założenia planowania przestrzennego, Budownictwo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Justyna JUCHIMIUK34TENDENCJE BUDOWNICTWA EKOLOGICZNEGOW POLSCE. ELEMENTY PRO-EKOLOGICZNEKSZTAŁTOWANIA ARCHITEKTURY, ANALIZA OBSZARUARCHITEKTURY ENERGOOSZCZĘDNEJ NA PRZYKŁADZIENOWYCH WIELORODZINNYCH ZESPOŁÓWMIESZKANIOWYCH W WARSZAWIE.WPROWADZENIEIdea budownictwa proekologicznego rozumiana jest często jako tworzenie ibudowanie obiektów przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju w aspekciespołecznym, ekonomicznym ,ekologicznym oraz energooszczędnym. Współczesnetechnologie wyznaczają nam nowe jakości zamieszkiwania wśrodowiskumieszkaniowym .PROEKOLOGICZNE KSZTAŁTOWANIE ARCHITEKTURY -TENDENCJEWspółczesne tendencje proekologiczne i zero energetyczne w architekturzepoświęcają wiele miejsca na oszczędność energii potrzebnej do egzystencji i ochronieśrodowiska.Można je podzielić na dwie kategorie ,pierwsza - zależna od stopniaoszczędności energii i sposobu realizacji, druga- powiązana z typem zastosowanejmetody budowlanej.Typologia architektury ekologicznej w zależności od:a/stopnia oszczędności energii i sposobu realizacji:-Budynki energooszczędne (low-energy house LEH 705 Kwh/m2)-Domy pasywne (passive house PH ,15 Kwh/m2)-Architektura solarna-Budynki niezależne/samowystarczalne (self-sufficient house-SSH)-Ekowioski (ecovillages)-Budynki w synergii z krajobrazemb/typu zastosowanej metody zrównoważonego poboru energii-czynniki konstrukcyjne wewnętrzne -wpływające na komfort cieplny, zzastosowaniem innowacyjnych materiałów-czynniki zewnętrzne-klimatyczne oraz ukształtowanieśrodowiska,systemzarządzania energia w budynku-czynniki wypośrodkowane- instalacje pozyskujące energie z otoczenia-energiaodnawialna34Mgr inż. arch., właściciel biura projektowego Studio MMVI121W artykule przybliżone zostaną rozwiązania z pierwszej grupy zalezie od stopniaoszczędności energii i sposobu realizacji:Budynki energooszczędne (low-energy house LEH 705 Kwh/m2)Zapotrzebowanie na ciepło dla domu niskoenergetycznego kształtuje się na poziomieod 30 do 60 kWh/ (m²•rok). W przypadku budynku tradycyjnego wzniesionegozgodnie z obowiązującymi przepisami wartość ta wynosi od 90 do 120 kWh/(m²•rok). Dom pasywny potrzebuje poniżej 15 kWh/ (m²•rok).Obiekty wznoszone w standardzie domu niskoenergetycznego mają dobrą izolacjęprzegród zewnętrznych i okna o niskim współczynniku przenikania ciepła.Szczególną uwagę poświęca się miejscom, w których na skutek przerwania ciągłościizolacji cieplnej mogą tworzyć się tzw. mostki termiczne. Nie stosuje się w nich okienpołaciowych. Stosuje się wyłącznie wentylację mechaniczną z rekuperacją, abywykorzystywać ciepło zawarte w powietrzu usuwanym na zewnątrz jako urządzeniedodatkowe stosuje się gruntową czerpnię powietrza. Technologie stosowane wdomach niskoenergetycznych: obniżającezużycie energii, w domachnieskoenergetycznych, podobnie jak w domach pasywnych, powszechnie stosuje siękolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory czy gruntowe wymienniki ciepłasłużące do pozyskiwania energii termalnej zeźródełodnawialnych.Domy pasywne (passive house PH ,15 Kwh/m2)W standardzie wznoszenia takich obiektów budowlanych zauważamy dobreparametry izolacyjne przegród zewnętrznych oraz zastosowanie szeregu rozwiązań,mających na celu zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Praktykapokazuje,żezapotrzebowanie na energię w takich obiektach jest ośmiokrotniemniejsze niż w tradycyjnych budynkach wznoszonych według obowiązujących norm.Dom pasywny to nowa idea w podejściu do oszczędzania energii we współczesnymbudownictwie. Jej innowacyjność przejawia się w tym,żeskupia się ona przedewszystkim na poprawie parametrów elementów i systemów istniejących w każdymbudynku, zamiast wprowadzania dodatkowych rozwiązań. Dom pasywny wyróżniabardzo niskie zapotrzebowanie na energię do ogrzewania – poniżej 15 kWh/(m²•rok).Oznacza to,żew przeciągu sezonu grzewczego do ogrzania jednego metrakwadratowego mieszkania potrzeba 15 kWh, co odpowiada spaleniu 1,5 l olejuopałowego, bądź 1,7 m³ gazu, czy też 2,3 kg węgla.. Z kolei system nawiewno-wywiewnej wentylacji zmniejsza o 75-90% straty ciepła związane z wentylacjąbudynku. Rozwiązaniem często stosowanym w domach pasywnych jest gruntowywymiennik ciepła. W okresie zimowymświeżepowietrze po przefiltrowaniuprzechodzi przez to urządzenie, gdzie jest wstępnie ogrzewane. Następnie powietrzedostaje się do rekuperatora, w którym zostaje podgrzane ciepłem pochodzącym zpowietrza wywiewanego z budynku. Charakterystyczny dla standardu budownictwapasywnego jest fakt,żew przeważającej części zapotrzebowanie na ciepło zostajezaspokojone dzięki zyskom cieplnym z promieniowania słonecznego oraz ciepłuoddawanemu przez urządzenia i przebywających w budynku ludzi. Jedynie wokresach szczególnie niskich temperatur stosuje się dogrzewanie powietrzanawiewanego do pomieszczeń. Obecnie koszt budowy domu pasywnego w Polsce to8 do 15 procent więcej w stosunku do budowy standardowej. W Niemczech kosztydodatkowe wynoszą jedynie 3-8 procent.122Architektura solarnaJest to sposób ogrzewania budynku naturalnymiźródłamiciepła, głównie energiąsłoneczną poprzez odpowiednie ukształtowanie bryły budynku, przeszkleń w nimzamieszczonych, odpowiednie usytuowanie poszczególnych elementów budowliwzględem pozycji słońca w cyklu rocznym i dziennym oraz zastosowanie innychwspomagających technik ogrzewania alternatywnego takich jak gruntowy wymiennikciepła. Odpowiednio zaprojektowany budynek, w którym zastosowano dostępne narynku techniki związane z wykorzystaniem ogrzewania pasywnego budynku takiejak:ścianaTrombe'a, stałe elementy zacieniające powierzchnie przeszklone w okresieletnim, ew. markizy, gruntowy wymiennik ciepła, ma znacznie wyższy komfortcieplny od budynków tradycyjnych, a co za tym idzie znacznie mniejsze nakładyeksploatacyjne na ogrzewanie i klimatyzację. Przy zastosowaniu technik ogrzewaniapasywnego zmniejszają się nakłady finansowe oraz energetyczne potrzebne doeksploatacji.Dom wykonany w systemie ogrzewania pasywnego, który spełniarównież normę domu pasywnego nie wymaga tradycyjnej instalacji grzewczej, coznacząco obniża koszty jego budowy, równoważąc częściowo dodatkowe nakłady najego wybudowanie. Techniki ogrzewania pasywnego są również niezbędnymi, gdywznosimy budynek autonomiczny.Budynki niezależne/samowystarczalne (self-sufficient house-SSH)Budynek autonomiczny (dom autonomiczny) to budynek zaprojektowany tak, bymógł funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury, to jest bezdostarczania z zewnątrz energii elektrycznej, wody oraz bez odbieraniaściekówikanalizacji burzowej. Budynek autonomiczny nie jest z definicji przyjazny dlaśrodowiska,jednakże jego niezależność od zewnętrznych (nieodnawialnych)źródełenergii oznacza mniejszy wpływ naśrodowiskoniż budownictwa tradycyjnego.Zwolennicy budownictwa autonomicznego wśród jego zalet wymieniają mniejszyjego wpływ naśrodowiskoi koszty utrzymania oraz większe poczuciebezpieczeństwa przez użytkujących. Ostatnia zaleta wynika z niezależności domu oddostarczania z zewnątrz energii elektrycznej i wody, których dostawy mogą wprzypadku normalnego budynku zostać zaburzone w przypadku kataklizmu, wojny,rozruchów, czy zwykłego remontu i konserwacji sieci energetycznej, bądź teżwodociągowej. Koszt wybudowania takiego budynku jest jednak wyższy - ocenia się,żeza te same pieniądze można zbudować dom w technologii tradycyjnej lub domautonomiczny o powierzchni około 25% mniejszej od tradycyjnego. Użyciedostępnych na miejscu zasobów (energii słonecznej, energii wiatrowej, wodydeszczowej) powoduje zmniejszenie niekorzystnego wpływu naśrodowisko.Wprzypadku normalnego budownictwa, większość z tych zasobów jest marnowana.Autonomia zmniejsza wpływ na utrzymanie domu kosztów zewnętrznych (abonamentza przyłącza gazowe, elektryczne, wodne, kanalizacyjne i koszt dostarczania energii,wody, gazu).Budynki autonomiczne są zazwyczaj również energooszczędne, copozwala na dalsze zmniejszenie kosztów ich utrzymania. Taka tendencja wynika ztego,że łatwiejzaspokoić potrzeby energetyczne budynku odłączonego od sieci gdysą one mniejsze.EkowioskiEkowioski to społeczności, których celem jest społecznie, ekonomicznie iekologicznie: trwały stylżycia.Liczba mieszkańców ekowioski to najczęściej 50-150123osób dlatego,żeten rozmiar jest uważany, zgodnie z ustaleniami z socjologii iantropologii, za optymalny do stworzenia społecznej sieci. Ekowioski są „wiejskimispołecznościami miejskimi”, które dążą do utrzymania sposobużyciana niskimpoziomie wpływu naśrodowiskonaturalne. Mimo,żenie ma wzorcadla realizacjitego celu, ekowioski często charakteryzuje ekologiczne projektowanie, korzystanie zalternatywnychźródełenergii i wspólnotoweżyciespołeczne. Poniższy diagramprzedstawia strukturę ekowiosek .Rys. 1. Struktura ekowiosekFig. 1 Structure of ecovillagesBudynki w synergii z krajobrazemProjekt powinien pozwalać na wykorzystanie tego, co daje natura, czyli na biernepozyskiwanie energii. Jeśli działka nie jest zacieniona, warto tak usytuować dom, abywykorzystać energię słoneczną i dzięki temu zmniejszyć zużycie energii na ogrzaniedomu. Podstawowym warunkiem efektywnego wykorzystywania energii słonecznejjest odpowiednie usytuowanie go względem stronświata.Istotne przy projektowaniumogą być także skupiska drzew oraz spadek terenu.DOSTĘPNE BUDOWNICTWO MIESZKANIOWEW Polsce widoczny jest deficyt mieszkaniowy, wahający się pomiędzy 2 a 3milionami. Według spisu powszechnego w kraju brakuje ok. 1,5 miliona mieszkań wstosunku do liczby gospodarstw domowych a około 2 mln wymaganatychmiastowego ,gruntownego remontu. Z uwagi na ilościowy i jakościowycharakter problemu mieszkaniowego zauważa się szybkie budowanie, niekorzystnedla przeciętnego Polaka kredytowanie oraz wysokie ceny za m2. Dobrym przykłademjest Warszawa i jej nowo powstające założenie Miasteczko Wilanów.Nierozważne budowanie 3 milionów mieszkań w Polsce ma również wpływ naszkody przestrzenne iśrodowiskowe.Problem mieszkaniowy wymaga rozwiązańsystemowych - będących połączeniem instrumentów finansowych jaki iprzestrzennych , angażujących administracyjne struktury na wszystkich poziomach.Pomocą może służyć system stosowany w Anglii tzw. dostępnego budownictwa124 [ Pobierz całość w formacie PDF ]