Zabawa%20w%20terapii, Przedszkole, Ćwiczenia i zabawy(1)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Opieka i wychowanie
Program autorski
Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka
przedszkolnego
mgr Bożena Litwin
nauczyciel Publicznego Przedszkola nr 23
w Rzeszowie
I. WPROWADZENIE
Pojęcie
terapii
początkowo związane z medycyną, dziś weszło na stałe do ter-
minologii pedagogiki i oznacza różnego rodzaju oddziaływania np.: stymulacja rozwoju
dziecka, nadawanie mu społecznie pożądanego kierunku, ożywienie potencjalnych
możliwości dziecka w celu wyrównania występujących braków, korygowaniu zaburzeń.
W oddziaływaniu terapeutycznym pedagoga korygowanie zaburzeń odbywa się
głównie za pomocą środków pedagogicznych, a więc odpowiednio dobranych sytuacji
wychowawczych, w których przez gry, zabawy, inscenizacje, improwizacje, przydział
funkcji mogących pełnić terapeutyczną rolę, stwarza się dziecku korzystne warunki
rozwoju. Oddziaływanie to określamy terminem
terapia pedagogiczna
– oddziaływanie
terapeutyczno-wychowawcze.
Zabawa jest naturalną formą aktywności dziecka charakterystyczną dla wieku
przedszkolnego. To jedna z najważniejszych „sił napędowych” rozwoju dziecka,
odpowiadająca jego potrzebom.
Zabawa
to działalność wykonywana dla przyjemności, to przyjemne spędzenie
czasu. Zabawa dostarcza dziecku zadowolenia, wielu przeżyć, emocji i doświadczeń.
We współczesnej pedagogice, coraz więcej mówi się o roli zabawy w rozwoju
dziecka, jako podstawowej formie jego aktywności.
Zabawa jest jedną z metod wychowawczych dziecka, która:
− jest czynnością wykonywaną dla przyjemności,
− jest działaniem atrakcyjnym, wykonywanym dobrowolnie,
− jest zachowaniem swobodnym pozbawionym motywacji materialnych,
− jest główną formą wyrażania zainteresowań dziecka,
− jest czynnikiem kształtowania osobowości,
− jest środkiem rozwoju psychiki dziecka,
29
Bożena Litwin – Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ
− jest sposobem zaspokojenia potrzeby ekspresji i twórczości,
− jest formą aktywnego wypoczynku i odprężenia,
− jest główną formą poznawania rzeczywistości,
− jest naturalną i wrodzoną metodą uczenia się dziecka.
Zabawa spełnia różne funkcje między innym:
− wychowawczą,
− kompensacyjną,
− autorealizacyjną,
− terapeutyczną,
− relaksacyjną,
− edukacyjną,
− przygotowuje do życia.
Działania poprzez zabawę mają wpływ na:
1) edukację estetyczną – rozwijają oraz pogłębiają wrażliwość, wyobraźnię
artystyczną, pozwalają na własną twórczość, a nie odtwórczość znanych
schematów,
2)
edukację intelektualną – ponieważ kształtują spostrzegawczość, pamięć,
myślenie, rozwijają zainteresowania i umiejętności, dostarczają wiedzy o
otaczającej rzeczywistości,
3) edukację moralną, gdyż kształtują postawy humanistyczne, umiejętność
rozumienia drugiego człowieka,
4)
edukację społeczną, dlatego, że integrują grupę, kształtują kulturę
współżycia i współdziałania.
Zabawy ruchowe mogą być wykorzystane jako środki rozwoju osobistych,
społecznych i twórczych zdolności dziecka.
1. Rozwój osobisty to:
− wzrost siły percepcji (akcent w zabawie położony jest na wyostrzenie
zmysłów),
−
wzrost zdolności do poruszania się (nacisk kładzie się na ćwiczenie
koordynacji wzrokowo-słuchowej, na świadomość własnego ciała, siłę
ekspresji, reakcję lub na zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu),
− orientacja w otoczeniu (wykorzystanie przestrzeni, uczenie się orienta-
cji i związku z tą przestrzenią),
− wzrost samoświadomości i swobody ruchu (poprzez ruch uczymy się
siebie, rozwijamy własne możliwości, podejmujemy ryzyko,
uczestniczymy w nowych sytuacjach).
2.
Zdolności społeczne to;
30
CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr 2/2005
−
doświadczenie integracji grupy (w zabawie uczestnicy czują się zwią-
zani ze sobą, wzmacnia się wzajemna komunikacja, otwartość na
pomysły, wzajemne branie siebie pod uwagę, wypracowywanie czegoś
wspólnego),
−
ufanie innym (swobodne czucie się w grupie, uczenie się brania od-
powiedzialności za tych, którzy nam zaufali),
−
wyrażanie siebie w sytuacji grupowej (każdy jest postrzegany nie in-
dywidualnie, ale jako zespół, ma świadomość bycia odpowiedzialnym
za siebie i innych, daje to poczucie bezpieczeństwa),
−
praca z różnicami i ich ocenianie (zabawy ruchowe dają możliwość
rozpoznawania różnic między ludźmi, wykorzystania ich i doceniania,
uczą uwzględniania innych – takimi, jakimi są).
3. Zdolności twórcze to:
− wykorzystanie ruchu jako środka ekspresji (odkrywanie swojego ciała
jako instrumentu ekspresji, poprzez ruch próbujemy powiedzieć coś
innym, wyrażamy swoje uczucia i myśli, nawiązujemy kontakt z
samym sobą i z innymi),
− rozwój fantazji, oryginalności i zdolności improwizacji (stymulowanie
do poszukiwania rozwiązań poza tradycyjnymi, gotowymi wy-
obrażeniami poprzez fantazjowanie, udawanie i inne).
Program „Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego” ma na celu
wspomaganie i stymulowanie prawidłowego rozwoju dziecka poprzez odpowiednio
dobrane zabawy, uwzględniając:
−
wiek i płeć dziecka,
− jego potrzeby,
− zainteresowania,
− samopoczucie,
− możliwości rozwojowe.
Do jego napisania skłoniły mnie wieloletnie doświadczenia pedagogiczne w pracy z
dziećmi w wieku przedszkolnym. Zaobserwowałam, że poprzez stosowanie metody
zabawy zarówno w pracy dydaktycznej, jak i wychowawczej można osiągnąć lepsze
rezultaty. Dziecko, jako podmiot mojego działania jest mniej skrępowane, staje się
bardziej otwarte, ufne, chętnie uczestniczy w działaniach edukacyjnych, z łatwością
przyswaja przekazywaną mu wiedzę i nabywa nowe umiejętności.
II. CELE I ZADANIA
Stwarzanie warunków do rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka, to jedno
z ważniejszych zadań przedszkola. Kształtowanie charakteru, wrażliwości moralnej
stanowi podstawę pracy wychowawczej.
31
Bożena Litwin – Program autorski ZABAWA W TERAPII PEDAGOGICZNEJ
Nadrzędnym
celem
działania jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka
zgodnie z jego potencjałem i możliwościami rozwojowymi, aby osiągnąć wszechstronny
jego rozwój.
Cele szczegółowe:
−
wspieranie rozwoju intelektualnego dziecka,
−
wspieranie rozwoju umiejętności komunikowania się dziecka,
−
wspieranie umiejętności wyrażania przez dziecko własnych uczuć, przeżyć,
spostrzeżeń,
−
budzenie wrażliwości estetycznej dziecka,
−
budzenie w dziecku troski o bezpieczeństwo własne i innych,
−
wspieranie rozwoju społeczno-moralnego dziecka,
−
wspieranie rozwoju psychofizycznego dziecka,
−
wspieranie umiejętności samodzielnego działania dziecka,
−
wspieranie rozwoju przynależności dziecka do grupy i integracji społecznej.
Zabawa dzięki temu, że sprawia dzieciom radość i przyjemność, uatrakcyjnia pracę,
pomaga prowadzącemu w realizacji określonych celów wychowawczych.
Dziecko uczestnicząc w zabawie:
− zaspokaja swoje potrzeby,
− kształci osobowość,
−
poznaje siebie i innych,
−
poznaje swoje możliwości i zainteresowania,
−
uczy się samoakceptacji i akceptacji innych,
−
uczy się wyrażać swoje uczucia,
−
uczy się współpracy w grupie,
−
wdraża się w role społeczne,
−
wyrabia nawyk słuchania i dostosowywania się do poleceń wydawanych
przez prowadzącego zajęcia,
−
usprawnia małą i dużą motorykę,
−
rozwija wyobraźnię i fantazję,
−
poprawia werbalizację i komunikację,
−
uczy się radzenia sobie z zaburzeniami, problemami psychicznymi i emo-
cjonalnymi,
−
zdobywa nowe doświadczenia,
−
uczy się efektywniej i może więcej osiągnąć.
III. SPOSÓB REALIZACJI
32
 CKPiDN w Mielcu – Zeszyty nauczycielskie – Nr 2/2005
Program „Zabawa w terapii pedagogicznej dziecka przedszkolnego” realizować
będę jako dodatkową formę wspierania rozwoju dziecka podczas jego pobytu
w placówce.
Program otwarty jest na własną inwencję nauczyciela, daje mi możliwość do-
wolnego korzystania z treści edukacyjnych i opracowywania scenariuszy w zależności
od rodzaju i aktualnych potrzeb dzieci.
Zajęcia będę prowadzić, poświęcając swój wolny czas, dwa razy w miesiącu
w grupie dzieci 6- letnich.
Czas trwania zajęć: 30 – 45 minut.
Zajęcia odbywać się będą według scenariuszy opracowanych na podstawie treści
edukacyjnych zamieszczonych w dalszej części programu.
Czas trwania programu:
rok szkolny 2003/2004.
Kompetencje autora:
Jestem nauczycielką dzieci z wadą słuchu w Przedszkolu Nr 23,
Jestem absolwentką:
o
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – pedagogiki specjalnej,
o
Medycznego Studium Zawodowego – technik fizjoterapii.
Ukończyłam kurs:
o
Pedagogika zabawy w pracy z osobami z upośledzeniem
umysłowym,
o
Wstępny kurs języka migowego,
o
Mierzenie jakości pracy przedszkola,
o
Komputerowy.
33
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]