesyżycioweorganizmu.Dostarczenie organizmowi potrzebnychskładnikówpokarmowych w od-powiednich proporcjachułatwi sporządzenie jadłospisudziennegowopar-ciu o wskazania tabelipodziałuproduktów nadwanaściegrup (tabela nr1).Poszczególnegrupyzostaływyodrębnionena podstawieskładuchemiczne-go, czylizawartości składników odżywczychw produktach. W codziennym4jadłospisieco najmniej jeden produktkażdejgrupy.ściślejsze określenieilościposzczególnych produktów w dziennymjadłos­pisie podaje tabela nr 2.powinienWystępowanieskładnikówwystępowaćTabela nr1.odiywczych w grupach produktówWystępowaniepodstawowychskładnikówod-żywczychwproduktachposzczególnychgrupGrupyproduktówI.Produktyzbożowerony,pieczywo)(mąka.kasze.ryż.maka-węglowodany, białka roślinne,witaminygru-pyB(B„B2 ,PP),składni kimineralne(siarka,potas,fosfor, magnez)białkapełnowartościowe,wapń,li.Mleko i produkty mleczne (opróczIli.Mięso.masła)mleczny,wędliny,tłuszcze,cukierwitaminyAiB2, B,, Dryby, drób,dziczyznabiałko pełnowartościowe. tłuszczewzróżni-cowanejilości,witaminygrupyB.składnikimineralnezIV.Jajaprzewagą zakwaszającychbiałkopełnowartościowe, tłuszcze,A.O,E,K, witaminygrupy B,ralneV.Masłoskładnikiwitaminymine-tłuszcze,witaminybiałka, wapńsłonina,A.D, witaminygrupyB.tłuszczowe,VI. Smalec,olejeroślinnetłuszcze,nienasyconekwasyniektórych witamina EwVII. Ziemniakiwęglowodanyw postaci skrobi,drobneilościbiałekroślinnych,witaminyz grupyB, wita-minaC,VIII.Warzywaiowocebędącedobrymżród-Iem witaminy C(porzeczkiczarne. czerwone ibiałe,owoceróży,rokitnik,owocejagodowe.owocecytrusowe, pomidory,warzywa kapu-stne. papryka.naćpietruszki, kopru,szczy-piorku,rzeżucha)IX. Warzywai owocebędąceobfitymżródłemkarotenów(marchew,dynia. morele. groszekzielony,fasolkaszparagowa, warzywa zielone,papryka)X.Innewarzywai owoce(buraki,selery,pory,jabłka,gruszki.śliwki,kardy,cebula,cukinia,patisony,bakłażany)witaminaskładnikiskładnikimineralnealkalizującec.karoteny,witaminygrupyB,mineralne,cukry,błonnikidrobneilościbiałek roślinnychkaroteny, witaminy grupy B,zróżnicowaneilościwitaminyC.składnikimineralne, cukry,błonnik,drobneilościbiałekroślinnychmałeilościwitaminyCikarotenów orazwi-tarnin grupyB.składnikimineralne,cukry,błonnik,drobneilości białek roślinnych .Wa-rzywatejgrupy nieodznaczają sięwysokązawartością któregośzeskładnikówpokarmo-wychdużeilości białek roślinnychowysokiej war-tościbiologicznej,węglowodany,tłuszcze,składnikiXI.Suche nasionaroślinstrączkowych(groch,fasola,soja, bób, soczewica)mineralne.witaminygrupyB,karo-te ny,Xll.CukierisłodyczebłonnikwęglowodanyRacje pokarmowe podane w tabeli nr 2zostałyopracowane zgodniez zapotrzebowaniem ustroju wzależnościodwieku,stanu fizjologicznegoirodzaju wykonywanej pracy.Podstawąustaleniailościposzczególnychproduktów jestichwartość odżywcza.5Tabelanr2.Zalecane dzienne racjepokarmowedlaposzczególnych grupludności,wgramachDzieciProdukty1-3lat4- 6latMłodzieżMężczyźniChłopcyZajęciasiedząceKobietyCiężkopracującyZajęciasiedzące7-910-12lattatDziew-częta13-15lat16-20lat13-15lat16-20latChłopcyczętaDziew-Umiarko-wanieczynniU miarko-wanieczynniCiężarneKarmiąceProduktyzbożoweMlekoiproduktymleczne (sery)Jaja(sztuki)Mięso, wędliny,1407801/2452052002307501/2553082502758101/27530153253458201/29530304504809801/ 217030306503809801/215530255005159801/219035406503509801/215030254504105201/314025354004706401/315030405506006701/ 218035607003205901/313520253503856701/3150303545036011701/2175252040043014903/41853530400rybyMasłoInnetłuszczeZiemniakiWarzywaiowoceobfitującew wita-minęCWarzywaiowocebogate w karotenyInnewarzywaiowoceStrączkowe16013023517013026554020013030062001303108552201403301260220140330105524014033015902001303101055205130300105521513031012802551403151590195130280855205130280105024014031582501403551075sucheo40Cukierisłodycze4055 [ Pobierz całość w formacie PDF ]