ZAMOYSCY, Genealogia dzewa genealogiczna dynasti
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zamoyscy
1
Zamoyscy
Zamoyscy
–
polski ród szlachecki o przydomku
Saryusz pieczętujący się herbem
. Początkowo
należący do średniozamożnej szlachty w wyniku
działań
w II połowie XVI w.
awansował do grona magnaterii. Wzrost znaczenia
rodu został przypieczętowany w roku
kiedy
to
utworzył
Od
roku
ód jest w posiadaniu tytułu
został on nadany X Ordynatowi
Zamoyskiemu,
Legendarne początki
Ród Zamoyskich wywodzi swoje początki od
, legendarnego uczestnika
w
. Rycerz ten, ranny trzema
włóczniami podczas walki miał być zauważony
przez króla
oglądającego
pobojowisko. Król miał zapytać rycerza, czy bardzo
bolą go rany powodujące, iż ranny podtrzymywał
wypływające jelita. Bohaterski rycerz
odpowiedział, iż mniej one bolą, niż zły sąsiad, na
co król obdarował go nadaniem ziemskim i herbem
z zawołaniem rodowym 'To mniey boli'. W
rzeczywistości herb ten pojawił się faktycznie w II
ćwierci XIV w., natomiast zawołanie rodowe
zostało dodane znacznie później.
Posiadłości ziemskie Zamoyskich w I Rzeczypospolitej (brunatny) na tle
posiadłości innych rodów magnackich pod koniec XVI w.
Przydomek rodowy Saryusz pochodzi
najprawdopodobniej od wsi Szarzyn nieopodal
Sieradza i dotyczy szerszej gałęzi rodów
szlacheckich pieczętujących się herbem
.
Początki historyczne
Pierwszymi historycznie udokumentowanymi przedstawicielami rodu byli przybysze z
, osiedli w
zachodniej części
gospodarujący początkowo na dwóch nowonabytych wsiach:
stopniowo pomnażając rodową fortunę. Do przedstawicieli
początkowych pokoleń rodu należeli:
 Zamoyscy
2
Pokolenie 1
• Tomasz z
II poł. XV w.) - pierwszy przedstawiciel rodu przybyły na tereny
,
właściciel
i
Pokolenie 2
• Florian Zamoyski (II poł. XV w. -
- syn Tomasza, protoplasta starszej linii ordynackiej, wójt
• Maciej Zamoyski (II poł. XV w.) - syn Tomasza, protoplasta młodszej linii ordynackiej, w tym także wszystkich
obecnie żyjących przedstawicieli rodu, rotmistrz królewski w roku
Pokolenie 3
• Mikołaj Zamoyski (
) - syn Floriana, proboszcz chełmski do
sekretarz królewski
, proboszcz
tarnowski
kanonik krakowski
referendarz dworu
kantor sandomierski
, scholastyk
łęczycki
• Feliks Zamoyski (II poł. XV w. -
) - syn Floriana, wojewoda bełski 1514 r., łowczy chełmski do
wojski chełmski oraz poborca chełmski i bełski
, sędzia ziemski chełmski
podkomorzy chełmski,
właściciel
na której terenie miało później powstać miasto
Pokolenie 4
• Florian Zamoyski (XVI w. -
), podczaszy chełmski
, chorąży chełmski
• Stanisław Zamoyski (
, łowczy chełmski
, kasztelan chełmski
hetman nadworny koronny,
starosta bełski, ojciec
•
XVI w. - przed
, żona Stanisława, matka
Pokolenie 5
•
XVI w. -
) -
, sekretarz królewski.
Pierwsi ordynaci na Zamościu (starsza linia/linia kanclerska)
Wykorzystując piastowane urzędy i kolejne nadania ziemskie
oprowadził do utworzenia ordynacji ze
stolicą w nowozałożonym przez siebie mieście
. Od jego czasów ród wchodzi do pierwszego rzędu
magnaterii decydującej o losach całego państwa. Potomkowie Pierwszego Ordynata utrzymali tę pozycję w dwóch
kolejnych pokoleniach, mimo dużych zniszczeń kraju podczas wojen kozackich i szwedzkich. Do przedstawicieli
linii kanclerskiej należeli:
Pokolenie 5
- I Ordynat (
-
XVI w. -
) - trzecia żona I Ordynata, bratanica króla
Pokolenie 6
II Ordynat (
)
- żona II Ordynata, matka Jana Sobiepana, Gryzeldy i Joanny.
(
-
- siostrzenica I Ordynata
 Zamoyscy
3
Pokolenie 7
III Ordynat (
- żona Jana Sobiepana, po jego śmierci żona króla
I
) - siostra Jana Sobiepana, żona
, matka
Joanna Koniecpolska (
-
) - siostra Jana Sobiepana, żona
, matka
Młodsza linia rodu
Podczas, gdy starsza linia Zamoyskich dorabiała się magnackiej fortuny, młodsza linia rodu trwała nadal w
średnioszlacheckim stanie, nie osiągając przez dłuższy czas znacznych urzędów, stopniowo jednak zwiększając
swoje znaczenie. Do jej przedstawicieli należeli:
Pokolenie 3
• Jan Zamoyski (XVI w.), syn Macieja.
Pokolenie 4
• Jan Zamoyski (XVI w.), syn Jana.
Pokolenie 5
• Jan Zamoyski (XVI w. -
, syn Jana, rotmistrz królewski, przełożony straży kresowej
, strażnik koronny
kasztelan chełmski
.
Pokolenie 6
• Zdzisław Jan Zamoyski (po
), syn Jana, podstoli lwowski
kasztelan czernichowski
ojciec
.
•
XVI w. -
), biskup łucki, dominikanin, brat Zdzisława Jana.
Nowa linia Ordynatów na Zamościu
Po bezpotomnej śmierci
w roku
rozpoczęła się trwająca do
ysputa
prawna, mająca doprowadzić do przejęcia Ordynacji przez nowych właścicieli. Stronami byli w niej: siostra
ostatniego Ordynata - Gryzelda Wiśniowiecka, siostrzeniec
raz daleki krewny, Zdzisław
Zamoyski, a po jego śmierci jego syn, Marcin. Ostatecznie Ordynacja przeszła w ręce Marcina Zamoyskiego. Po
jego śmierci wobec małoletności jego syna
walka o Ordynację rozgorzała na nowo. Tym razem
swoje roszczenia zgłosiła królowa polska
, pierwsza żona
. Ostatecznie dochodzi do
ugody pomiędzy matką Tomasza Józefa a Marią Sobieską i w roku 1698 Tomasz Józef obejmuje Ordynację jako V
Ordynat.
Ordynacja w wieku XVIII stopniowo podupadała gospodarczo, zarówno z przyczyn niezależnych, jak działania
oczące się na jej terenie, jak i z powodu miernych talentów gospodarczych kolejnych ordynatów.
Dopiero IX Ordynat,
podjął reformy mające na celu poprawienie kondycji gospodarczej
Ordynacji, doprowadzając mimo przejęcia dużej jej części przez
o utrzymania jednolitego systemu
zarządzania. X Ordynat,
uzyskał od cesarza Austrii,
potwierdzenie statutu Ordynacji.
Jemu także należy zawdzięczać kodyfikację praw Rzeczpospolitej, odrzuconą ostatecznie przez Sejm w
 Zamoyscy
4
Zmiany polityczne związane z
doprowadziły do zmiany przynależności Ordynacji, najpierw
- do
, a po
do
. Rosnące koszta utrzymania
musiły XII Ordynata,
do sprzedania miasta w roku
Stolicą Ordynacji stał się
Z małżeństwa z
miał dziesięcioro dzieci, w tym siedmiu synów, spośród których
sześciu zapoczątkowało własne linie rodu. Trzy z nich żyją do tej pory.
Do przedstawicieli rodu w opisywanym okresie należą:
Pokolenie 7
IV Ordynat (
-
)
Pokolenie 8
V Ordynat (
-
), syn IV Ordynata.
- VI Ordynat (
, syn IV Ordynata, ojciec VII, IX i X Ordynatów.
Pokolenie 9
VII Ordynat (
-
, syn VI Ordynata.
IX Ordynat (
-
, syn VI Ordynata, brat VII i X Ordynatów, stryj VIII Ordynata.
X Ordynat (
-
), syn VI Ordynata, brat VII i IX Ordynatów, stryj VIII Ordynata.
Pokolenie 10
VIII Ordynat (
, syn VII Ordynata.
XI Ordynat (
-
, syn X Ordynata, brat XII Ordynata,
.
XII Ordynat (
-
, syn X Ordynata, brat XI Ordynata.
- córka X Ordynata, żona
, matka
teściowa
, blisko związana ze środowiskiem
Pokolenie 11
), filantropka, córka
, żona
,
matka
.
Linia ordynacka: tradycja i ciągłość
Ordynacja Zamoyska pod rządami ostatnich czterech Ordynatów przeżywała okres względnej prosperity,
szczególnie w czasach do wybuchu
. XV Ordynat,
był
przegrywając w ostatnim głosowaniu z
0 głosami. Ostatni Ordynat,
brał udział w konspiracji podczas
a także w akcji ratowania
Po wojnie pozbawiony Ordynacji rozwiązanej
na mocy
był więziony przez władze komunistyczne przez 8 lat. Jego syn, Marcin, jest obecnie
prezydentem
Do kolejnych przedstawicieli linii ordynackiej należą:
 Zamoyscy
5
Pokolenie 11
XIII Ordynat(
-
, najstarszy syn XII Ordynata.
Pokolenie 12
- XIV Ordynat (
)
Pokolenie 13
hrabia) - XV ordynat (
-
)
Pokolenie 14
- XVI Ordynat (
),
ps. "Ziemba" (
-
uczestnik
Pokolenie 15
), prezydent
Linia Andrzeja Artura Zamoyskiego
Od drugiego syna
wywodziła się linia rodu wymarła w roku
Najbardziej znanym jej
członkiem jest sam jej założyciel. Do przedstawicieli linii należą:
Pokolenie 11
-
), drugi syn
,
–
działacz polityczny i gospodarczy w
jeden z czołowych przedstawicieli
.
Pokolenie 12
-
Linia kozłowiecka
Kozłówka, wieś nabyta przez XI Ordynata na Zamościu, stała się w 1903 r. Ordynacją, założoną przez
, pochodzącego od trzeciego syna
Po śmierci I Ordynata na Kozłówce majątek
przeszedł w ręce jego kuzyna,
, syna najmłodszego syna
także
.
Ordynacja kozłowiecka została zlikwidowana w wyniku
. Do tej pory żyją członkowie linii
, zarówno związani bezpośrednio z Ordynatami na Kozłówce, jak i z linii bocznej.
Do przedstawicieli linii kozłowieckiej oraz jej protoplastów należą:
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]