Zapalenia pluc i choroby opłucnej, Lekarski, Pulmonologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Seminarium IV
11.03.2008
ZAPALENIA PŁUC
CHOROBY OPŁUCNEJ
I. Zapalenie płuc
Definicja:
Proces zapalny toczący się w miąŜszu płucnym obwodowo od oskrzelika końcowego, który
powstaje w wyniku działania czynników infekcyjnych –
pneumonia
i nieinfekcyjnych -
pneumonitis
Epidemiologia:
Niemowlęta 40/1000
Dorośli 5-10/1000
PowyŜej 65 r. Ŝ. 25-40/1000
Wyst
ę
powanie:
Jest to najczęstsza przyczyna zgonów spośród wszystkich chorób zakaźnych. Zapalenie płuc
znajdują się na 5 miejscu w statystykach przyczyn zgonów.
Zasady podziału:
Kryteria anatomopatologiczne
Û
Według umiejscowienia:
·
Zapalenie pęcherzyków (często bakteryjne)
·
Zapalenie śródmiąŜszowe (często wirusowe)
·
Odoskrzelowe
Û
Według rozległości:
·
Płatowe zapalenie płuc
·
Płacikowe zapalenie płuc.
Kryteria etiologiczne:
Zaka
Ŝ
enia
: wirusami, bakteriami, grzybami, pasoŜytami
Szkodliwo
ś
ci fizyczne
: promieniowanie, ciała obce w oskrzelach
Szkodliwo
ś
ci chemiczne
: gazy draŜniące, zachłyśnięcie się treścią Ŝołądkową
Zaburzenia kr
ąŜ
enia
: np. zapalenie płuc w zawale płuca, zator płucny
Kryteria kliniczne
:
Z uwzględnieniem chorób poprzedzających
Pierwotne zapalenie płuc
- występujące bez uprzednich chorób układu oddychania i krąŜenia
Wtórne zapalenie płuc
- następstwo innych chorób układu krąŜenia i oddychania, np. jako
następstwo zaburzeń krąŜenia (zastoinowe zapalenie płuc w niewydolności lewokomorowej,
zapalenie płuc zawałowe po zatorze płuc, opadowe zapalenie płuc u leŜących)
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Jako następstwo zmian w oskrzelach ( rak oskrzela, zwęŜenie oskrzeli np., przez ciało obce,
rozstrzenie oskrzeli) Jako następstwo bakteryjnego nadkaŜenia (np. w zakaŜeniu grypą w
krztuścu)
-
PZP
-
SzZP
-
Zachłystowe ZP
-
ZP u ludzi z upośledzonym układem odpornościowym
-
Nawracające ZP
Kryteria wg przebiegu
:
ostre i przewlekłe
Etiologia:
Zapalenie płuc infekcyjne - przewaŜnie zakaŜenie kropelkowe.
Częstość występowania poszczególnych zarazków zaleŜy od:
Miejsca zaka
Ŝ
enia:
Û
Ambulatoryjnie (w domu) nabyte zapalenia płuc
a.
u noworodków i niemowl
ą
t:
Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae
Clamydia + Pneumocystis carinii
Wirus RS i mikoplazmy
b.
U młodych chorych:
Streptococcus pneumoniae (30-60%)
Haemophilus influenzae
Mycioplasma pneumoniae
Leginella
Chlamydia pneumoniae
Wirusy pneumotropwe: adenowirusy, wirusy paragrypy i grypy A i B
(ewentualnie powikłania nadkaŜeniami bakteryjnymi, np. gronkowcami)
c.
U chorych powy
Ŝ
ej 65 r.
Ŝ
.
Zarazki jak u młodych
Dodatkowo bakterie Gram (-) (np. Klebsiella, Enterobacter, E.Coli)
Û
Szpitalne nabyte zapalenia płuc
Czynniki usposabiaj
ą
ce:
Zachorowania uprzednie i stan immunologiczny
Zabiegi intensywnej opieki medycznej, np. oddychanie wspomagane, załoŜenie zgłębnika
Ŝołądkowego, odsysanie wydzieliny oskrzelowej.
Zarazkami są często drobnoustroje, które kolonizują chorego juŜ podczas pierwszego
tygodnia pobytu w szpitalu. Teoretycznie dotyczy to większości zarazków, ale przewaŜają
bakterie Gram (-) (60-80%)
Bakterie gram (-) - Pseudomonas, Klebsilla, Enterobacter, E. Coli, Proteus, Serratia
Beztlenowce (zwłaszcza w ropniu płuca i w zachłystowych zapaleniach płuc)
Legionella
Rzadziej występujące drobnoustroje
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Stan immunologiczny chorego:
U chorych ze zmniejszoną odpornością ( np. przy leczeniu lekami immunosupresyjnymi,
cytostatykami, przy chłoniakach złośliwych, białaczkach, AIDS, alkoholizmie, cukrzycy)
zakres moŜliwych czynników infekcyjnych poszerza się o wiele drobnoustrojów
oportunistycznych (które w warunkach prawidłowej odporności nie odgrywają istotnej roli):
·
Pneumocystis carinii
·
Grzyby
·
Wirusy (np. cytomegalii, herpes simplex, varciella- zoster)
·
Atypowe prątki
·
Rzadko występujące drobnoustroje
Poło
Ŝ
enie geograficzne i pora roku:
·
Na przykład szczyt zachorowań:
·
Zapalenia płuc wirusowe i pnumkokowe – w miesiącach zimowych
·
Gorączka Q i ornitoza- na wiosnę
Klinika:
·
Typowe płatowe bakteryjne zapalenie płuc (np. pnumkokowe)
·
Nagły początek z dreszczmi i wysoką gorączką (gorączka ciągła, trwająca ponad
tydzień, z poczuciem cięŜkiej choroby)
·
Kaszel, duszność z poruszaniem skrzydełkami nosa, często towarzyszy opryszka
wargowa
·
Przy oddychaniu mogą pojawić się bóle w klatce piersiowej wskutek towarzyszącego
zapalenia opłucnej, a jeśli dołączy zapalenie opłucnej przeponowej – ból promieniuje
do prawego nadbrzusza, u dzieci nawet do podbrzusza (róŜnicowanie: ostry brzuch,
zapalenie wyrostka robaczkowego)
·
Czerwonobrunatna plwocina od 2 dnia choroby, zawierająca duŜo granulocytów
Badania przedmiotowe
: objawy nacieku (szmer oddechowy oskrzelowy, bronchofonia,
rzęŜenia dźwięczne, wyraźne przewodzenie głosowe)
RTG:
zacienia dość ostro ograniczone, wielkoplamiste (róŜnicowanie z gruźliczym
zapaleniem płuc, rakiem oskrzela z niedodmą)
Badania laboratoryjne:
Przyspieszenie OB.
Obraz krwi: leukocytoza, przesunięcie w lewo, ziarnistości toksyczne, eozyno- i limfopenia.
W 7-9 dniu choroby dochodzi do krytycznego spadku gorączki z ewentualnym niebezpiecznym
dla Ŝycia obciąŜeniem serca i krąŜenia.
Od nastania ery antybiotyków ten klasyczny przebieg płatowego zapalenia płuc juŜ prawie nie
występuje. JednakŜe: pomimo szybkiego ustąpienia gorączki pod wpływem antybiotyków,
okres występowania zmian morfologicznych w płucach nie ulega skróceniu. Dlatego mimo
dobrego poczucia chorych nie wolno ich za wcześnie obciąŜać, gdyŜ w przeciwnym razie
dochodzi do wznów i powikłań
Klinika atypowych zapale
ń
płuc:
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Są to zapalenia , których obraz kliniczny odbiega od obrazu typowego pnumokokowego
zapalenia płuc (np. zapalenia płuc wywołane przez mikoplazmy i wirusy)
RozróŜnienie takie nie jest miarodajne, gdyŜ pnumkokowe zapalenia płuc mogą przebiegać
takŜe nietypowo. I odwrotnie, zarazki atypowych zapaleń płuc mogą spowodować typowy
przebieg choroby.
Atypowe zapalenia płuc rozpoczyna się przewaŜnie powoli, ewentualnie z bólami głowy,
mięśni i tylko z niewielką gorączką (bez dreszczy)
Występuje suchy kaszel podraŜnieniowy z brakiem lub ze skąpą wydzieliną
Brak jest proporcji pomiędzy niewielkimi zmianami osłuchowymi a wyraźnym obrazem
radiologicznym,. Przyczyny:
Tak zwane centralne zapalenie płuc, kiedy obwodowe części płuc są wolne. Opukiwaniem i
osłuchiwaniem dociera się tylko na głębokość 5 cm.
Pomiędzy ogniskami zapalnymi zawsze znajduje się tkanka powietrzna
II. Niektóre przyczyny obecno
ś
ci płynu w opłucnej
Płyn przesi
ę
kowy:
·
Zastoinowa niewydolność krąŜenia
·
Marskość wątroby
·
Zespół nerczycowy
Płyn wysi
ę
kowy:
·
Guzy- pierwotne, przerzutowe i chłoniaki
·
Zapalenie płuc
·
Gruźlica
·
Reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby tkanki łącznej
·
Zator płucny i zawał
Krew:
·
Uraz
·
zator płucny
·
Guzy
Ropa:
·
Zapaleni płuc
·
Uraz
Chłonka:
·
Guz, szczególnie chłoniak
Cz
ę
ste przyczyny obecno
ś
ci płynu w opłucnej:
·
Niewydolność lewokomorowa 40%
·
Bakteryjne zapalenie płuc 24%
·
ZakaŜenie wirusowe 8%
·
Zatorowość płucna 6%
·
Marskość wątroby 4%
·
Inne 3%
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Objawy kliniczne:
·
Duszność
·
Stłumienie odgłosu opukowego
·
Osłabienie/ zniesienie szmeru oddechowego
·
Osłabienie drŜenia piersiowego
·
Szmer oskrzelowy powyŜej stłumienia odgłosu opukowego
·
Ograniczenie ruchomości klatki piersiowej po stronie zajętej
·
Przesunięcie struktur śródpiersia na przeciwległą stronę
Płyn w jamie opłucnej pojawia się najczęściej w przebiegu:
·
Niewydolności lewokomorowej
·
bakteryjnego zapalenia płuc
·
Choroby nowotworowej
III. Choroby opłucnej
Odma opłucnowa
Definicja:
Istotą choroby jest nagromadzenie powietrza w jamie opłucnej. WyróŜnia się:
·
Odmę opłucnową zamkniętą, gdy nie ma kontaktu z powietrzem
atmosferycznym
·
Odmę opłucnową otwartą, gdy istnieje bezpośredni kontakt pomiędzy jamą
opłucnej a powietrzem atmosferycznym. Dwa rodzaj odmy otwartej:
-
Odma otwarta na zewnątrz, czyli poprzez ścianę klatki piersiowej
-
Odma otwarta do wewnątrz, czyli poprzez układ oskrzelowy.
Etiologia
Odma samoistna:
-
Idiopatyczna
(najczęstsza). Występuje najczęściej u młodych, astenicznych
męŜczyzn, np. wskutek pęknięcia pęcherza rozedmowego połoŜonego
bezpośrednio pod opłucną.
-
Wtórna:
u chorych z rozpoznaną wcześniej chorobą płuc
Odm urazowa
. Jest następstwem otwartych urazów klatki piersiowej, złamań kostnych i
innych urazów.
Odma jatrogenna
.
MoŜe wystąpić po nakłuciu opłucnej, po cewnikowaniu Ŝyły
podobojczykowej, w następstwie oddechu kontrolowanego z dodatnim ciśnieniem końcowo -
rozkurczowym, po operacjach torakochirurgicznych.
Patogeneza:
Ła
ń
cuch z w razie odmy prostej jest nast
ę
puj
ą
cy
:
otwarcie jamy opłucnej -> wniknięcie
powietrza do jamy opłucnej -> podwyŜszenie ciśnienia w jamie opłucnej, w której
fizjologicznie występuje podciśnienie -> zapadnięcie płuc wskutek ssącego działania
elastycznej tkanki płucnej.
Ła
ń
cuch zdarze
ń
w odmie wentylowej
: w czasie kaŜdego wdechu do jamy opłucnej
przedostaje się powietrze, które nie moŜe być wydalone w trakcie wydechu -> stałe narastanie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]