Zaawansowane uzycie kompresji, O Muzyce, OPisy muzyki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
TECHNOLOGIA
Jezar, jezar@dreampoint.co.uk
Prze³o¿y³: Jerrvix
Opublikowany
w poprzednim numerze
EiSartyku³ dotycz¹cy
zastosowania kompresji,
to tylko „wierzcho³ek góry
lodowej” jeœli chodzi
o u¿ycie kompresorów.
W tym miesi¹cu zajmiemy
siê nieco innym
wykorzystaniem tych
niezwykle popularnych
procesorów dynamiki.
Zaawansowane
u¿ycie kompresji
Jeœli dysponujesz kompresorem i korekto-
rem, w prosty sposób mo¿esz zestawiæ te
urz¹dzenia dla uzyskania efektu kompresji
sygna³u i jednoczeœnie wyciêcia zbyt moc-
no wyeksponowanych sybilantów.
V
Schemat ilustruj¹cy budowê wewnêtrzn¹
kompresora. Jego zasadniczym elementem
jest blok
W
iêkszoœæ analogowych kompresorów ma
z ty³u gniazdo oznaczone jako
znajdziemy w ka¿dym kanale miksera audio,
ale jednoczeœnie wchodzi na uk³ad, którego
zadaniem jest zarz¹dzanie prac¹ suwaka owe-
go t³umika.
SIDECHAIN
SIDE-
(Voltage Controlled Amplifier
– wzmacniacz sterowany napiêciem), który
decyduje o poziomie sygna³u na wyjœciu.
Jest on sterowany blokiem reaguj¹cym na
sygna³ z wyjœcia
(w tej chwili funkcjê o tej nazwie oferuj¹
nawet niektóre wtyczki programowe). Warto
siê zatem zainteresowaæ, czym tak naprawdê
jest to z³¹cze i do czego s³u¿y?
(pêtla steruj¹ca) jest to obwód,
który pozwala na wpiêcie urz¹dzenia ze-
wnêtrznego – np. korektora graficznego lub
parametrycznego – tu¿ przed uk³adem steru-
j¹cym kompresora. Zwróæcie uwagê, ¿e nie
dzieje siê to w g³ównym torze audio, i ¿e nie
ma to wp³ywu na sam dŸwiêk, a tylko na spo-
sób, w jaki kompresor reaguje na sygna³. Po-
d³¹czony korektor pozwala na uwydatnienie
wybranej przez was czêstotliwoœci, na któr¹
kompresor ma najmocniej zareagowaæ.
VCA
– w ten blok w³aœnie
Kompresor
dzia³a w taki sposób, ¿e
sygna³ wejœciowy przechodzi przez uk³ad bê-
d¹cy odpowiednikiem typowego t³umika jaki
, co po-
zwala wp³ywaæ na pracê kompresora za
pomoc¹ sygna³ów zewnêtrznych.
SIDECHAIN
Przyk³ad praktyczny.
Za³ó¿my
¿e macie wokal, w którym litery S, C, Œ, Æ
brzmi¹ naprawdê ostro i nieprzyjemnie oraz
zbyt mocno wybijaj¹ siê z miksu. Nie chcecie
usuwaæ ich przy pomocy korekcji, poniewa¿
brzmienie wokalu za wyj¹tkiem tych wybijaj¹-
cych siê dŸwiêków jest generalnie do przyjêcia.
Zacznijcie od ustawienia w kompresorze
szybkiego ataku, doϾ szybkiego powrotu oraz
nachylenia w okolicach 3:1. W pêtlê steruj¹c¹
(
SIDECHAIN
) w³¹czcie graficzny korektor czê-
stotliwoœci. Zdejmijcie w korektorze ca³y dó³
i œrodek, a podbijcie czêstotliwoœci od 3 do
6kHz. Zauwa¿ycie teraz, ¿e regulator progu
(
94
Estrada i Studio • listopad 2003
VCA
CHAIN
w³¹czany jest sygna³
) steruje poziomem g³oœnoœci g³o-
sek sycz¹cych. Gdy ustawicie próg zbyt nisko,
TRESHOLD
wokal zacznie brzmieæ bardzo dziwnie i nawet
najlepszy wokalista lub wokalistka zacznie po
prostu... sepleniæ. Ustawcie wiêc próg tak, by
sybilnaty by³y czytelne, ale nie wybija³y siê po-
nad inne zg³oski. W ka¿dym b¹dŸ razie je¿eli
nadmiernie wyt³umicie sybilanty podczas na-
grywania, to póŸniej niewiele bêdzie mo¿na
zrobiæ, aby uratowaæ wokal (zreszt¹ zawsze
mo¿ecie wyt³umiæ sybilanty podczas miksowa-
nia, je¿eli bêdzie taka koniecznoœæ).
Je¿eli myœlicie, ¿e do takiej obróbki wokalu
potrzebujecie dwóch kompresorów – jednego
do wyt³umienia sybilantów, a za nim drugiego,
wykonuj¹cego „normaln¹” kompresjê, to jeste-
œcie w b³êdzie. Tu wystarczy tylko jeden kom-
presor, który mo¿e wykonaæ te dwa zadania
jednoczeœnie! Po prostu kompresujecie wokal
tak jak normalnie, nastêpnie wpinacie korektor
w pêtlê steruj¹c¹ i podbijacie w nim zakres,
w którym sybilanty s¹ najbardziej czytelne (tu
musicie poeksperymentowaæ, ale bêd¹ to oko-
lice 3kHz-6kHz). To powoduje, ¿e kompresor
silniej reaguje na dŸwiêki sybilantów i w ten
sposób je t³umi, ale jednoczeœnie dokonuje
„klasycznej” kompresji dla pozosta³ych czêsto-
tliwoœci zawartych w sygnale. Jeœli nie chcecie
zmieniaæ po³o¿enia regulatora
TRESHOLD
stworzyæ system, który automatycznie œcisza
muzykê wtedy, gdy zaczynacie mówiæ i spra-
wia, ¿e brzmi ona g³oœniej kiedy przestajecie.
W tego typu uk³ady wyposa¿one s¹ konsole
dyskotekowe – z tym, ¿e w naszym przypadku
przy pomocy regulatorów ataku i powrotu ma-
cie pe³n¹ kontrolê nad szybkoœci¹ pojawiania
siê i zanikania sygna³u, czego wiêkszoœæ tego
typu specjalizowanych urz¹dzeñ nie oferuje.
Spróbujcie te¿ innej sztuczki – podajcie na
kompresor powroty z pog³osu za³o¿onego na
g³ównym wokalu, a na pêtlê steruj¹c¹ podaj-
cie sygna³ nieobrobionego wokalu. Efekt jest
taki, ¿e kiedy wokalista œpiewa, pog³os zosta-
je œciszony – w rezultacie otrzymujecie jakby
„osuszony” dŸwiêk wokalu; pog³os pojawi siê
dopiero w przerwach pomiêdzy s³owami czy
poszczególnymi frazami. Sposób ten umo¿li-
wia pe³n¹ kontrolê nad pog³osem we frag-
mentach, gdzie s³owa s¹ gêste i liczy siê ich
czytelnoœæ. Technika ta jest równie¿ przydatna
do kontrolowania poziomu efektu powtarza-
j¹cego siê echa na koñcach fraz.
Rozbudowany kompresor firmy Amek – tu
dok³adnie widaæ sk¹d jest pobierany sy-
gna³ na wyjœcie
i dok¹d trafia
po obróbce w urz¹dzeniu zewnêtrznym.
SIDECHAIN
, tym wiêksze t³umie-
nie tych czêstotliwoœci w kompresorze.
Wa¿ne jest,
abyœcie zrozumieli, ¿e ko-
rektor, który wpinacie w pêtlê steruj¹c¹, nie
zmienia charakterystyki czêstotliwoœci dŸwiêku
przep³ywaj¹cego przez kompresor, a tylko
wp³ywa na to, czego kompresor wewnêtrznie
„s³ucha”. A zatem efektem jego dzia³ania jest
to, jak ca³kowity poziom g³oœnoœci reaguje na
zmiany g³oœnoœci pewnych czêstotliwoœci. Pro-
ces ten okreœlany jest jako
FREQUENCY SENSI-
TIVE COMPRESSION
Zastosowañ z³¹cza i funkcji
SIDECHAIN
jest
jeszcze du¿o wiêcej. Mo¿ecie z niej skorzystaæ
wszêdzie tam, gdzie potrzebna jest dynamicz-
na, zale¿na od sygna³u kontrola nad ró¿nymi
parametrami brzmienia. Jeœli wiêc macie pro-
cesor z tego typu opcj¹ i do tej pory z niej nie
korzystaliœcie, to mo¿ecie siê teraz poczuæ jak
w³aœciciel auta terenowego, który zawsze jeŸ-
dzi³ tylko po asfaltowych drogach nie wie-
dz¹c, ¿e w ka¿dej chwili mo¿e siê zapuœciæ
w dzikie chaszcze...
czêstotliwoœæ).
Na rynku dostêpne s¹ jeszcze bardziej
skomplikowane kompresory, które wp³ywaj¹
na charakterystykê czêstotliwoœci w ró¿nych
zakresach, który to proces jest znany jako
FREQUENCY SELECTIVE COMPRESSION
E
i
S
(kom-
presja wybranych czêstotliwoœci) – pomiêdzy
tymi dwoma podobnymi okreœleniami jest du-
¿a ró¿nica i nawet profesjonalistom czasami
siê one myl¹.
Typowe ustawienia kompresora, sprawdzaj¹ce siê
w przypadku ró¿nych Ÿróde³ sygna³u. Jak zawsze zaleca-
my eksperymenty, ale poni¿sze przyk³ady mog¹ pos³u¿yæ
za punkt wyjœcia.
ród³o sygna³u
Czas ataku Czas powrotu G³êbokoœæ Charakterystyka Redukcja poziomu
(ATTACK) (RELEASE) (RATIO)
(HARD/SOFT)GAIN REDUCTION)
Wokal
szybki
0,5s/Auto
2-8:1
Soft
3-8dB
Wokal rock
szybki
0,3s
4-10:1
Hard
5-15dB
Powy¿szy przyk³ad
to nie jedyne
zastosowanie, w którym wykorzystywana jest
pêtla steruj¹ca
Gitara akustyczna
5-10ms
0,5s/Auto
5-10:1
Soft/Hard
5-15dB
Gitara elektryczna
2-5ms
0,5s/Auto
8:1
Hard
5-15dB
. Tak naprawdê wca-
le nie musicie podawaæ tego samego dŸwiêku
zarówno na pêtlê steruj¹c¹, jak i na g³ówne
wejœcie. Mo¿ecie na przyk³ad na pêtlê podaæ
dŸwiêk waszego g³osu. W ten sposób mo¿ecie
Stopa i werbel
1-5ms
0,2s/Auto
5-10:1
Hard
5-15dB
Bas
2-10ms
0,5s/Auto
4-12:1
Hard
5-15dB
Miks
szybki
0,4s/Auto
2-6:1
Soft
2-10dB
Uniwersalna kompresja
szybki
0,5s/Auto
5:1
Soft
10dB
Estrada i Studio • listopad 2002
95
, nad
którym pracowaliœcie zanim wyst¹pi³a potrzeba
redukcji sybilantów, wówczas poziom t³umie-
nia tych zg³osek mo¿ecie regulowaæ wielkoœci¹
podbicia problematycznych czêstotliwoœci bez-
poœrednio w korektorze. Pamiêtajcie prost¹ za-
sadê – czym wiêksze podbicie w korektorze
w³¹czonym w
SIDECHAIN
(kompresja reaguj¹ca na
SIDECHAIN
[ Pobierz całość w formacie PDF ]