zabiegi naczyniowe, Medyczne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1
RADIOLOGIA ZABIEGOWA
•
cd. naczyniówka
2
"Radiologia zabiegowa wykorzystuje metody obrazowania..."
•
Radiologia zabiegowa wykorzystuje metody obrazowania narządów oraz sprzĊt i techniki
stosowane w radiologii naczyniowej do przeprowadzania zabiegów leczniczych. Zabiegi te zastĊpują,
uzupeániają lub uáatwiają przeprowadzane tradycyjnym sposobem zabiegi chirurgiczne.
•
Radiologia zabiegowa powstaáa na pograniczu rentgenodiagnostyki i chirurgii, áącząc pewne
elementy obu tych dyscyplin.
3
•
CiĊcia skórne oraz preparowanie i przecinanie tkanek zostaáy zastąpione przez przezskórną
punkcjĊ i oparte na metodzie Seldingera nieoperacyjne wprowadzanie prowadników i cewników do
ukáadu naczyniowego, dróg Īyáciowych i moczowych oraz jam ciaáa.
4
•
Po prowadnikach lub przez Ğwiatáo cewników wprowadza siĊ nastĊpnie, stosownie do celu
zabiegu, materiaáy em-bolizacyjne, Ğrodki farmakologiczne, precyzyjne narzĊdzia, takie jak cewniki
balonowe, Ğwiatáowody laserów, koszyczki, skalpele oraz urządzenia lecznicze, takie jak filtry Ī\áy
Jáównej dolnej, protezy dróg Īyáciowych i moczowych, stenty naczyniowe i inne.
5
•
Zabiegi radiologiczne obciąĪają chorego w znacznie mniejszym stopniu niĪ chirurgiczne. Nie
wymagają zwykle znieczulenia ogólnego, nie wiąĪą siĊ z utratą krwi ani rozlegáym naruszeniem tkanek,
dlatego mogą byü wykonywane równieĪ u chorych nie kwalifikujących siĊ do leczenia chirurgicznego
ze wzglĊdu na ciĊĪki stan ogólny.
6
•
Do podstawowych metod radiologii zabiegowej naleĪą: embolizacja, angioplastyka i rekanalizacja
WĊtnic, przezskórne drenaĪe lecznicze, farmakoterapia celowana.
7
Embolizacja
•
Embolizacja jest zabiegiem, którego celem jest zamkniĊcie naczyĔ zaopatrujących zmianĊ
patologiczną. Stosowana jest przede wszystkim w tamowaniu krwotoków o róĪnej etiologii, leczeniu
malformacji naczyniowych, zmian pourazowych, a takĪe guzów nowotworowych.
8
•
Zabiegi embolizacji przeprowadzane są przede wszystkim w obrĊbie ukáadu tĊtniczego, rzadziej
zamykane są naczynia Īylne. NajczĊstszym wskazaniem do embolizacji w obrĊbie ukáadu Īylnego są
Īylaki powrózka nasiennego i Īylne malformacje naczyniowe.
9
•
Embolizacja polega na wprowadzeniu cewnika do ukáadu naczyniowego i umieszczeniu go pod
kontrolą rentgenowską we wáDĞciwym naczyniu. NastĊpnie przez cewnik wprowadzany jest do Ğwiatáa
naczynia materiaá embolizacyjny, który powoduje jego zamkniĊcie. Wykorzystywane są róĪne
materiaáy: gąbka Īelatynowa, alkohol poliwinylowy, metalowe spirale, kleje cyjanoakrylowe, balony
odczepialne i wiele innych.
10
•
Embolizacja w leczeniu nowotworów jest stosowana jako leczenie paliatywne u chorych z bogato
unaczynionymi guzami, którzy ze wzglĊdu na rozlegáRĞü procesu nowotworowego nie kwalifikują siĊ
do leczenia chirurgicznego. W tych przypadkach zamkniĊcie naczyĔ zaopatrujących nowotwór pozwala
na opanowanie krwawieĔ z guza, zmniejszenie jego masy i dziĊki temu osáabienie dolegliwoĞci
 bólowych, a takĪe na zwolnienie wzrostu guza i wydáXĪenie czasu Īycia chorego.
11•
NajczĊĞciej uĪywanymi materiaáami embolizacyjnymi są: gąbka Īelatynowa, alkohol etylowy,
alkohol poliwinylowy i spirale metalowe. W leczeniu nowotworów stosowana jest równieĪ
chemioembolizacja, która polega na podawaniu do naczyĔ guza leków cytostatycznych razem z
materiaáem embolizacyjnym
12
Embolizacja w leczeniu wad naczyniowych
•
moĪe byü uzupeánieniem operacji lub stanowiü samodzielną metodĊ leczniczą. Na drodze
embolizacji są zamykane przetoki tĊtniczo-Īylne, tĊtniaki i malformacje naczyniowe. Szczególne
miejsce zajmuje embolizacja w leczeniu wewnątrzmózgowych wad naczyniowych.
13
• 7Ċtniaki zamykane są spiralami metalowymi, a naczyniaki — przy uĪyciu klejów
cyjanoakrylowych.
14
Embolizacja w leczeniu zmian pourazowych i krwawieĔ z przewodu pokarmowego
•
ma na celu opanowanie krwawienia przez zamkniĊcie uszkodzonych naczyĔ oraz powstaáych w
wyniku urazu przetok tĊtniczo-Īylnych i pseudotĊtniaków .
15
•
Po embolizacji u 20-50% chorych moĪe wystąpiü zespóá poembolizacyjny; który jest reakcją
organizmu na miejscowe zaburzenia krąĪenia i obecnoĞü w naczyniu krwionoĞnym ciaáa obcego, jakim
jest materiaá embolizacyjny. Objawy zespoáu poembolizacyjnego w postaci bólu i wzrostu temperatury
ciaáa ustĊpują zwykle po 2-3 dniach. Nasilenie i charakter objawów zaleĪą od rozlegáRĞci obszaru
zaopatrywanego przez zamkniĊte naczynie, od wprowadzonego materiaáu embolizacyjnego, czynnoĞci
em-bolizowanych narządów, a takĪe od osobniczej wraĪliwoĞci chorego.
16
•
SkutecznoĞü embolizacji oceniana jest na 80-100%.
21
Umieszczanie filtrów w Īyle gáównej
•
Filtry są zakáadane do Ī\áy gáównej u chorych, u których wystĊpuje zagroĪenie zatorowoĞcią
Sáucną. NajczĊstszym Ĩródáem materiaáu zatorowego jest zakrzepica Ī\á gáĊbokich koĔczyn dolnych i
miednicy mniejszej. Podstawowe leczenie zatorowoĞci páucnej polega na podawaniu leków
przeciwzakrzepowych. U chorych z przeciwwskazaniem do tego typu terapii są stosowane filtry.
22
•
Filtr jest konstrukcją metalową zbudowaną najczĊĞciej z cienkiego drutu, która ma za zadanie
zatrzymaü materiaá zatorowy páynący w kierunku serca. Filtr w stanie záRĪonym jest wprowadzany do
Ī\áy gáównej przez Ī\áĊ udową lub szyjną i umieszczany poniĪej ujĞcia Ī\á nerkowych. W czasie
implantacji ulega rozprĊĪeniu i na staáe pozostaje w Īyle. SkutecznoĞü filtrów oceniana jest na 95-97%.
23
Farmakoterapia celowana
•
Przezskórna farmakoterapia polega na podawaniu leków przez cewnik wprowadzony do naczyĔ
zaopatrujących bezpoĞrednio obszar zmian chorobowych. Taki sposób podawania leku pozwala
uzyskaü miejscowe duĪe jego stĊĪenie, mimo maáej dawki.
24
Farmakoterapia celowana jest najczĊĞciej stosowana w:
•
tamowaniu krwawieĔ z przewodu pokarmo
wego przez obkurczenie tĊtnic krezkowych
i trzewnych Ğrodkami naczynioskurczowymi rekanalizacji naczyĔ za pomocąĞrodków fib-
rynolitycznych leczeniu stanów zapalnych podawaniem antybiotyków i chorób nowotworowych
infuzją cystostatyków.
25
Fibrynoliza celowana
•
polega na rozpuszczaniu zakrzepów, które doprowadziáy do zamkniĊcia naczynia. NajczĊĞciej
stosowana jest w leczeniu niedroĪnoĞci tĊtnic koĔczyn dolnych u chorych z miaĪGĪycą.
26
•
W praktyce klinicznej najczĊĞciej stosowanymi lekami są: streptokinaza, urokinaza i
rekombinowany aktywator pla-zminogenu. ĝrodek trombolityczny jest podawany bezpoĞrednio do
zakrzepu. W tym celu cewnik wprowadzany jest do ukáadu naczyniowego, a jego koniec umieszczany
w obrĊbie zakrzepu. MoĪna uzyskaü w ten sposób wiĊksze stĊĪenie leku, który dziaáa na wiĊkszą
powierzchniĊ zakrzepu.
27
•
SkutecznoĞü tej metody oceniana jest na 63-97% i zaleĪy przede wszystkim od wieku skrzepliny i
stosowanego leku trombolitycznego. Do najczĊstszych powikáDĔ zaliczany jest krwotok i zatory
obwodowe.
28
Przezskórna angioplastyką wewnątrznaczyniowa
•
AngioplastykĊ wykonuje siĊ pod kontrolą rentgenotelewizji w pracowniach wyposaĪonych w
aparaturĊ angiograficzną. W zaleĪnoĞci od rodzaju zabiegu wykonuje siĊ nakáucie przezskórne tĊtnicy
udowej, pachowej, promieniowej lub Ī\áy szyjnej, udowej czy teĪ odáokciowej.
29
•
Techniką zaproponowaną przez S. Seldingera wprowadza siĊ do Ğwiatáa naczynia prowadnik, a
nastĊpnie wymienia prowadnik na cewnik diagnostyczny o poĪądanej krzywiĨnie. Kolejnym etapem
zabiegu jest wykonanie angiografii w celu umiejscowienia i oceny stopnia zaawansowania zmian.
30
•
Za pomocą specjalistycznych prowadników i cewników pokonuje siĊ zwĊĪenie lub niedroĪnoĞü, a
nastĊpnie wzdáXĪ pozostawionego w naczyniu prowadnika wprowadza siĊ cewnik leczniczy z balonem
wysokociĞnieniowym. Balon wypeánia siĊĞrodkiem cieniującym, obserwując jego rozprĊĪenie pod
kontrolą rentgenotelewizji. Wynik zabiegu ocenia siĊ na podstawie kontrolnej angiografii z
ewentualnym pomiarem ciĞnieĔ transstenotycznych.
31
Wspóáczesne techniki udraĪniania i rozszerzania naczyĔ.
•
Balony do angioplastyki przebyáy znacząFą ewolucjĊ w stosunku do pierwowzoru. Są to cewniki
dwukanaáowe z osadzonym na koĔcu balonem wykonanym z PE, PCV lub poliuretanu, widziane we
fluoroskopii dziĊki metalowym znacznikom. WytrzymaáRĞü na ciĞnienie wynosi dla róĪnych
konstrukcji od 3,5 do 17 at.
32
Stenty naczyniowe
• Vą to konstrukcje metalowe biologicznie neutralne, wykonane ze stali, nitinolu lub tantalu. Stenty
mogą byü rozprĊĪane w naczyniu za pomocą balonu wysokociĞnieniowego lub rozprĊĪDü siĊ
samodzielnie na skutek wáasnej sprĊĪystoĞci czy teĪ pamiĊci termicznej. Mogą byü sztywne lub giĊtkie.
33
Stent-grafty
• Vą to konstrukcje, w których stenty stanowią rusztowania dla protez chirurgicznych wykonanych z
Dacronu lub Goretexu. KraĔcowe, niepowleczone fragmenty stentu stanowią pierĞcienie mocujące
protezĊ do Ğwiatáa naczynia. Wspóáczesne instrumenty dostawcze, pozwalające na umieszczenie stent-
graftu w naczyniu, mająĞrednicĊ od 3 do 8 mm.
34
Aterektomy
• Vą to urządzenia sáXĪące do mechanicznego niszczenia zmian miaĪGĪycowych. W zaleĪnoĞci od
zaáRĪHĔ konstrukcyjnych rozdrabniają patologiczne tkanki do mikrocząsteczek lub tną je na wiĊksze
fragmenty, usuwane na zewnątrz. Przykáadem moĪe byü Rotablator — cewnik zakoĔczony oliwką z
powierzchniąĞcierną, napĊdzany do 100000 obrotów/min, który moĪe byü uĪywany jako samodzielne
urządzenie udraĪniające w naczyniach o Ğrednicy 2-3 mm.
35
Urządzenia laserowe
•
nie znalazáy dotąd powszechnego zastosowania w chirurgii wewnątrznaczyniowej. Niszczenie
blaszki miaĪGĪycowej odbywa siĊ na drodze oddziaáywania wiązki Ğwiatáa pochodzącej ze Ĩródáa
argonowego, neodymowego lub ksenonowego, przewodzonej Ğwiatáowodem o Ğrednicy cewnika
naczyniowego.
36
Wskazania do angioplastyki.
•
DOCZYTAû WE WàASNYM
•
ZAKRESIE.
37
Wyniki angioplastyki wewnątrznaczyniowej.
•
Za wynik techniczny bardzo dobry uwaĪa siĊ poszerzenie naczynia o co najmniej 20% z
resztkowym zwĊĪeniem mniejszym niĪ 30% Ğrednicy i gradientem ciĞnieĔ nie przekraczającym 10 mm
Hg. W przypadku obecnoĞci czĊĞciowego zwĊĪenia wynik 30-50% uznawany jest za dobry. ZwĊĪenie
resztkowe przekraczające 50% Ğrednicy Ğwiadczy o niepowodzeniu zabiegu.
38
Wynik kliniczny
•
zaleĪy od bardzo wielu czynników. Stosuje siĊ odrĊbne kryteria dla róĪnych obszarów
naczyniowych.
41
Wewnątrzwątrobowe zespolenia wrotno-systemowe (TIPSS)
•
Wskazaniami do tego typu zespolenia są: krwawienia z Īylaków przeáyku oporne na leczenie
farmakologiczne i skleroterapiĊ, krwawienie z Īylaków ektopowych lub z báony Ğluzowej ĪRáądka, a
takĪe wodobrzusze w przebiegu marskoĞci wątroby, zakrzepicy Ī\á wątrobowych lub zakrzepicy Ī\áy
wrotnej.
42
Technika zabiegu.
•
Zabieg wykonuje siĊ z dostĊpu przez Ī\áĊ szyjną. Po zacewnikowaniu Ī\áy wątrobowej
wprowadza siĊ do niej dáugą, zakrzywioną igáĊ lub system wspóáosiowy i pod kontrolą USG dokonuje
przekáucia do gaáĊzi wewnątrzwątrobowej Ī\áy wrotnej. Kanaá przekáucia poszerza siĊ do 8-10 mm i
wypeánia stentami w caáym przebiegu.
43
44
Zastosowanie stent-graftów w chorobach naczyĔ
•
Wskazaniem do implantacji stent-graftu moĪe byü tĊtniak, przetoka tĊtniczo-Īylna, perforacja lub
SĊkniĊcie naczynia. Niektórzy zalecają ich zastosowanie we wszystkich przypadkach udraĪniania
naczyĔ.
45
• 7Ċtniak aorty brzusznej moĪe byü zaopatrzony wewnątrznaczyniowo pod warunkiem, Īe
rozpoczyna siĊ poniĪej tĊtnic nerkowych. Zdrowy odcinek aorty poniĪej tĊtnic nerkowych powinien
mieü przynajmniej 15 mm dáugoĞci, a jego Ğrednica nie powinna byü wiĊksza niĪ 25 mm. TĊtniak nie
powinien przechodziü na tĊtnice biodrowe wspólne.
46• 7Ċtniak aorty piersiowej moĪe byü wskazaniem do implantacji stentgraftu prostego. Jego wymiary
mogą osiągaü 36 mm Ğrednicy. W przypadku tĊtniaków rozwarstwiających typu B Standforda, tzn.
rozpoczynających siĊ za lewą tĊtnicą podobojczykową, implantacja stentu zamyka wrota pierwotne,
stanowiące drogĊ napáywu krwi do tĊtniaka, i moĪe byü leczeniem ostatecznym.
47•
DoĞwiadczenie zespoáów implantujących stent-grafty w tĊtniakach aorty wskazuje na duĪą
skutecznoĞü tej techniki, ale wyniki odlegáe nie są jeszcze znane, a doraĨne — są zaleĪne od
doĞwiadczenia zespoáu.
48
END…
[ Pobierz całość w formacie PDF ]