Zatorowość płucna, Pulmonologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Seminarium VII
15.04.2008
ZATOROWO
ŚĆ
PŁUCNA
Zatorowo
ść
płucna
(łac. embolia arteriae pulmonalis, ang. pulmonary embolism) - choroba
wywołana przez zator lub zatory zamykające światła naczyń w krąŜeniu mniejszym.Spis
treści
Etiologia
Najczęstszą przyczyną zatoru płucnego jest skrzeplina, rzadziej będzie to zator tłuszczowy
lub ciało obce. Podwójne ukrwienie tkanki płucnej powoduje, Ŝe zator płucny rzadko kończy
się zawałem płuca. Aby do tego doszło, oprócz zatoru, musi równieŜ mieć miejsce
niewydolność krąŜenia.
Jeśli materiał zatorowy nie ulegnie szybkiemu rozpuszczeniu pod wpływem endogennych
lizyn, przerywa dopływ krwi do dalej połoŜonych naczyń. Zaburzenie krąŜenia upośledza
wytwarzanie substancji czynnej powierzchniowo i doprowadza do niedodmy płuca. Ta część
płuca źle opróŜnia się z wydzieliny i moŜe być zaląŜkiem zapalenia płuc. Jeśli zator był
dodatkowo zakaŜony, moŜe być przyczyną ropnia płuc. Najczęstszym źródłem zatorów są
Ŝylaki kończyn dolnych. Często mogą równieŜ powstawać zatory po przebytych operacjach i
zabiegach chirurgicznych, po przebytym zawale serca, szczególnie gdy zwleka się z
uruchamianiem chorego.
Rozpoznawanie zatorowo
ś
ci płucnej
Autopsyjne badania wykazują, Ŝe około 20% przypadków zatorowości płucnej kończących
się śmiercią jest rozpoznawanych klinicznie. Ocenia się, Ŝe w Polsce rocznie ma miejsce ok.
20 tys. przypadków zatorowości płucnej, a wiele z nich pozostaje nierozpoznanych lub
rozpoznanych niewłaściwie.
Kliniczne objawy zatorowo
ś
ci płucnej
Najczęściej występuje duszność i ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym. MoŜe
występować ból zamostkowy, krwioplucie, kaszel, gorączka, sinica, zasłabnięcie, a czasem
objawy sugerujące zakrzepicę Ŝylną. WaŜne jest uwzględnienie czynników ryzyka.
Najczęściej ostateczne rozpoznanie zatorowości nie jest moŜliwe na podstawie samego
badania podstawowego i wymaga badań dodatkowych.
Diagnostyka
Metody obrazowe
KaŜda diagnostyka obrazowa w kierunku zatorowości będzie się zaczynać od zdjęcia RTG. W
przypadku zatorowości moŜe to pokazać powiększenie sylwetki serca, płyn w opłucnej,
uniesienie przepony, niedodmę, rzadziej zuboŜenie rysunku płuc, obrzęk płuc, zawał płuca.
Takie wyniki mogą nasuwać podejrzenie zatoru i skłaniają do dalszej diagnostyki.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Jedną z podstawowych metod rozpoznawania zatorowości płucnej jest
arteriografia płucna
.
JuŜ w jednorazowej projekcji moŜna stwierdzić ubytki w przepływie lub całkowite jego
zamknięcie. Ujemny wynik jednoznacznie pozwala na odstąpienie od leczenia
przeciwkrzepliwego. Metoda ta jest metodą inwazyjną, wystawiającą chorego na działanie
kontrastu i promieniowania jonizującego i dlatego powinna być stosowana z rozwagą.
Scyntygrafia
płuc jest najczęściej wykonywanym badaniem w diagnostyce zatorowości
płucnej (oczywiście dotyczy to ośrodków, które mogą takie badanie przeprowadzić). Jest
mniej inwazyjna niŜ arteriografia, a przy prawidłowym wyniku daje bardzo zbliŜone wyniki
diagnostyczne. Często wynik ten jest niediagnostyczny i trzeba się opierać na innych
badaniach.
Tomografia komputerowa
, szczególnie jako angio-TK lub spiralna tomografia komputerowa
jest bardzo obiecującym badaniem. Rozwój techniki i doświadczenia zespołów radiologów
pozwala mieć nadzieję, Ŝe to badanie pozwoli zmniejszyć inwazyjność niezbędnych badań nie
tracąc na wykrywalności, lecz to wymaga jeszcze dalszych badań. Szczególnie przydatne jest
to badanie w ośrodkach, które nie mają moŜliwości wykonywania scyntygrafii, choć ujemny
wynik nie pozwala na odstąpienie od leczenia przeciwzakrzepowego.
Ultrasonografia dopplerowska
u pacjentów z podejrzeniem zatorowości jest bardzo przydatna
ze względu na moŜliwość rozpoznania zakrzepicy Ŝył kończyn dolnych. Potwierdzenie
zakrzepicy Ŝył kończyn dolnych nie zwalnia z diagnostyki w kierunku zatorowości płucnej,
ale ukierunkowuje na sposób leczenia (który moŜe być wspólny dla obu schorzeń) i sugeruje
pochodzenie zatoru.
Badanie EKG
w przypadku zatorowości płucnej wykaŜe wydłuŜenie odstępu P-Q i blok
przedsionkowo-komorowy II°.
Badanie echokardiograficzne szczególnie często jest wykorzystywane u chorych z
podejrzeniem zatorowości na oddziałach kardiologicznych. Czasem jest moŜliwe
uwidocznienie skrzeplin w obrębie tętnic płucnych. Zaletą tego badania jest jego ogólna
dostępność, nawet przy łóŜku chorego.
Badania laboratoryjne
NajwaŜniejszym badaniem laboratoryjnym w diagnostyce zatorowości jest oznaczenie
stęŜenia D-dimerów. Jego prawidłowe stęŜenie całkowicie wyklucza moŜliwość świeŜego
procesu zakrzepowego. Choć nie zwalnia z diagnostyki, jeŜeli obraz kliniczny wskazuje na
moŜliwość zatoru.
Leczenie i zapobieganie
Wczesne uruchamianie po zabiegach, zawale serce pozwala na zmniejszenie ryzyka choroby
zakrzepowo-zatorowej i zatoru płucnego. RównieŜ leczenie zakrzepowego zapalenia Ŝył,
chirurgiczne leczenie Ŝylaków, profilaktyka przeciwzakrzepowa po epizodach zakrzepowo-
zatorowych, daje zmniejszenie ryzyka zatoru.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Leczenie moŜna podzielić na:
 
zachowawcze, nakierunkowane na rozpuszczenie zatoru za pomocą leków
trombolitycznych, lub pozwolić na samoistne rozpuszczenie się skrzepu przy
obniŜeniu krzepliwości krwi po uŜyciu leków przeciwzakrzepowych
 
inwazyjne, czyli chirurgiczne, stosowane u chorych w cięŜszym stanie (tych którzy
przeŜyli ostrą fazę zatoru), z duŜymi zatorami.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]