Zarzadzanie.Tworzenie.przedsiębiorstw,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
TP – W1
1 III 2000
Cel przedmiotu: zapoznanie słuchaczy z zasadami gospodarowania.
Istota przedsiębiorstwa, typy przedsiębiorstw, cykle tworzenia przedsiębiorstwa
Czym jest przedsiębiorstwo?
Nie można odpowiedzieć na to pytanie wprost, różne zawody różnie pełnią na pojęcie
przedsiębiorstwa.
Uniwersalne cechy przedsiębiorstwa:
-
wytworzone w sposób zorganizowany dobra i usługi na potrzeby odbiorców,
-
jest przedmiotem ekonomicznym i prawnym,
-
działa profesjonalnie w celu maksymalizacji korzyści materialnych,
-
ekonomiczną podstawą jego funkcjonowania jest
kapitał
(suma praw materialnych i
niematerialnych),
-
przedsiębiorstwo animuje (daje mu życie)
przedsiębiorca
.
Cechy te przejawiają się w prawie wszystkich rodzajach przedsiębiorstw.
Modele firm – przedsiębiorstw, to modele teoretyczne.
Rodzaje zbiorowisk przedsiębiorstw:
-
modele menażerskie firmy,
-
modele behawiorystyczne (zależne od skali).
Ad. 1.
Rozbieżność interesów menadżerów i właścicieli.
Baumol – model maksymalizacji sprzedaży, motywacja sprzedawców jest właśnie zagarnianie
rynku.
Marvis – model maksymalizacji sprzedaży i zdolności produkcyjnych (poprzez inwestycje).
Ceyrt, March – działanie przedsiębiorstw w wielkiej korporacji, rozwiązywanie trudnych
spraw za pomocą konfliktów.
Modele firm według Muglera
Cel
Osoby decydujące
Jedna osoba
Wiele osób
Maksymalizacja dochodu
Typ firmy 1
Typ firmy 2
Zaspokojenie innych potrzeb
Typ firmy 3
Typ firmy 4
Ad. Typ 1.
Firma działa w realiach konkurencji doskonałej, decyduje jedna osoba. Jest to typ
dominujący w gospodarce Europejskiej. W realiach konkurencji niedoskonałej dąży
do uzyskania jak najlepszych informacji.
1
Ad. Typ 2.
Zysk jest dominującym czynnikiem. Ponieważ występuje wiele osób decydujących,
mogą wystąpić konflikty podczas podejmowania decyzji.
Ad. Typ 3.
Jedna osoba decyduje ale uwzględnia wiązkę interesów.
Ad. Typ 4.
Decydent, jeżeli dobrany team to sprzyja to rozwojowi firmy.
Ad. 2.
Problem skali został zrodzony poprzez ogromną ekspansję małych i średnich
przedsiębiorstw.
Czynniki wpływające na skalę produkcji:
-
podejście technologiczne
Koszty
Skala produkcji
Problem ten nie dotyczy produkcji indywidualnej. Dotyczy tylko produktów
produkowanych masowo.
Efektywna wielkość firmy (operacji gospodarczych prowadzonych przez
przedsiębiorstwo) mieści się pomiędzy efektywnym optimum ekonomicznym a
efektywną organizacją – możliwością sprawnego zarządzania.
Duża ilość firm samo ogranicza się bojąc się skali.
Typologia przedsiębiorstw
Istnieje wiele kryteriów typowania – kreowania przedsiębiorstw.
Podstawowe kryteria typowania przedsiębiorstw:
1. według form własności,
2. skalioperacjigospodarczych,
3. sekcji i działów gospodarczych,
4. zakresuspecjalizacji,
5. jedno i wielozakładowe
ã
terytorialnie zwarte i rozproszone.
Ad. 1.
Organizacyjno-prawne formy przedsiębiorstw:
-
przedsiębiorstwo jednoosobowe (jeden właściciel),
-
spółki osobowe:
o
cywilne,
o
jawne,
2
o
komandytowe,
-
spółki kapitałowe:
o
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
o
spółki akcyjne,
-
inne spółki:
o
jednoosobowe spółki akcyjne Skarbu Państwa,
o
jednoosobowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
o
spółki z udziałem kapitału zagranicznego,
-
przedsiębiorstwa państwowe,
-
przedsiębiorstwa spółdzielcze (spółdzielnie),
-
zakłady budżetowe (np. karne, uczelnie),
-
korporacje:
o
holdingi,
o
koncerny.
Ad. 2.
Wyodrębniamy przedsiębiorstwa:
-
małe,
-
średnie,
-
duże.
Podział ten odgrywa ogromną rolę w systemie podatkowym w krajach zaawansowanych
(UE, USA). Istotna rola ze względu na system edukacji. W Polsce małych przedsiębiorstw
jest około 2,5mln., dużych około 8000.
Ad. 3.
Uwzględnia różnice w:
-
specyfice wyposażenia,
-
strukturze firm,
-
w kwalifikacjach.
W tym wszystkim, co wpływa na technologię kierowania. Działy grupuje się w sekcje. Istotny
jest także ze względu na szanse rozwoju przedsiębiorstw z poszczególnych działów, sekcji.
TP – W2
2 III 2000
Podział ze względu na podobieństwo materiałów, tworzyw, kwalifikacji, kadr (branż)
III. kompletowanie
II. wzbogacanie
I. produkcje surowców
Podział ze względu na wielkość przedsiębiorstwa:
-
małe i średnie przedsiębiorstwa
ã
jedno zakładowe,
-
duże przedsiębiorstwa
ã
wielo zakładowe.
3
Przedsiębiorstwa terytorialnie zwarte – przeważają.
Przedsiębiorstwa terytorialnie rozproszone – swoje działy ilościowo sekcje mają w różnych
częściach kraju, regionu.
Cechy wybranych form podmiotów gospodarczych
Wyłączna własność
przedsiębiorcy:
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością:
Korporacja (spółka
akcyjna):
-
łatwość rozwiązania i
przeniesienia firmy,
-
możliwość
gromadzenia
większych zasobów,
-
duże
możliwości
rozwoju,
-
informacje o firmie,
wyłączna własność
właściciela,
-
większa
zdolność
-
łatwość zmiany
właścicieli akcji,
zaciągania
zobowiązań,
-
całkowita
odpowiedzialność
właściciela,
-
istotne bariery wejścia
do
-
łatwy dostęp do
rynków kapitałowych,
grupy
największych,
-
ograniczone
zdolności
gromadzenia kapitału,
-
trudności w dostępie
do wiarygodnych
rynków kapitałowych,
-
silny
nadzór
publiczny,
-
publiczna
jawność
działalności.
Cykle tworzenia i rozwoju przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwa i firmy mogą powstawać w wyniku inicjatyw:
-
wewnętrznych, wzrost wyniku akumulacji, pączkowanie firmy – wyłącznie pewnych
działów firmy i tworzenie z nich nowych firm, fuzje,
-
zewnętrzne, robione przez państwo, tworzenie nowych firm przez posiadaczy
kapitału.
Cykl tworzenia przedsiębiorstwa
Faza 1.
– Inicjalna:
-
pomysł,
-
wstępne rozpoznanie szans,
Faza 2.
– Wybór i uzasadnienie koncepcji przedsiębiorstwa,
Faza 3.
– Zapewnienie niezbędnych warunków:
-
kapitał,
-
lokalizacja,
-
wymagane zezwolenia i inne,
-
rejestracja przedsiębiorstwa,
Faza 4.
– Opracowanie systemu kierowania przedsiębiorstwem:
-
marketing,
-
struktury organizacyjne,
4
-
zarządzanie jakością, kosztami i zyskiem,
Faza 5.
– Dobór i organizacja czynników produkcji:
-
dobór i ocena kadr,
-
organizacja systemu produkcyjnego,
-
itd.
Firmy powstają w wyniku celowych inicjatyw inwestorów.
Kreator jest twórcą wstępnych założeń, jest organizatorem procesów zakładania firmy.
Podział kreatorów ze względu na styl kierowania:
-
adaptatorzy – rzemieślnicy, tradycyjnie niskie kwalifikacje, kompetencje, dominują w
dziale sekcji, powielają oni to, co ktoś kiedyś wymyślił,
-
innowatorzy, tworzą firmy w dziedzinach wysokiej technologii, przedsiębiorstwa
wirtualne, firmy o wysokim ryzyku.
Podział ze względu na podział aspiracji:
-
grupa A: firma zakładowa jest dla przeżycia rodziny, tworzona jest na dziś i na jutro,
-
grupa B: zapewnić firmie niezależność,
-
grupa C: zapewnić firmie wzrost, rozwój.
Różnice pomiędzy przedsiębiorca, właścicielem managerem (rzemieślnikiem) oraz
zawodowym managerem
Wyszczególnienie
Przedsiębiorca
Właściciel manager
Zawodowy
manager
Posłannictwo
Chęć tworzenia
Niezależność
Kariera
Motyw przewodni
Wizja i działanie
Działanie
Planowanie
Orientacja
środowiskowa
Interakcja
Reakcja
Proakcja
Stosunek do ryzyka
Opanowanie
Unikanie
Zmniejszenie
Orientacja czasowa
Synchroniczność
Brak czasu jako
bariera
Zarządzanie
Najistotniejsze
zasoby
Społeczne
Materialne
Finansowe
Kompetencja
zawodowa
Intuicja
Imitacja
Doświadczenie
zawodowe
Aksjomaty kreatora:
1. Tworząc i rozwijając przedsiębiorstwa:
a. Dostosuj je do warunków rynkowych,
b. Aktywniewpływają na rynek,
2. Przedsiębiorstwo kreatywne musi dysponować twórczym personelem o wysokich
kwalifikacjach,
3. Warunkiem osiągnięcia długofalowych efektów jest zgodne działanie pracodawcy i
pracowników,
4. Efektywne przedsiębiorstwo tworzą sprawny system kierowania jakością oraz
skuteczne systemy informacyjne o kosztach i dochodach,
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]