Zachowania autodestruktywne u dziewcząt z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego, MEDYCYNA, PSYCHIATRIA
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Psychiatria
PRACA ORYGINALNA
tom 5, nr 4, 144–155
© Copyright 2008 Via Medica
ISSN 1732–9841
, Natalia Reszka
2
1
Zakład Psychologii i Psychopatologii Rozwoju, Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego
2
Studentka V roku psychologii, Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego
, Natalia Reszka
Zachowania autodestruktywne
u dziewcząt z rozpoznaniem
jadłowstrętu psychicznego
Self-destructive behaviours in girls
with anorexia nervosa
Introduction. Anorexia nervosa is the most thoroughly described and examined form of eating disorders, how-
ever self-destructive behaviours in people suffering from this disorder seldom determined the area of investigative
interest. However, the occurrence of self-destructiveness, including suicidal attempts, is quite well substantiated
in people suffering from bulimia nervosa.
Material.
Material. The clinical group consisted of 30 girls with diagnosed anorexia nervosa, and the control group of
30 healthy girls. The average age of the clinical group girls was 16.8, and of the control group girls 18.
Methods.
Methods. The questionnaire of self-destructive behaviours by Juzwin has been applied in investigations.
Results.
Results. Most forms of self-destructive behaviours appear more often in girls with anorexia nervosa than in
healthy girls. Both girls with anorexia nervosa and girls from the control group take actions of direct and indirect
self-destructiveness. Symptoms, intensity and most probably self-destructiveness functions are different in both
examined groups, however. More than half of the girls suffering from anorexia nervosa manifest self-injury
behaviours. The most frequent acts of direct self-destruction iclude: various manifestations of mutilating one’s
own skin, impeding wound healing, and suicide attempts. The range of manifested self-destructive behaviours
of indirect nature includes: starving oneself, purging behaviours and excessive exercising, being a part of the
clinical picture of anorexia nervosa.
Conclusions.
Conclusions. Various manifestations of self-destructiveness and suicidal attempts often form together the clini-
cal picture of anorexia nervosa and should be taken into account in diagnosis and therapy schemes for people
suffering from this disorder. Psychiatry 2008; 5: 144
Psychiatry 2008; 5: 144–155
155
key words:
anorexia nervosa, self-destructive behaviours, adolescence
Wstęp
Jednym ze sposobów rozwiązywania trudności okre-
su dorastania jest autodestrukcja, niszcząca wiele
obszarów życia i funkcjonowania człowieka. Zacho-
wania autodestruktywne mogą stanowić środki, dzię-
ki którym jednostka zaspokaja potrzeby Ja, potwier-
dza i umacnia jego niedowartościowane aspekty.
Działania te pełnią w przypadku młodej osoby funk-
cje przystosowawcze oraz adaptacyjno-obronne [1].
Okres dorastania to czas, kiedy kształtują się wyobra-
żenia o swoim ciele i wyglądzie oraz następują rady-
kalne, mające duże znaczenie dla równowagi psy-
chicznej, zmiany w fizjologii chłopców i dziewcząt.
Bardzo często zmiany, jakim podlega ich ciało, wy-
wołują niezadowolenie, lęk, niechęć oraz złość.
Adres do korespondencji:
dr Wioletta Radziwiłłowicz
Zakład Psychologii i Psychopatologii Rozwoju
Instytut Psychologii UG
ul. Pomorska 68, 80–343 Gdańsk
tel.: (0 58) 523 43 36
e-mail: psywr@univ.gda.pl
144
www.psychiatria.viamedica.pl
Wioletta Radziwiłłowicz
Wioletta Radziwiłłowicz
1
, Natalia Reszka
Introduction.
Abstract
Introduction.
Material.
Methods.
Results.
Conclusions.
Psychiatry 2008; 5: 144
Wioletta Radziwiłłowicz,
Natalia Reszka,
Zachowania autodestruktywne u dziewcząt
Z kolei te negatywne emocje mogą znaleźć ujście
w aktach autoagresywnych [2].
Ciało jest dla człowieka pewnym rodzajem schronie-
nia, obszarem fizycznym chroniącym Ja przed zagro-
żeniami czyhającymi w świecie zewnętrznym. Naj-
prościej mówiąc, ciało to granica dzieląca Ja od nie-
Ja oraz odróżniająca to, co „przed” i „za” jednostką
[3]. Działania autodestruktywne, często uwidacznia-
jące się na tej właśnie granicy, wywołują wśród spo-
łeczeństwa lęk, zaskoczenie bądź odrazę. Społeczeń-
stwo nie rozumie osób zadających sobie ból, działa-
jących wbrew swojemu zdrowiu i życiu, a coraz wię-
cej młodych ludzi dopuszcza się aktów samobójczych,
samookaleczeń i rozmaitych form uszkadzania swo-
jego ciała [4].
Obok bezpośrednich aktów autodestrukcji (samo-
okaleczeń i prób samobójczych) można zaobserwo-
wać również wzrost nieostrych, chronicznych form
tego zachowania: używanie środków psychoaktyw-
nych, ryzykowny sport, zaniedbania zdrowotne,
przepracowywanie się, a także zaburzenia odżywia-
nia się [4].
Jadłowstręt psychiczny (
anorexia nervosa
) jest naj-
bardziej znanym, najdokładniej opisanym i zbada-
nym przez klinicystów zaburzeniem odżywiania się
[5]. Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat zaintere-
sowanie problemem nabrało jeszcze większego zna-
czenia ze względu na jego znacznie częstsze wystę-
powanie oraz wysoką śmiertelność [6]. Dane staty-
styczne podają, że 5–24% pacjentów z anoreksją
umiera z powodu powikłań zdrowotnych lub samo-
bójstwa, które popełnia 2–9% chorych [7].
Osoby cierpiące na jadłowstręt podejmują wiele za-
chowań autodestruktywnych, a odmowa jedzenia
stanowi jedną z wielu form systematycznego samo-
zniszczenia [8]. Anorektyczki zaprzeczają potrzebie
jedzenia, zachowaniom kompensacyjnym (stosowa-
niu środków przeczyszczających, prowokowaniu
wymiotów, intensywnym ćwiczeniom) oraz swoje-
mu wyglądowi. Obok powyższych form zaprzeczeń
często występują również te dotyczące własnych
doświadczeń somatycznych, choroby oraz trudności
w relacjach z osobami ważnymi [9]. Zaprzeczają one
również istnieniu śmierci oraz jej znaczeniu. Śmierć
i umieranie są postrzegane przez chore na wczesno-
dziecięcym poziomie poznawczym. Często wręcz
„bawią się ze śmiercią”, tkwiąc w przekonaniu, że
mogą manipulować swoim ciałem tak, jak tylko ze-
chcą, unikając przy tym śmierci. W ich fantazjach
umieranie jawi się jako odwracalne lub w ogóle nie-
dotyczące anorektyczek. W tym przypadku ujawnia
się omnipotencja pacjentek manifestowana przez
poczucie wyższości, mocy i przekonanie o byciu nie-
śmiertelną [10].
Literatura specjalistyczna zawiera niewiele danych
dotyczących zachowań samobójczych u osób cier-
piących na zaburzenia odżywiania się. Wiadomo, że
dłuższy czas trwania tych zaburzeń zwiększa ryzyko
podjęcia próby samobójczej [11]. Silnym predykto-
rem myśli samobójczych u dziewcząt z bulimią jest
nasilenie depresyjności. Ponadto niska świadomość
emocji i odczuć płynących z ciała, wysoka obsesyj-
ność i tendencja do impulsywnych zachowań zwięk-
szają ryzyko zachowań samobójczych u osób cier-
piących na zaburzenia odżywiania się [12, 13]. Nie-
znacznie więcej osób z bulimią (62%) niż jadłowstrę-
tem (54%) ujawnia myśli samobójcze oraz próby sa-
mobójcze (odpowiednio 10% i 9%) [12]. Zachowa-
nia samobójcze są częściej wiązane z bulimią psy-
chiczną z powodu tendencji do impulsywnych za-
chowań, będącej jednym z objawów charakterystycz-
nych dla bulimii [12–15]. Jak wynika z badań świa-
towych, zachowania samobójcze występują w buli-
mii psychicznej i typie przeczyszczającym jadłowstrętu
psychicznego [11, 12, 15]. Tylko kilku badaczy do-
wiodło [11], że myśli samobójcze mogą towarzyszyć
zarówno bulimii, jak jadłowstrętowi psychicznemu
pomimo przekonania anorektyczek o posiadaniu
doskonałej wewnętrznej kontroli.
Zachowania samobójcze mogą być rozumiane jako
manifestacja niepowodzenia pozytywnej realizacji
zadań rozwojowych, obejmujących kształtowanie się
tożsamości, seksualności, obrazu ciała i wchodzenia
w bliskie relacje. Zachowania samobójcze, a także
zaburzenia odżywiania się występujące w wieku mło-
dzieńczym są oznaką rozwojowego załamania, ob-
razującego niezdolność poradzenia sobie z seksual-
nie dojrzewającym ciałem [16]. Skutkuje to odrzuce-
niem przez dorastającego człowieka jej/jego seksu-
alnego ciała. Dorastający człowiek, który podejmuje
próbę samobójczą, chce zaatakować (i usunąć) wła-
sne ciało, które jest źródłem bólu, lęku albo wstydu.
Zaburzenia odżywiania się są również sposobem
odrzucenia ciała, które jest obdarzane negatywnymi
emocjami, podobnymi do doświadczanych przez
osoby po próbach samobójczych.
Zachowania autodestruktywne występują tak samo
często (u 37% badanych) w jadłowstręcie, jak buli-
mii [12]. W innych badaniach przejawiało je więcej
pacjentek z jadłowstrętem (41,7%) niż bulimią
(34,3%) [11]. Zaburzenia odżywiania się są zatem
przejawem autodestruktywności. Samogłodzenie,
epizody gwałtownego objadania się wraz z przeczysz-
czaniem się oraz samouszkodzenia stanowią triadę
www.psychiatria.viamedica.pl
145
Psychiatria 2008, tom 5, nr 4
wzajemnie powiązanych syndromów autodestruk-
tywności, które są też skojarzone z traumą
i również dlatego trudne do wyleczenia. Każdy spo-
śród tych syndromów, nawet jeśli występuje w izola-
cji, potencjalnie zagraża życiu, a tym bardziej w połą-
czeniu z jadłowstrętem mającym najwyższy współczyn-
nik umieralności wśród zaburzeń psychicznych [17].
Rozważania podjęte w tej pracy dotyczą przejawów
i nasilenia zachowań autodestruktywnych pośrednich
i bezpośrednich u dziewcząt z jadłowstrętem psy-
chicznym i dziewcząt zdrowych. Główne pytanie
badawcze, jakie sformułowano w trakcie studiowa-
nia literatury przedmiotu z zakresu autodestruktyw-
ności i jadłowstrętu psychicznego, dotyczy różnic
w funkcjonowaniu psychospołecznym dziewcząt cho-
rych na anoreksję oraz dziewcząt zdrowych. Na pod-
stawie danych zawartych w literaturze przedmiotu
sformułowano następujące hipotezy badawcze:
— u dziewcząt chorych na jadłowstręt psychiczny
występuje większe nasilenie zachowań autode-
struktywnych niż u dziewcząt zdrowych;
— dziewczęta z jadłowstrętem częściej podejmują
działania z zakresu autodestruktywności bezpo-
średniej niż pośredniej;
— dziewczęta zdrowe częściej przejawiają zachowa-
nia pośrednio autodestruktywne niż bezpośred-
nio autodestruktywne.
Masa ciała (w grupie klinicznej JP = 45,3; SD = 4,9,
w grupie kontrolnej GK = 57,6; SD = 5,4) w sposób
istotny statystycznie zróżnicowała dziewczęta z obu
grup (
t
-Studenta = –6,64; p < 0,05).
Pod względem kolejności urodzenia 13 dziewcząt
w grupie klinicznej było pierwszym dzieckiem w rodzi-
nie, 15 — drugim, a 2 z nich były trzecim dzieckiem
w rodzinie. W grupie kontrolnej 11 dziewcząt było
pierwszym urodzonym dzieckiem w swojej rodzinie,
16 z nich — drugim, a 3 dziewczęta były trzecim
dzieckiem w rodzinie. Grupy nie różniły się istotnie
statystycznie pod względem kolejności urodzenia
(
t
-Studenta = 0,021; p < 0,05).
W grupie dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym
5 z nich było jedynym dzieckiem w rodzinie, 17 mia-
ło jedno rodzeństwo, a 8 miało dwoje rodzeństwa.
Grupa kontrolna przedstawiała się pod tym wzglę-
dem następująco: 5 dziewcząt było jedynym dziec-
kiem, 13 miało jedno rodzeństwo, a 12 z nich miało
dwoje rodzeństwa. Różnice międzygrupowe są istot-
ne statystycznie na poziomie tendencji (
t
-Studenta
= 1,57; p < 0,07).
Najczęściej badane dziewczęta (JP — 18 i GK — 20)
zamieszkiwały z obojgiem rodziców. Trzy osoby
z grupy klinicznej i 3 osoby z grupy kontrolnej miesz-
kały tylko z matką. W przypadku 6 dziewcząt z gru-
py klinicznej i 3 z grupy kontrolnej rodzice byli roz-
wiedzeni, rodzice 2 dziewcząt z grupy kontrolnej
żyli w separacji, a jedna osoba z grupy klinicznej wy-
chowywała się w rodzinie zastępczej. Samodzielnie
mieszkały 2 dziewczęta z grupy klinicznej i 2 z grupy
kontrolnej. Różnice międzygrupowe w zakresie sy-
tuacji rodzinnej badanych osób są nieistotne staty-
stycznie (
c
² = 4,105; p < 0,05).
Grupy badanych dziewcząt nie różniły się pod wzglę-
dem wykształcenia rodziców (
c
² = 1,343; p < 0,05).
Rodzice dziewcząt z obu badanych grup najczęściej
mieli wykształcenie średnie (JP — 11 matek i 19
ojców oraz GK — 13 matek i 18 ojców), rzadziej
wyższe (13 matek i 8 ojców w grupie klinicznej oraz
11 matek i 9 ojców w grupie kontrolnej), natomiast
najrzadziej zawodowe (w obu badanych grupach
6 matek i 3 ojców). Żadna z badanych dziewcząt
nie miała rodziców z wykształceniem podstawowym.
W obu badanych grupach dziewczęta najczęściej
oceniały sytuację materialną jako średnią (JP — 9 osób
i GK — 10 osób) lub dobrą (JP — 14 osób i GK — 17
osób). Stosunkowo rzadko postrzegały ją jako bar-
dzo dobrą (JP — 3 osoby i GK — 2) lub złą (JP — 4
osoby i GK — 1 osoba). Pomiędzy badanymi grupa-
mi nie istnieją różnice istotne statystycznie w ocenie
sytuacji materialnej rodziny (
c
² = 2,34; p < 0,05).
Materiał
Grupę kliniczną (JP) stanowiło 30 dziewcząt ze zdia-
gnozowanym jadłowstrętem psychicznym, natomiast
grupę kontrolną (GK) — 30 dziewcząt zdrowych, nie-
korzystających z pomocy psychologicznej. Badania
zostały przeprowadzone wśród uczestniczek grup
wsparcia odbywających się w Młodzieżowym Ośrod-
ku Terapeutycznym w Sopocie oraz wśród pacjentek
hospitalizowanych na Oddziale Dziecięco-Młodzie-
żowym Wojewódzkiego Szpitala im. Tadeusza Bili-
kiewicza w Gdańsku. Do grupy tej należały również
dziewczęta leczące się ambulatoryjnie na terenie Trój-
miasta.
Grupę kontrolną utworzono na zasadzie doboru wią-
zanego. Badania zostały przeprowadzone wśród
uczniów klas gimnazjalnych, szkół średnich oraz stu-
dentów szkół wyższych w Trójmieście.
Najmłodsza osoba badana miała 13 lat, a najstarsza
— 22 lata. Średni wiek dziewcząt z grupy klinicznej
wynosił 16,8 roku (SD [
standard deviation
] = 3,1),
dziewcząt z grupy kontrolnej — 18 lat (SD = 2,7).
Różnica wieku między badanymi grupami jest istot-
na statystycznie na poziomie tendencji (
t
-Studenta
= –2,09; p < 0,07).
146
www.psychiatria.viamedica.pl
Wioletta Radziwiłłowicz,
Natalia Reszka,
Zachowania autodestruktywne u dziewcząt
Metody
Kwestionariusz zachowań autodestrukcyjnych — wer-
sja eksperymentalna (SISRI,
Self-Injury Self-Report In-
ventory
).
Kwestionariusz zachowań autodestrukcyjnych, wy-
korzystany w badaniu, jest wersją eksperymentalną
kwestionariusza opracowanego przez Juzwin [18].
Punktem wyjścia do jego skonstruowania były prace
Sansone i Levitta [19], którzy podczas swojej pracy
klinicznej zaobserwowali, że wielu pacjentów cier-
piących na zaburzenia odżywiania się przejawiało
wiele rozmaitych zachowań autodestrukcyjnych w
przeszłości, ale również w teraźniejszości. Podczas
terapii tych osób ujawniał się fakt podejmowania
zachowań autodestrukcyjnych, co często utrudniało
i komplikowało dalszą pracę.
Kwestionariusz ten powstał zatem w odpowiedzi na
potrzeby klinicystów i terapeutów, którym trudno
było zidentyfikować problem autodestrukcji u swo-
ich pacjentów. Na podstawie uzyskanych w nim od-
powiedzi jest możliwe zorientowanie się, jaki typ za-
chowań samouszkadzających przejawia dana jednost-
ka, jak często one występują, czy pozostają pod kon-
trolą pacjenta, czy też mają charakter impulsywny.
Analizując uzyskane dane, terapeuta jest w stanie
opracować program interwencyjny w celu udziele-
nia pomocy osobie jej potrzebującej [20].
Zastosowany w niniejszych badaniach kwestionariusz
składa się z 32 pytań zamkniętych, a osoba udziela-
jąca odpowiedzi podaje częstotliwość podejmowa-
nych przez siebie zachowań autodestruktywnych,
gdzie: 1 oznacza nigdy, 2 — czasem, 3 — często,
a 4 — zawsze. Pytania dotyczą autodestrukcji po-
średniej (zażywanie substancji psychoaktywnych, in-
tensywne ćwiczenia fizyczne), jak i bezpośredniej (na-
cinanie skóry, próby samobójcze, wyrywanie włosów)
[4]. Autorzy, opracowując narzędzie, korzystali z li-
teratury przedmiotu, wywiadów klinicznych oraz wła-
snego doświadczenia zawodowego. Pytania można
przydzielić do następujących podgrup: samookalecze-
nia, zachowania związane z zaburzeniami odżywiania
się, zachowania o wysokim poziomie niebezpieczeń-
stwa oraz nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Jedno z pytań dotyczy podjęcia próby samobójczej.
Kwestionariusz ten pozwala na badanie osób w okre-
sie adolescencji, ponieważ pytania mają jasną struk-
turę i nie sprawiają trudności w czytaniu oraz ich
zrozumieniu nastolatkom, oraz osobom we wcze-
snej młodości. Jako że kwestionariusz jest wersją
eksperymentalną i został opracowany na potrzeby
kliniki, autorzy nie podają współczynników rzetelno-
ści oraz trafności psychometrycznej.
Wyniki
Oszacowano formy i częstość występowania zacho-
wań autodestruktywnych u dziewcząt chorych na
jadłowstręt psychiczny i dziewcząt z grupy kontrol-
nej (tab. 1).
Jak wynika z powyższych danych, ponad połowa
dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym raniła się do
krwi, cięła się i kaleczyła. Takie formy autodestruk-
tywności występowały bardzo rzadko u dziewcząt
z grupy kontrolnej. Niemal
1
/
4
dziewcząt z jadłowstrę-
tem raniła się, zanim ktoś inny je zranił. Ponadto
4 dziewczęta (13,3%) z grupy klinicznej wydłubywa-
ły lub wbijały sobie przedmioty w oczy, uszy lub inne
części ciała, biły się, uderzały głową czy kończyną
w celu zranienia siebie. Powyższych zachowań nie
przejawiały dziewczęta z grupy kontrolnej.
Natomiast drapanie, ocieranie, ścieranie, siniaczenie lub
szczypanie skóry przejawiała połowa dziewcząt z każ-
dej grupy. Także tatuowanie się albo przekłuwanie skóry
będące formą modyfikacji ciała występowały u prawie
połowy dziewcząt z obu badanych grup. Połowa osób
z grupy kontrolnej i 1/3 dziewcząt z jadłowstrętem
psychicznym wyrywała włosy, rzęsy czy brwi. Niemal
1
/
4
dziewcząt z grupy kontrolnej i 40% z grupy klinicz-
nej utrudniało gojenie się ran. Ponadto 6 dziewcząt
(20%) z grupy kontrolnej i 5 (16,6%) z grupy klinicznej
wdawało się w bójki lub przejawiało inne zachowania
agresywne pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Po-
zostałe formy zachowań autoagresywnych były przeja-
wiane bardzo rzadko (przypalanie lub oparzanie skóry,
złamanie kończyn, połykanie przedmiotów, angażowa-
nie się w szczególne rytuały, aby się ukarać lub zranić)
lub nie występowały (okaleczanie miejsc intymnych)
w badanych grupach.
Jak wynika z tabeli 2, istnieją statystycznie istotne róż-
nice międzygrupowe w zakresie częstości występowa-
nia takich zachowań autodestruktywnych, jak: ranie-
nie się, cięcie i kaleczenie skóry, wydłubywanie lub
wbijanie sobie przedmiotów w oczy, uszy lub inne czę-
ści ciała, uderzanie głową czy kończyną w celu zranie-
nia siebie oraz ranienie siebie, zanim zrobi to ktoś inny.
Można uznać, że są to przejawy autodestruktywności
specyficzne dla dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym.
Kolejny problem badawczy dotyczył częstości podejmo-
wanych prób samobójczych przez dziewczęta chore na
jadłowstręt psychiczny i dziewczęta zdrowe. Siedem
dziewcząt z grupy klinicznej potwierdziło podjęcie ta-
kiej próby. Stanowi to 23,3% badanych anorektyczek.
W grupie kontrolnej próbę odebrania sobie życia po-
twierdziła jedna osoba. Różnice międzygrupowe w za-
kresie występowania prób samobójczych są istotne sta-
tystycznie (
t
-Studenta = 2,34; p < 0,05).
www.psychiatria.viamedica.pl
147
Psychiatria 2008, tom 5, nr 4
Tabela 1.
Częstość występowania zachowań bezpośrednio autodestruktywnych w badanych grupach
Table 1.
The frequency of direct self-destructiveness occurrence in examined groups
Kiedykolwiek umyślnie
Grupa Nigdy Czasem Często Zawsze Odsetek dokonywanych
(%)
(%)
(%)
(%)
samookaleczeń
(czasem + często +
+ zawsze)
Cięłam się lub kaleczyłam
JP
46,7
43,3
10,0
0,0
53,0
wystarczająco mocno,
GK
83,3
16,7
0,0
0,0
17,0
aby krwawić
Drapałam, ocierałam,
JP
50,0
43,3
3,3
3,3
50,0
ścierałam, siniaczyłam
GK
50,0
46,7
3,3
0,0
50,0
lub szczypałam swoją
skórę
Przypalałam lub oparzyłam
JP
93,3
6,7
0,0
0,0
6,7
swoją skórę
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Tatuowałam się lub
JP
60,0
26,7
13,3
0,0
40,0
przekłuwałam swoją
GK
63,3
30,0
6,7
0,0
36,7
skórę
Ciągnęłam lub wyrywałam
JP
66,7
30,0
3,3
0,0
33,3
włosy, rzęsy, brwi
GK
50,0
30,0
20,0
0,0
50,0
Raniłam się do krwi
JP
43,3
50,0
6,7
0,0
56,7
GK
83,3
16,7
0,0
0,0
16,7
Uderzałam głową, kończyną
JP
86,7
13,3
0,0
0,0
13,3
w coś w celu zranienia siebie,
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
biłam się
Robiłam cokolwiek, aby
JP
63,3
26,7
6,7
3,3
36,7
utrudnić ranom gojenie się
GK
76,6
23,3
0,0
0,0
23,3
Spadałam ze schodów,
JP
93,3
6,7
0,0
0,0
6,7
wpadałam na przedmioty,
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
aby posiniaczyć się, zranić
Złamałam którąś z kończyn
JP
96,7
3,3
0,0
0,0
3,3
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Wydłubywałam lub wbijałam
JP
86,7
13,3
0,0
0,0
13,3
sobie coś w oczy, uszy lub
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
inne części ciała
Okaleczałam swoje miejsca
JP
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
intymne, genitalia
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bójki lub inne zachowania
JP
83,3
13,3
3,3
0,0
16,6
agresywne występowały pod
GK
80,0
20,0
0,0
0,0
20,0
wpływem alkoholu
lub narkotyków
Połykałam jakieś przedmioty,
JP
93,3
6,7
0,0
0,0
6,7
aby sobie zaszkodzić
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Angażowałam się
JP
90,0
6,7
3,3
0,0
10,0
w szczególne rytuały,
GK
100,0
0,0
0,0
0,0
0,0
aby się ukarać lub zranić
Zraniłam się, zanim ktoś
JP
76,7
13,3
3,3
6,7
23,3
inny mnie zranił
GK
96,7
3,3
0,0
0,0
3,3
JP — jadłowstręt psychiczny; GK — grupa kontrolna
148
www.psychiatria.viamedica.pl
[ Pobierz całość w formacie PDF ]