Zagadnienia gospodarowanie zapasami i magazynem, ZAPASY I MAGAZYNOWANIE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Nadzorowanie magazynu
Pracodawca jest zobowiązany do zorganizowania gospodarki magazynowej i
odpowiedzialny za należyte składowanie materiałów w przedsiębiorstwie. Powinien przede
wszystkim ustalić właściwą organizację, zapewnić odpowiednie środki działania, kontrolę
oraz nadzór nad pracą magazynów.
Zakres i forma kontroli oraz nadzoru gospodarki magazynowej powinny być ujęte w
zarządzeniu wewnętrznym i określać:
dział lub stanowisko pracy, do którego należy przeprowadzenie kontroli w magazynie,
zakres i przedmiot kontroli magazynu oraz sposób jej przeprowadzenia,
sposób sprawowania nadzoru przez kierownictwo przedsiębiorstwa nad przeprowadzaną
kontrolą.
Kierownik komórki nadzorującej magazyn powinien przeprowadzać przeglądy
pomieszczeń magazynowych. Po każdym przeglądzie ma on obowiązek przekazać
pracodawcy:
notatkę o przystosowaniu magazynu do właściwości przechowywanych zapasów,
wnioski zmierzające do usprawnienia pracy magazynu.
W dziale lub na stanowisku pracy, który nadzoruje pracę magazynu powinien się
znajdować zbiór przepisów dotyczących gospodarki magazynowej, szczególnie warunków
przechowywania.
Pracodawca, będąc odpowiedzialnym za obieg dokumentacji
magazynowej,
jest
zobowiązany do:
opracowania instrukcji w sprawie zasad sporządzenia i obiegu dokumentacji, a także
ewidencji ruchu zapasów,
przeszkolenia w tym zakresie personelu i opracowania dla niego szczegółowego zakresu
czynności,
regularnego kontrolowania prawidłowości sporządzania i obiegu dokumentacji oraz
wyciągania konsekwencji w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości w tym zakresie.
Do ustawowych obowiązków pracodawcy, związanych z bezpieczeństwem i higieną
pracy należą między innymi:
ochrona życia i zdrowia pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy,
dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,
dbanie o sprawność środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosowanie ich
zgodnie z przeznaczeniem.
Pracodawca ma obowiązek zabezpieczenia przed zagrożeniem pożarowym oraz
zapewnienia ochrony przeciwpożarowej obiektom magazynowym. Służą temu następujące
działania:
przestrzeganie przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i
technologicznych,
wyposażanie i utrzymywanie w sprawności urządzeń i instalacji sygnalizacyjno-
alarmowych, urządzeń gaśniczych, sprzętu i urządzeń ratowniczych,
zapewnienie osobom przebywającym w magazynie bezpieczeństwa i możliwości
ewakuacji w czasie zagrożenia,
przygotowanie magazynu do prowadzenia akcji ratowniczej,
ustalenie sposobu postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub
innego zagrożenia!
Odpowiedzialność w magazynie
Rozróżnia się trzy rodzaje odpowiedzialności pracownika:
— odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy,
— odpowiedzialność materialną za powierzone mienie,
— odpowiedzialność porządkową.
Podstawową zasadą zarówno prawa cywilnego, jak i prawa pracy jest
odpowiedzialność
pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy
. Istnieją dwa rodzaje odpowiedzialności za
szkodę:
odpowiedzialność kontraktowa
, która występuje w sytuacji, kiedy szkoda powstała
na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (najczęściej
umów)
odpowiedzialność deliktowa
, dotycząca sytuacji, gdy szkoda została wyrządzona
poprzez złamanie powszechnego zakazu nieszkodzenia innym.
W prawie pracy rozróżnia się:
— winę nieumyślną,
— winę umyślną.
Wina nieumyślna
polega na lekkomyślnym lub rażącym niedbalstwie w wykonywaniu
obowiązków.
Wina umyślna
polega na kradzieży lub wyrządzeniu pracodawcy szkody wskutek działania
(lub zaniechania działania) z zamiarem wyrządzenia szkody.
Poniżej przedstawiono sześć
ogólnych zasad odpowiedzialności pracownika za szkodę
wyrządzoną pracodawcy.
1.
Pracownik odpowiada za szkodę w granicach rzeczywistej straty i tylko za normalne
następstwa działania.
2.
Przy winie nieumyślnej pracodawcy przysługuje odszkodowanie w wysokości
wyrządzonej szkody, równe rzeczywistej wartości szkody poniesionej przez pracodawcę.
Kwota odszkodowania nie może być większa niż trzymiesięczne wynagrodzenie pracownika.
3.
Przy winie umyślnej pracownika pracodawcy przysługuje odszkodowanie w pełnej
wysokości wyrządzonej szkody. Jest ona sumą rzeczywistej wartości poniesionej szkody oraz
korzyści utraconych przez pracodawcę.
4.
W przypadku winy kilku pracowników odszkodowanie poszczególnych pracowników jest
proporcjonalne do stopnia ich winy. Jeżeli ustalenie stopnia winy jest niemożliwe, to
odpowiedzialność jest dzielona w równych częściach (brak ustalenia stopnia winy).
5.
Szkodę wyrządzoną osobie trzeciej naprawia pracodawca. Natomiast pracownik ponosi
odpowiedzialność wobec pracodawcy.
6, Naprawa szkody następuje na podstawie ugody między pracownikiem i pracodawcą.
Odpowiedzialność pracownika za szkody może być ograniczona. Pracownik nie
ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba
przyczyniły się do jej powstania lub zwiększenia. Pracownik nie ponosi także ryzyka
związanego z działalnością pracodawcy, a szczególnie nie odpowiada za szkodę, która
wynikła w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.
Wysokość odszkodowania może obniżyć pracodawca w przypadku zawarcia ugody lub sąd
pracy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy.
Przesłankami odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy są:
bezprawność działania pracownika, czyli naruszenie obowiązków pracowniczych
przez niewłaściwe działanie lub zaniechanie działania,
powstanie szkody po stronie pracodawcy,
związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem działania pracownika a
poniesioną przez pracodawcę szkodą,
wina, a więc wykazanie przez pracodawcę okoliczności uzasadniających
odpowiedzialność pracownika i wysokość szkody.
Obowiązek udowodnienia powyższych przesłanek ciąży na pracodawcy. Pracownik nie
poniesie odpowiedzialności w przypadku, gdy jedna z powyższych przesłanek nie wystąpi.
Odpowiedzialność materialna pracownika za powierzone mienie
to wymierne materialne
konsekwencje ponoszone przez pracownika z tytułu powstałej szkody zawinionej przez niego
(pracownika).
Odpowiedzialność materialna personelu magazynowego to określony wymiar konsekwencji
materialnych ponoszonych przez pracownika magazynu z tytułu powstałych niedoborów w
powierzonych jego opiece zapasach.
Przy odpowiedzialności materialnej pracownika za mienie powierzone pracodawca musi
udowodnić:
prawidłowe powierzenie mienia z obowiązkiem wyliczenia się lub zwrotu,
powstanie szkody w mieniu powierzonym pracownikowi.
W takim przypadku obowiązuje zasada domniemania, że istnieją pozostałe przesłanki
odpowiedzialności, a więc:
—bezprawność działania, polegająca na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu
obowiązków pracowniczych,
—wina pracownika,
—związek przyczynowy pomiędzy bezprawnym działaniem a powstałą szkodą.
Rozróżnia się dwie formy odpowiedzialności materialnej pracowników magazynowych za
powierzone mienie:
— odpowiedzialność jednostkowa,
— odpowiedzialność wspólna,
O wyborze formy odpowiedzialności materialnej decyduje pracodawca, uwzględniając
istniejące ograniczenia prawne i organizacyjne.
Przy
odpowiedzialności jednostkowej
obowiązek naprawienia szkody w powierzonym
mieniu spoczywa na jednej osobie. Najczęściej jest to kierownik magazynu lub magazynier.
Przy stosowaniu odpowiedzialności jednostkowej zaleca się spełnienie następujących
warunków:
— obsada magazynu jedno- lub kilkuosobowa,
— niewielka powierzchnia magazynu,
— praca jednozmianowa,
— niewielkie stany i obroty magazynowe.
Odpowiedzialność wspólna
za powierzone mienie nakłada obowiązek naprawienia szkody w
powierzonym mieniu na wszystkich pracownikach magazynu w częściach, które są określone
w umowie lub proporcjonalnie do stwierdzonej winy. Wspólna odpowiedzialność nie
wyklucza odpowiedzialności indywidualnej za inne mienie powierzone pracownikowi.
Stosowanie odpowiedzialności wspólnej jest możliwe, jeśli są spełnione następujące warunki
konieczne:
— liczba pracowników odpowiedzialnych nie przekracza:
- 8 osób przy pracy na 1 zmianę,
- 12 osób przy pracy na 2 zmiany,
- 16 osób przy pracy na 3 zmiany,
— zawarcie pisemnej umowy z pracodawcą,
— objęcie umową wszystkich pracowników magazynu,
— powierzenie mienia na podstawie inwentaryzacji z udziałem wszystkich pracowników lub
ich przedstawicieli.
Warunki konieczne do spełnienia to:
— wyodrębnione pomieszczenie przyjmowania i wydawania towarów,
— duże obiekty magazynowe przekraczające warunki dla wspólnej odpowiedzialności
(wymagane jest uzyskanie pozytywnej opinii organizacji związkowej)
— przeprowadzenie inwentaryzacji początkowej,
— pisemne zawiadomienie pracownika.
Odpowiedzialność porządkowa
jest odpowiedzialnością pracownika za naruszenie
obowiązków, które wynikają z regulaminu pracy. Odpowiedzialność porządkowa jest
stosowana niezależnie od odpowiedzialności materialnej.
Przewiduje się możliwość stosowania kar dyscyplinarnych (upomnienie lub nagana) oraz
pieniężnych.
Zagospodarowanie magazynu
Podział magazynu na strefy
Wydzielanie stref w magazynach jest związane z realizowanym procesem. Dlatego większość
magazynów posiada przestrzeń podzieloną na strefy odpowiadające czterem podstawowym
fazom procesu magazynowania.
Rozróżnia się cztery zasadnicze strefy magazynu:
— przyjęć,
— składowania,
— kompletacji,
— wydań.
Strefa przyjęć
to wydzielona przestrzeń przeznaczona dla czynności operacyjno-
technologicznych, związanych z przyjęciem towarów do magazynu.
Strefa składowania
jest wydzieloną przestrzenią przeznaczoną dla składowania
przechowywanych towarów. W strefie składowania może odbywać się kompletacja.
S
trefa kompletacji
to wydzielona przestrzeń przeznaczona wyłącznie do kompletacji
towarów. W wielu magazynach kompletacja odbywa się w strefie składowania. Wówczas nie
ma wydzielonej strefy kompletacji.
Strefa wydań
jest wydzieloną przestrzenią przeznaczoną dla czynności organizacyjno-
technicznych związanych z wydaniem i ekspedycją towarów.
Strefa składowania jest zasadniczą przestrzenią w magazynach. Jej wielkość zależy od
poziomu przechowywanego zapasu i stosowanej technologii składowania. Ze względu na
warunki przechowywania, w obrębie strefy składowania mogą być wydzielone
pomieszczenia:
— o innej temperaturze (chłodnie, mroźnie),
— zapewniające szczególne warunki bezpieczeństwa (dla materiałów nieaezpiecznych,
substancji chemicznych),
— dodatkowo zabezpieczone przed kradzieżą (z uwagi na wartość zapasu),
— wymagane przepisami (dla leków psychotropowych, narkotyków).
Strefa składowania może różnić się ze względu na sposób składowania (składowanie rządowe
i blokowe), zastosowaną technologię i wyposażenie, wysokość lub konstrukcję budynku.
Strefa kompletacji jest wydzielana w celu skrócenia czasu kompletacji. Powierzchnia strefy
zależy od wielkości zapasu, który pozwala skompletować wszystkie zamówienia w
określonym przedziale czasu (np. jednej zmiany, jednego dnia). Liczba lokalizacji, z których
pobiera się towar, powinna odpowiadać liczbie pozycji asortymentowych wydawanych z
magazynu. Prawidłowe rozłożenie towaru skraca drogę pokonywaną przez pracownika oraz
czas pobierania.
Obecnie coraz częściej spotyka się wydzielanie strefy kompletacji ze strefy składowania.
Wówczas strefa kompletacji zajmuje przestrzeń do wysokości około 2 m. Przechowywany
zapas umieszcza się powyżej. Jest to możliwe, gdy kompletacja odbywa się poza godzinami
przyjęć do magazynu (unika się manipulowania przyjmowanymi jednostkami ładunkowymi
nad pracownikami prowadzącymi kompletację).
Układy technologiczne magazynów
Układy technologiczne magazynów różnią się wzajemnym rozmieszczeniem stref względem
siebie. Wyróżnia się trzy układy technologiczne magazynów1:
— przelotowy,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]