zagadnienia LA, WSAP Ostrołęka, II Rok, LA
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zagadnienia
1. Norma prawa.
Reguła postępowania ustanowiona przez odpowiedni do tego organ państwowy np.(parlament,
rząd,prezydent,wojewoda), siekrowana do abstrakcyjnego adresata, określająca sposób
postępowania w danej sytuacji.Realizacja norm prawnych zabezpieczona jest groźba użycia
przymusu przez państwo,w przypadku jej naruszenia przewidziane są sankcje np.(grzywna,
pozbawienie wolności,opuszczenie bezprawnie zajmowanego lokalu).Wskazuje ogólne cechy
adresata np.(skierowana jest do każdego studenta, kto ukończył 18lat). Norma prawa składa się
z:(hiptezy-wskazuje adresatów i okoliczności w jakich ma zastosowanie,dyspozycja-wskazuje
sposób postepowania w formie nakazu lub zakazu, sankcja-określa konsekwencje naruszenia
dyspozycji.
2. Prawo a religia.
3. Prawo a moralność.
Moralność jest to zespół norm postępowania, według których oceniane jest zachowanie jako
dobro i zło.
Prawo i
reguluje stosunki społeczne. Są takie dziedziny, w których postępowanie
ludzi reguluje tylko prawo lub tylko moralność. Na wielu jednak płaszczyznach prawo i moralność stykają
się i może między nimi dochodzić do kolizji. Kolizje polegają na tym, że prawo zobowiązuje do takiego
sposobu posterowanie, którego moralność nie aprobuje lub wręcz zabrania.
między normą
prawną a moralnością może być całkowita lub częściowa.
Róznice między prawem a moralnością:
•
na straży norm prawnych stoi
do przestrzegania norm moralnych skłania nas presja wywierana przez opinię
publiczną.
•
Normy prawne mają charakter dwustronny, moralne jednostronny.
•
Normy prawne odnoszą się tylko do czynów i słów człowieka, moralność ingeruje także w dziedzinę myśli i uczuć.
•
Normy prawne regulują bardzo dokładnie postępowanie człowieka, moralność wskazuje ogólny kierunek postępowania.
4. Zwyczaj i prawo zwyczajowe.
Zwyczaj to powszechnie stosowana praktyka określonego postepowania w danym okresie przez
społeczeństwo. Prawo zwyczajowe to normy prawa stosowane przez organy państwowe. Zwyczaje
nie mają takiej siły obowiązywania jak ustawa.
5. Źródła prawa.
Cechy prawa administacyjnego- powszechność, generalny i abstrakcyjny charakter, hipoteza,
dyspozycja, sankcja.
System źródel prawa:
Konstytucja
-określa obowiązki i uprawnienia oraz kompetencje organów,sposób powoływania
najważniejszych organów państwowych.Stanowi o zasadach podziału kraju i ustroju oraz określa
podstawowe prawa, wolność i obowiązki obywatela.
Umowy międzynarodowe
- funkcjonują w dwóch płaszczyznach (dualizm-prawo wew. państw
członkowskich i prawo międzynarodowe są odrębne; monizm- jest jeden system prawa, który
powinien być spójny).Prawo międzynarodowe jest ważniejsze od prawa wewnętrznego.
Wyróżniamy umowy międzynarodowe za zgodą parlamentu(sojusz, wolność obywatelska) i bez
zgody(zawarte w ustawie)Umowy nie podlegające reatyfikacji dotyczą prawa wewnętrznego
między ministrami.
Ustawa
-akt prawny o charakterze powrzechnie obowiazującym, najczęściej uchwalany przez
parlament.
Rozporządzenia z moca ustawy
- w szczegolnych sytuacjach wydaje Prezydent.
Rozporządzenia
- akt normatywny wydawany na podstawie szczegółowego upoważnienia
zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Akty prawa miejscowego-
akty powszechnie obowiązujące tylko na obszarze działania organu,
który wydał taki akt.
6. Pojęcie aktu normatywnego.
Akt organu państwa, wydawany na podstawie konstytucji lub ustawowo przyznawanych
uprawnień skierowanych do określonych adresatów np.(ustawa uchwalona przez Sejm z udziałem
Senatu, rozporządzenia wydawane przez Prezydenta, rząd oraz poszczególnych
ministrów.Hierarchia aktu normatywnego (konstytucja,ustawa,akty wykonawcze-rozporządzenia i
zarządzenia, oraz akty wydawane przez organy samorządu terytorialnego i wojewodę)
7. Akt normatywny a akt administracyjny.
Od aktu adm. akt normatywny różni się sposobem określania adresata.Akt normatywny nie
wskazuje adresata imiennie lecz określa tylko cechy,przy których występowaniu każda okerślona
osoba staje się adresatem aktu.Kryterium sposobu określania sytuacji ma charkter
drugorzędowy.Akty normatywne noszą różne nazwy(rozporządzenia,zarządzenia,uchwała).Akt
 adm.musi być wydany na podstawie właściwej podstawy prawnej.Akty adm.noszą różne
nazwy(decyzja administracyjna,postanowienie,zezwolenia,nakaz).Jest władczym oświadczeniem
woli.Konkretny adresat konkretna sprawa.
8. Akt normatywny a akt generalny stosowania prawa.
9. Koncepcja precedensu.
Precedens to zasada lub reguła prawna stworzona przez sąd obowiązująca we wszystkich
sprawach podobnych rozstrzyganych w przyszłości.
Analiza definicji:
•
możliwość wpływania na przyszłe decyzje sądowe
•
przymiot ustanowienia przez sąd
•
oddziaływanie na przyszłość – z tym jednak, że posiada moc retroaktywną w stosunku do sprawy
precedensowej .
•
dotyczy spraw podpadających pod zakres ratio decidendi (reguły precedensu) lub w zależności od obranego
modelu spraw znajdujących się z innych przyczyn w zasięgu jego oddziaływania.
10. Zasada niedziałania prawa wstecz (lex retro non agit).
Co do zasady prawo powinno działać „na przyszłość” nie należy stanowić norm prawnych, które
miałyby być stosowane do zdarzeń zaszłych lub zakończonych przed wejściem w życie. Pewne
zdarzenie mające miejsce pod rządami dawnych norm, należy oceniać według tych norm nawet
jeżeli obowiazują już nowe przepisy. Z wstecznym działaniem przepisów mamy do czynienia
wówczas gdy prawodawca nakazuje określone fakty prawne relewantne, zaistniałe przed dniem
wejścia w życie nowych przepisów. Przepisy działające wstecz można wyjatkowo uznać za zgodne
z zasadą demokratycznego państwa prawego jeżeli:
–
nie są to przepisy prawa karnego
–
maja rangę ustawową
–
ich wprowadzenie jest konieczne dla realizacji lub ochrony innych
–
spełniona jest zasada proporcjonalności
–
nie ograniczają praw
–
problem rozwiązywany nie był znany wczeniej ustawodawcy
Zasady intertemporane- zasada bezpośredniego działania nowego prawa, zasada dalszego
obowiązywania dawbego prawa, zasada wyboru prawa.
11. Nakaz dochowania odpowiedniego okresu dostosowawczego (vacatio legis).
Vacatio legis- okres między ogloszeniem aktu normatywnego, a jego wejściem w życie.
Wymóg ustanowienia odpowiedniej vacatio legis oraz odpowienie formuowanie przepisów
przejściowych wynika z ogólnej zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego
przez prawa oraz zasady przyzwoitej legislacji. Nakaz stosowania Vacatio legis ma szerszy zasięg
ponieważ odnosi się do regulacji, które nie ograniczają ani nie znoszą praw podmiotowych.
„Odpowiedniość” Vacatio legis rozpatruje z możliwością pokierowania przez adresatów norm
prawnych po ogłoszeniu nowych przepisów (możliwość zapoznania z nowymi przepisami).
Trybunał Konstytucyjny dekodował wymagania czasowe w odniesieniu do Vacatio legis.Uznał za
niewłaściwą praktykę ustawodawczą, która prowadzi do zmian przepisów w okresie vacatio legis.
Praktyka jezali jest nadużywana nie sprzyja poczuciu pewności prawa i obniża autorytet władzy
ustawodawczej. Z drugiej strony musimy pamiętac że odpowiedni okres vacatio legis to
mozliwość korygowania przez prawodawców dostrzeżonych już po uchwaleniu aktu
normatywnego błędów.
12. Zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Uprawnienia przyznawane obywatelom przez państwo nie mogą mieć charakteru uprawnień
pozornych lub niemożliwych do realizacji ze względow prawnych lub z uwagi na niejasne warunki
korzystania z uprawnień.
Zasada zaufania- zaufanie do państwa opiera się na wymaganiu pewności prawa na zespole cech
przysługujących prawu, które zapewniają bezpieczeństwo (umozliwiają decydowanie o swoim
postepowaniu na podstawie znajomości przesłanek działania organów państwowych).
Naruszeniem zasady ochrony zaufania i stanowionego przez nie prawa byłoby uchwalenie ustawy,
w której użyte pojęcie jest sprzeczne lub umożliwiające dowolną interpretację. Zasada ta
obejmuje zakaz tworzenia przez ustawodawcę takich konstrukcji normatychnych, które są
niewykonalne. Ustawodawca co do zasady nie może doprowadzić do zawężenia mozliwości
realizacji prawa podmiotowego, w istocie prowadzi do powstania swoistego nudum ius prawa
majątkowego, które staje się prawem bezprzedmiotowym i pozbawionym wartości
majątkowych.W demokratycznym państwie stanowienie i stosowanie prawa nie może być pułapką
dla obywateli. Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa
nakazuje ustawodawcy należyte zabezpieczenie „interesów w toku”. W świetle zasady adresaci
norm prawnych mają prawo zakładać że treść obowiązującego prawa jest taka jak zostało to
ustalone przez sądy.
13. Zasada proporcjonalności.
Należy stosować takie środki nadzoru,które umożliwiają osiągnięcie celu.Należy zachować
właściwą propoprcję między stosowanymi środkami nadzoru a interesami i wartościami
chronionymi przez ten nadzór.
14. Konstrukcja upoważnienia do wydania rozporządzenia.
Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego
upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Konstytucja nie przewiduje uchylenia
przepisów ustaw zawierających upoważnienia do wydania rozporządzenia ani nie okresla terminu
ich dostosowania.Uzupełnienie upoważnienia powinno nastąpić przy okazji nowelizacji ustawy.
Szczegółowe upoważnienie powinno być zawarte w ustawie a nie w przepisach ustawowych.
Rozporządzenie jest legalne, jeżeli:
–
zostalo wydane przez organ upoważniony
–
służy realizacji ustawy i mieści się w zakresie spraw przekazanych do uregulowania
–
odpowiada merytorycznej treści dyrektywnej
Organ upowazniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich
kompetencji.Rozporzadzenie nie może mieć charakteru blankietowego, muszą być zgodne z
aktami ustawodawczymi. Rozporzadzenie nie może uzupelniać ustawy
15. Cechy modelowe aktu normatywnego o charakterze wewnętrznym.
Uchwały i zarządzenia Rady ministrów maja charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki
organizacyjne które podlegają organowi wydajacemu te akty. Zarządzenia są wydawane tylko na
podstawie ustawy.Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z obowiązującym
prawem. Modelowe cechy aktu:
–
obowiązuje tylko jednostki organizacyjne podległe ogranowi wydającemu ten akt
–
wydany tylko na podstawie ustawy
–
podlega kontroli co do zgodności z obowiązującym prawem
–
nie może stanowić podstawy decyzji wobec obywateli
16. Akty prawa miejscowego.
Akty prawa miejscowego stanowione są przez wojewodę i organy administracji niezespolonej na
podstawie przepisów zamieszczonych w ustawie. Akty prawa miejscowego stanowione są przez
sejmik województwa, radę lub zarząd powiatu oraz radę luz zarząd gminy na podstawie
przepisów zamieszczonych w ustawie odpowiedniej dla danego samorządu terytorialnego.
Rodzaje aktów prawa miejscowego określają ustawy.
17. Budowa ustawy.
Ustawodawca wskazuje w jakiej kolejności mają występować postanowienia.
Ustawa powinna zawierać:
1. Tytuł (rodzaj aktu, datę ustawy, ogólne określenie przedmiotu ustawy)
2. Przepisy merytoryczne (ogólne-zamieszcza się postanowienia wspólne, szczegółowe-nie
reguluje się tych spraw,które zostały unormowane w przepisach ogólnych)
3. Przepisy o wejściu ustawy w życie
4. Przepisy przejściowe i dostosowujące (reguluje wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe
pod działaniem ustaw dotychczasowych)
5. Przepisy uchylające (wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które
ustawa uchyla)
6. Przepisy zmieniające i o wygaśnięciu mocy jej obowiązywania (określają temin zmiany lub
wygaśnięcia obowiązującej ustawy)
18.Tekst jednolity.
Ustawa wyznacza termin ogłoszenia tekstu jednolitego. Tekst sporządza się według stanu
prawnego obowiązującego w dniu wejścia w życie ustawy. W tekscie jednolitmy można
uwzględnić również zmiany wprowadzone po dniu wejścia w życie ustawy. Ogłoszenie tekstu
jednolitego następuje w drodze obwieszczenia.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]