Zadania i rola audytorow energetycznych, Studia, Polibuda Politechnika Warszawska, Budownictwo, Budownictwo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zadania i rola audytorów energetycznych
1. WSTĘP
O energooszczędnym budownictwie ostatnio duŜo się mówi. Paliwa stale droŜeją. Rośnie
zainteresowanie budownictwem energooszczędnym. Znaczną część budŜetów nie tylko
domowych stanowią koszty ogrzewania.
Światowe zuŜycie energii podwoiło się od 1970 r, a prognozuje się, Ŝe do 2030 r wzrośnie
3krotnie pomimo działań mających na celu zmniejszenie zuŜycia energii oraz jej
racjonalne uŜytkowanie. Skutkiem tego są kurczące się zasoby paliw konwencjonalnych,
a w efekcie dynamiczny wzrost cen energii. Przetwarzanie i uŜytkowanie energii
powoduje wysokie emisje CO
2,
co destrukcyjnie wpływa na stan klimatu na ziemi.
Problem oszczędzania energii jest dla ludzkości zadaniem priorytetowym
decydującym o jego przyszłości
Największy potencjał oszczędności ma wytwarzanie energii cieplnej w sektorze
budownictwa mieszkaniowego. W Polsce budownictwo mieszkaniowe zuŜywa ponad
30% energii pierwotnej produkowanej w źródłach konwencjonalnych opalanych
głównie węglem kamiennym. Efektywność energetyczna ogrzewania budynków w Polsce
jest niska w porównaniu z krajami UE o podobnym jak Polska klimacie. Przyczyny leŜą
po stronie technologii budowlanych jak i systemów ogrzewania. Niedostateczna
izolacyjność ścian zewnętrznych budynków wznoszonych w przeszłości według
tradycyjnych metod lub w oparciu o tzw wielką płytę, niska jakość stolarki budowlanej
powoduje nadmierne zapotrzebowanie na ciepło. Potrzeby cieplne pokrywane są przez
źródła ciepła o niskiej sprawności energetycznej. W systemach ciepłowniczych często
mamy do czynienia z siecią cieplną wykonaną metodą tradycyjną w kanałach
łupinowych, która generuje duŜe straty ciepła wynikające z niedostatecznej izolacji
ciepłochronnej oraz błędów wykonawczych i eksploatacyjnych.
W ostatnich latach obserwuje się stałą poprawę efektywności energetycznej w sektorze
budownictwa mieszkaniowego. Ciągle jest jeszcze duŜo do zrobienia. Powstaje wiele
inicjatyw legislacyjnych artykułowanych w dokumentach politycznych. Do
najwaŜniejszych dokumentów naleŜą :
STRATEGIA ZRÓWNOWAśONEGO ROZWOJU POLSKI DO 2025 R
ZAŁOśENIA POLITYKI ENERGETYCZNEJ DO 2020 R
NajwaŜniejszym w tym obszarze było przyjęcie w !995 r przez rząd, a następnie przez
sejm dokumentu zatytułowanego „
ZałoŜenia polityki państwa w zakresie racjonalnego
uŜytkowania energii w sektorze komunalnobytowym. (ZPRKB
). Dokument ten
zlikwidował podstawowe bariery ograniczające moŜliwości poprawy efektywności
ogrzewania tj :
niedostateczna świadomość energetyczna społeczeństwa ,
niewystarczająca wiedza zawodowa w zakresie energetyki cieplnej osób
zaangaŜowanych w procesie inwestycyjnym,
zbyt liberalne prawo normalizacyjne i wymagania w zakresie ochrony cieplnej
budynków,
brak odpowiednich środków finansowych właścicieli i zarządzających budynkami na
inwestycje termomodernizacyjne oraz poprawę ogólnego stanu budynków,
niedoskonałe uregulowania w zakresie dotacji budŜetowych dla spółdzielni
mieszkaniowych na termomodernizację budynków, co skutkowało realizacją działań
szczątkowych ,
brak odpowiednich uregulowań prawnych w zakresie subwencji budŜetowych dla
termomodernizacji budynków komunalnych, zakładowych i prywatnych,
brak motywacji dla termomodernizacji budynków sfery budŜetowej tj szkoły, szpitale,
urzędy, przedszkola przy nielimitowanym pokrywaniu kosztów ekspoatacji i przy
trudnym pozyskiwaniu funduszy na finansowanie inwestycji.
Dokument ZPRKB był waŜną deklaracją polityczną, społeczną i gospodarczą. Otworzył
drogę do następujących działań legislacyjnych :
w kwietniu 1997 r przyjęta została ustawa ”Prawo energetyczne”, powołano Urząd
Regulacji Energetyki –URE,
w grudniu 1998 r weszła Ustawa o Wspieraniu Przedsięwzięć Termomodernizacyjnych
[1] Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r (Dz. U. nr 162, poz. 1121 z późniejszymi zmianami)
wraz z rozporządzeniami wykonawczymi, [2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z
dnia 15.01.2002 r w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego
(Dz.U. nr 12,ppz 114), określiła zasady funkcjonowania krajowego programu
termomodernizacji.
Ustawa powstała w wyniku dwóch wcześniejszych decyzji :
likwidacji dotacji do kosztów ogrzewania budynków – skutek podniesienie udziału
kosztów ogrzewania w budŜetach domowych,
likwidacji dotacji do usuwania wad budowlanych – dotacje były wypłacane do
finansowania dociepleń ścian z wielkiej płyty
Ustawa pozwoliła na dofinansowanie termomodernizacji budynków ze środków budŜetu
Państwa w postaci premii termomodernizacyjnej wynoszącej 25 % wielkości
zaciągniętego kredytu. Podstawą uzyskania premii było wykonanie audytu
energetycznego ( analizy techekonomicznej ) wg określonych standardów.
Pierwsze wnioski do funduszu termomodernizacji wpłynęły w drugiej połowie 1999 r ,
a ich liczba nie przekraczała 500 ( projekt zakładał roczną obsługę 5000 budynków).
Stan ten wymógł decyzje o złagodnieniu wymagań dotyczących premii termo
modernizacyjnej tj wydłuŜenie okresu spłaty kredytu z oszczędności z 7 do 10 lat oraz
wypłaty premii termo modernizacyjnej natychmiast po zakończeniu inwestycji , a nie po
spłacie kredytu.
Zmiany te poskutkowały gwałtownym wzrostem złoŜonych wniosków od 2002 r .
Audyt określa zakres i parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia
termomodernizacyjnego ze wskazaniem rozwiązania optymalnego z punktu widzenia
kosztów realizacji przedsięwzięcia oraz oszczędności energii .
Audyt jest opracowaniem przedprojektowym, stanowi załoŜenia do projektu
budowlanego. Dostarcza Inwestorowi informacji pozwalającej na podjęcie racjonalnej
decyzji inwestycyjnej.
Pojęcie audytu energetycznego zostało wprowadzone do polskiego języka technicznego
w latach 90 XX wieku Słowa audyt i audytor zostały zapoŜyczone z języka łacińskiego.
Łacińskie audiere słyszeć, słuchać jest źródłem takich słów jak audiencja, audytor czy
audytorium. Audytor to kiedyś członek sądu wojskowego, czy kościelnego, ostatnio
często spotykane w sferze finansowej.
Ustawa o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych nie sankcjonuje nowego
zawodu audytora, jakkolwiek wprowadza takie określenie dla osób, które wykonują
audyty. Audytorem moŜe być kaŜdy, a weryfikacja jego pracy naleŜy do niezaleŜnego
weryfikatora powołanego przez BGK jako dysponenta Funduszu
Termomodernizacyjnego. W takiej sytuacji sprawa odpowiedzialności za błędy
opracowań audytorskich została przeniesiona na grunt cywilny.
Ustawodawca zawarł w przepisach szczegółową formę i treść audytu w celu
udostępnienia moŜliwości jego wykonania jak najszerszej grupie wykonawców. Audytor
energetyczny to specjalista w zakresie środków technicznych oszczędzania energii i
ochrony środowiska i w zakresie oceny efektywności ekonomicznej inwestycji
energooszczędnych działający jako niezaleŜny i obiektywny doradca. W celu
potwierdzenia kwalifikacji moŜna ubiegać się o uzyskanie autoryzacji KAPE
Audyt energetyczny powinien określać :
CO ROBIĆ, czyli co warto modernizować , aŜeby osiągnąć z tego korzyści,
JAK TO WYKONAĆ czyli jakie zastosować rozwiązania techniczne, jakie
materiały i urządzenia, jaką przyjąć kolejność realizacji,
JAKIE BĘDĄ KORZYŚCI I EFEKTY ekonomiczne modernizacji
JAK TO SFINANSOWAĆ czyli ocena celowości i sposobu korzystania z kredytu,
wskazanie rodzaju pomocy finansowej ( pomoc Państwa, NFOŚ, ekoFundusz,
fundusze unijne).
Prawidłowej odpowiedzi na te pytania moŜe odpowiedzieć tylko fachowy doradca,
całkowicie bezstronny, i działający wyłącznie w interesie zleceniodawcy.
Zadania audytorów mogą obejmować takŜe :
pomoc przy opracowywaniu wniosków kredytowych,
przygotowywanie dla banków opinii o celowości udzielenia kredytu
doradztwo dla projektantów, analizę energetyczną rozwiązań projektowych,
kontrolę jakości inwestycji trakcie ich realizacji,
ocenę wyników inwestycji energooszczędnych (osiągniętej oszczędności energii)
nadzór nad eksploatacją, w tym badania i pomiary.
Metodyka audytów
1.
Sformułowanie (celu)
2.
Zbieranie danych o obiekcie
3.
Analiza i ocena stanu istniejącego
4.
Poszukiwanie i formułowanie moŜliwych wariantów rozwiązań
5.
Ocena wariantów rozwiązań i wybór rozwiązania optymalnego
6.
Opracowanie audytu ( raportu zawierającego ocenę i zalecenia)
7.
Przekazanie audytu zleceniodawcy
8.
Ocena efektów realizacji zaleconych zmian
Omówienie kolejnych czynności :
1.
Sformułowanie zadań
Zadanie to zawsze dotyczy racjonalizacji uŜytkowania energii lub kosztów
uŜytkowania energii,
Zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko
Polepszenie warunków uŜytkowania obiektu
2.
Zbieranie danych do audytu
Potrzebne są dane dotyczące rozwiązań budowlanych i instalacyjnych, aktualne
zuŜycie i opłaty za energię , taryfy, warunki umowne dotyczące dostawy energii i
sposobu rozliczania, system obsługi i konserwacji , a takŜe wymagania,
przyzwyczajenia i zachowania uŜytkowników. Źródłem tych danych jest
dokumentacja projektowa branŜy architektonicznej i instalacyjnej, w
przypadku jej braku wizja lokalna, inwentaryzacja, pomiary np. grubości i stanu
izolacji przegród, rurociągów, badania kamerą termowizyjną, kserokopie
rachunków za zuŜytą energię z ostatnich dwóch lat, informacje techniczne
uzyskane od uŜytkownika. Dane te powinny być potwierdzone odpowiednią
notatką podpisaną przez przekazującego dane stanowiące załącznik do oceny
energetycznej. Zakres niezbędnych czynności pomiarów, prób, oględzin powinien
być uzgodniony ze zleceniodawcą. Do zebrania danych słuŜ równieŜ ankiety
3.
Analiza i ocena stanu istniejącego
Niezbędnym elementem tej analizy jest określenie w oparciu o zebrane dane
sezonowego zapotrzebowania na energię cieplną w standardowym sezonie
grzewczym. Ocena powinna zawierać przyczyny nadmiernego zuŜycie energii.
Przedmiotem analizy powinien być stan elementów budowlanych, a takŜe system
ogrzewania i przygotowania cwu oraz stan wentylacji.
4.
Poszukiwanie i formułowanie rozwiązań.
Dokonuje się przez tworzenie listy obejmującej wszystkie teoretycznie moŜliwe
usprawnienia, z której następnie eliminuje się warianty, których realizacja jest z
praktycznego punktu widzenia niecelowa.
Eliminuje się te usprawnienia , które nie odpowiadają warunkom
rozpatrywanego obiektu ze względu na :
specyficzne Ŝyczenie Inwestora,
generuje niewielką oszczędność energii,
są nieefektywne, charakteryzują się niekorzystnym stosunkiem nakładów do
efektów.
Dla kaŜdego rozwiązania naleŜy określić jakie będą jego koszty oraz jakie efekty
spodziewamy się uzyskać. Określamy więc efekt energetyczny, czyli obniŜenie
istniejącego zuŜycie energii i efekt finansowy czyli obniŜenie istniejących
rocznych kosztów eksploatacji wyraŜone w złotówkach. Efekt finansowy jest na
ogół wprost proporcjonalny do efektu energetycznego. Oprócz oceny
efektywności rozwiązania naleŜy przeprowadzić jego optymalizację. Nie
wystarcza stwierdzenie, ściany naleŜy ocieplić, ale trzeba podać optymalną
grubość izolacji. Podobnie decyzja o wymianie okien o niskiej jakości
poprzedzona musi być analizą róŜnych typów okien i wyborze typu, który będzie
wykazywał największą efektywność ekonomiczną.
5.
Ocena wariantów rozwiązań i wybór rozwiązania optymalnego
Podstawowe kryterium oceny usprawnień w dziedzinie uŜytkowania energii
stanowi efektywność ekonomiczna. W poszczególnych przypadkach występują
takŜe w kryteria dodatkowe jak polepszenie stanu ochrony środowiska czy
polepszenie warunków uŜytkowych. Na ocenę wpływają równieŜ ograniczenia jak
ograniczenie prowadzenia robót w określonym czasie, ograniczeni9e moŜliwości
finansowych właściciela, warunki banku udzielającego kredytu itp.
Ocena efektywności ekonomicznej pozwala na decyzję o celowości realizacji
inwestycji, najczęściej ocena obejmuje analizę przepływów finansowych oraz
obliczenie podstawowych wskaźników. Metoda oceny zaleŜy od skali
przedsięwzięcia, wielkości nakładów oraz czasu realizacji.
RozróŜniamy :
a.
uproszczone formuły oceny ekonomicznej stosowane dla przedsięwzięć
realizowanych w krótkim czasie o niewielkim ryzyku.
b.
Rozwinięte formuły oceny ekonomicznej stosowane do przedsięwzięć
drogich, wieloletnich i ryzykownych. Formuły uproszczone stosowane są
równieŜ jako wstępne przy inwestycjach drogich i wieloletnich.
Formuły uproszczone ( statyczne)
W formułach tych przyjmujemy, Ŝe nakłady i efekty występujące w róŜnym
czasie mają tę samą wartość. Jako dane do analizy wykorzystujemy :
sumaryczne nakłady inwestycyjne,
roczne oszczędności kosztów energii w wyniku realizacji inwestycji.
Stosujemy następujące wskaźniki :
prosty okres zwrotu inwestycji (SPBT)
rentowność projektu (ROI)
Rozwinięte formuły ( dynamiczne)
W formułach tych uwzględnia się zdyskontowaną wartość pieniądza. Jako dane
do analizy wykorzystujemy :
wielkość nakładów inwestycyjnych w poszczególnych latach,
roczne oszczędności w poszczególnych latach,
stopę dyskonta zaleŜną od warunków na rynku kapitałowym i od warunków
ogólnogospodarczych
czasu trwania inwestycji
Stosujemy następujące wskaźniki :
wartość bieŜąca netto (NVP)
wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
wskaźnik wartości bieŜącej netto (NPVR)
zdyskontowany okres zwrotu nakładów (DPBT)
koszt jednostki zaoszczędzonej energii (zł/GJ) i mocy (zł/MW)
Aby dokonać ostatecznej oceny konieczna jest znajomość celów inwestora. NaleŜy
ustalić co jest dla inwestora najwaŜniejsze :
maksymalne obniŜenie rocznego kosztu eksploatacji,
największy zysk z przedsięwzięcia,
najkrótszy okres zwrotu inwestycji,
czy najmniejsze zaangaŜowanie środków własnych
W kaŜdym z tych przypadków wystąpi inna hierarcha kryteriów. Dysponując
zestawem wskaźników ekonomicznych dla kaŜdo wariantu moŜemy dokonać
wyboru najlepszego rozwiązania.
6.
Opracowanie audytu i przekazanie go zleceniodawcy
Audyt jest raportem z czynności audytora zakończonymi propozycjami
przedsięwzięć, które w optymalny sposób poprawią wykorzystanie energii w
[ Pobierz całość w formacie PDF ]