Zarzadzanie jakoscia teoria i praktyka zajako, Logistyka, zarządzanie jakością
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Tytu³: Zarz¹dzanie jakoci¹ — teoria i praktyka
Autor: S³awomir Wawak
ISBN: 83-7197-867-7
Liczba stron: 146
Ksi¹¿ka jest kompendium wiedzy na temat systemów zarz¹dzania.
Zawiera podstawy teoretyczne dla osób zajmuj¹cych siê problematyk¹ jakoci, a tak¿e
zbiór metod do wykorzystania przy doskonaleniu zarz¹dzania firm¹.
Przedstawione treci w sposób jasny i przejrzysty opisuj¹ systemy zarz¹dzania
jakoci¹, rodowiskiem oraz bezpieczeñstwem pracy jako drogê do wdra¿ania idei Total
Quality Management.
Ksi¹¿ka mo¿e równie¿ byæ pomoc¹ lub wrêcz skryptem dla studentów w zakresie
przedmiotów zwi¹zanych ze zintegrowanymi systemami zarz¹dzania.
Spis treci
Wstp
5
Rozdział 1. Idea zarzdzania przez jako 7
Wprowadzenie......................................................................................................................7
Pojcie TQM-u .....................................................................................................................8
Od jakoci do TQM-u...........................................................................................................9
Słownik poj zwi zanych z jakoci ................................................................................13
Twórcy TQM-u ..................................................................................................................15
Test .....................................................................................................................................18
Rozdział 2. Filozofia i zasady TQM-u 21
14 zasad Deminga...............................................................................................................21
Juran — Zasady planowania jakoci ..................................................................................24
10 kroków do TQM-u wg Jurana .......................................................................................25
14 etapów doskonalenia jakoci wg Crosby’ego................................................................26
Filozofia zarz dzania w TQM-ie........................................................................................27
Przyczyny niewłaciwego działania TQM-u......................................................................28
Polska Nagroda Jakoci......................................................................................................30
Test .....................................................................................................................................31
Rozdział 3. Koszty jakoci 33
Wprowadzenie....................................................................................................................33
Podział kosztów jakoci i relacje midzy nimi...................................................................33
Jako projektowana...........................................................................................................37
Rachunek kosztów jakoci .................................................................................................38
Analiza kosztów jakoci.....................................................................................................41
Koszty jakoci jako narzdzie zarz dzania ........................................................................43
Rola kosztów jakoci..........................................................................................................45
Koszty jakoci w wietle unormowa= midzynarodowych................................................46
Koszty jakoci w organizacji..............................................................................................55
Test .....................................................................................................................................56
Rozdział 4. System zarzdzania jakoci ISO 9000
59
Wprowadzenie....................................................................................................................59
Historia normalizacji systemów jakoci.............................................................................60
 4
I
Zarzdzanie jakoci — teoria i praktyka
Normy serii ISO 9000 ........................................................................................................61
Wymagania normy ISO 9001:2000....................................................................................62
Przejcie od ISO 9001:1994 do ISO 9001:2000.................................................................70
System i proces — nowe pojcia w ISO 9000 ...................................................................72
Analiza procesów zachodz cych w firmie .........................................................................74
Korzyci z wdroAenia systemu ISO 9001...........................................................................75
Dokumentacja systemu.......................................................................................................77
Auditowanie i certyfikacja .................................................................................................78
Przygotowanie i wdroAenie systemu ..................................................................................82
Przyczyny niewłaciwego działania systemu jakoci...........................................................85
Test .....................................................................................................................................90
Rozdział 5. Zarzdzanie rodowiskiem i BHP
93
Wprowadzenie....................................................................................................................93
Zarz dzanie rodowiskowe ................................................................................................97
Normy serii ISO 14000 ......................................................................................................97
Słownik podstawowych poj zwi zanych z zarz dzaniem rodowiskowym...................99
Wymagania normy ISO 14001:1996..................................................................................99
Bezpiecze=stwo i higiena pracy .......................................................................................103
Słownik podstawowych poj BHP .................................................................................104
Wymagania normy PN-N-18001:1999.............................................................................104
Porównanie wymaga= norm systemów zintegrowanych .................................................106
Ocena ryzyka zawodowego..............................................................................................106
Test ...................................................................................................................................108
Rozdział 6. Narzdzia i metody
111
Formularz zbierania danych .............................................................................................111
Karty przebiegu ................................................................................................................111
Wykres drzewa .................................................................................................................113
Wykres Ishikawy..............................................................................................................114
FMEA — analiza skutków wad .......................................................................................118
QFD — dopasowanie funkcji jakoci...............................................................................119
„Burza mózgów” ..............................................................................................................123
Histogram .........................................................................................................................125
Karta kontrolna.................................................................................................................126
Metoda ABC.....................................................................................................................128
Metoda Taguchiego..........................................................................................................133
Kaizen...............................................................................................................................135
Koła jakoci......................................................................................................................137
Benchmarking...................................................................................................................138
Test ...................................................................................................................................139
Odpowiedzi do testów
141
Literatura
143
Skorowidz
147
Rozdział 1.
Idea zarzdzania
przez jako
Wprowadzenie
Skd wził si cud gospodarczy Japonii? Dlaczego Japoczycy zrobili tak duy postp,
jakiego nie udało si uzyska innym krajom? Czy ich sukces był spowodowany jakimi$ po-
nadprzecitnymi zdolno$ciami? To pytania, które zadaje sobie wielu prezesów europejskich
i amerykaskich przedsibiorstw. Japoskie firmy stały si bowiem pewnego rodzaju ide-
ałem, a ich droga do sukcesu jest postrzegana w kategoriach legendy lub wrcz mitu. Wiele
przedsibiorstw, take w Polsce, zatrudnia japoskich specjalistów, aby wdroy system za-
rzdzania gwarantujcy powodzenie na rynku. Niestety takie proste przenoszenie metod
midzy krajami o zupełnie innych uwarunkowaniach prawnych i kulturowych nie jest
najlepszym sposobem. Spróbujmy wic zastanowi si, na czym polega japoski system za-
rzdzania i jakie jego składniki mona by przenie$ do naszych przedsibiorstw.
Mówic o japoskim stylu czy systemie zarzdzania, popełnia si pewne naduycie, po-
niewa on tak naprawd nie jest japoski. Został „importowany” ze Stanów Zjednoczo-
nych, a nastpnie dostosowany do specyficznych warunków kulturowych istniejcych
w Kraju Kwitncej Wi$ni. Musimy take pamita , e ten system jest daleki od ideału:
wymaga bardzo wytonej pracy w zamian za stosunkowo niskie pensje (Japonia ma
jedne z najwyszych w $wiecie podatków), praktycznie nie przewiduje zatrudniania kobiet
(a je$li ju to tymczasowo), wikszo$ci pracowników nie gwarantuje si odpowiednich
warunków socjalnych… Mimo to sprawnie działa i wielu dyrektorów uwaa go za ideał.
W hierarchii wano$ci przedsibiorstwa japoskie stawiaj człowieka przed technik, przed
wynikami, a czasem nawet przed zyskami. Japoczycy wychodz bowiem ze słusznego
załoenia, e adne przedsibiorstwo nie moe by lepsze ni pracujcy w nim ludzie.
Przecie organizacja to ludzie wyposaeni w narzdzia, nie odwrotnie!
Tak wic pracownicy tworz zespół współpracujcy dla osignicia wspólnego celu.
Nie s traktowani instrumentalnie — jako zasób, który mona wynaj lub zwolni zale-
nie od potrzeb. Inny jest take stosunek pracowników do kierownictwa — to pracownik
jest odpowiedzialny za współprac z kierownikiem. Dziki temu moe uzyska du
samodzielno$ , otrzymuje zadania wykorzystujce w pełni jego umiejtno$ci, dostaje
moliwo$ podnoszenia kwalifikacji. Wie take, e jego pomysły i sugestie zawsze bd
brane pod uwag, a je$li zostan odrzucone, to po dogłbnym rozpatrzeniu.
 8
I
Rozdział 1.
W japoskich przedsibiorstwach kady pracownik ma szans awansu. Pracownicy s
przez wiele lat, czasem całe ycie, zwizani z jedn firm. Jeeli okazuje si, e pra-
cownik si wyrónia i posiada odpowiednie zdolno$ci, moe awansowa na stanowisko
kierownicze. Dziki systemowi oceny do najwyszych stanowisk docieraj jedynie naj-
lepsi. Nierzadko zdarza si, e pracownicy fizyczni awansuj na wysze stanowiska kie-
rownicze. Pracownicy mniej zdolni nie awansuj, jednake bardzo rzadko s zwalniani.
Fluktuacja liczby zatrudnionych pracowników w Japonii jest minimalna.
Zupełnie odmienny system stosuje si w Europie i Stanach Zjednoczonych. Tutaj kierow-
nikami lub dyrektorami zostaj ludzie posiadajcy ku temu odpowiednie wykształcenie,
niekoniecznie zwizani z firm. Oba systemy maj swoje zalety. Pracownik zwizany
z przedsibiorstwem doskonale je zna i umie si w nim porusza , natomiast osoba z ze-
wntrz czsto umie zaproponowa nowe, lepsze rozwizania, które zwiksz efektywno$ .
Stało$ zatrudnienia i „zaprogramowana” $cieka awansów pozwala jednak uzyska
wiksz stabilno$ organizacji, a to pozwala na stały wzrost.
Jak ju wspomniano bardzo duy nacisk kładzie si w Japonii na stosunki midzyludzkie.
Współpraca nie koczy si na wyj$ciu z pracy. W czasie prywatnym pracownicy czsto
spotykaj si, wspólnie wypoczywaj, prowadz nieformalne dyskusje na tematy firmo-
wych projektów. Powiemy o tym wicej przy okazji omawiania metody kół jako$ci.
Pojcie TQM-u
Termin TQM (ang.
Total Quality Management
) bywa tłumaczony rónie. Najcz$ciej tłu-
maczy si go jako
kompleksowe zarzdzanie przez jako
(zob. norma ISO 8402 z 1994 r.).
Nie jest to moe najlepsze tłumaczenie, ale lepszego na razie nie ma. W$ród innych
propozycji przekładu tego terminu s:
zarzdzanie przez jako
i
kompleksowe zarz-
dzanie jakoci
. Dlatego te wielu specjalistów pozostaje przy nazwie oryginalnej. System
o tej nazwie jest wynikiem rozwoju systemów jako$ci na przestrzeni wielu lat.
W. Edwards Deming, uznawany za jednego z głównych twórców TQM-u, sam twierdził,
e nazwa Total Quality Management jest niewła$ciwa. Tak wic naley po prostu przyj
swoj nazw, najlepiej któr$ z tych najpopularniejszych i nie tworzy nowych dla unik-
nicia bałaganu. Trzeba jednak pamita , e nie naley si upiera przy swojej nazwie.
TQM nie jest kolejn metod, jak zarzdzanie przez cele czy wyniki (std nazwa
zarz-
dzanie przez jako
jest mylca). Jest okre$lany jako idea lub filozofia zarzdzania organi-
zacj. Jest ujciem pewnego procesu. Podstawowym załoeniem jego jest to, e przy
wła$ciwym (optymalnym) połczeniu opanowanych procesów uzyskujemy wynik, który
zaspokaja potrzeby naszego klienta. Aby dokładnie to zrozumie , trzeba pozna techniki
stosowane w TQM-ie, a dokładnie karty kontrolne. Zanim jednak bdzie mona do nich
przej$ , niezbdne jest uzyskanie pewnej wiedzy ogólnej.
TQM to nie reengineering. Kilka amerykaskich firm wdraajc TQM (a raczej my$lc,
e wdraaj), zaczło od zwolnienia wszystkich pracowników z produkcji. Zagłbiwszy
si w tre$ci tego dokumentu, Czytelnik dostrzee ogrom ich błdu. Reengineering rów-
nie jest zorientowany na procesy. Tyle, e w reengineeringu poprawia si wybrane procesy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]