Zasiedzenie nabycie użytkowania wieczystego i slużebności gruntowej, ▀ DOKUMENTY, PORADY PRAWNE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Własnoœæ i posiadanie
Nabycie przez zasiedzenie u¿ytkowania wieczystego i słu¿ebnoœci gruntowej
Data: 24-08-2009 r.
Nabycie przez zasiedzenie u¿ytkowania wieczystego
Przedmiotem zasiedzenia jako sposobu nabycia jest
ub
.
Prawo u¿ytkowania wieczystego jest
prawem poœrednim pomiêdzy prawem własnoœci a
ograniczonymi prawami rzeczowymi.
U¿ytkowanie wieczyste mo¿e byæ ustanowione tylko na
gruntach stanowi¹cych własnoœæ Skarbu Pañstwa i poło¿one w granicach administracyjnych miast
oraz grunty stanowi¹ce własnoœæ Skarbu Pañstwa poło¿one poza tymi granicami, lecz wł¹czone do
planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadañ jego gospodarki,
a tak¿e grunty stanowi¹ce własnoœæ jednostki samorz¹du terytorialnego (tj. gminy, powiatu lub
województwa samorz¹dowego). U¿ytkowanie wieczyste mo¿e byæ prawem
przysługuj¹cym
zarówno osobom fizycznym jak i osobom prawnym.
Niezbêdn¹ przesłank¹ powstania prawa
u¿ytkowania wieczystego jest
zawarcie umowy oraz
,
który to wpis ma
charakter konstytutywny, tj. prawo tworz¹cy.
W uchwale z 11 grudnia 1975 r. (sygnatura: III CZP 63/75) S¹d Najwy¿szy uchwalił zasadê prawn¹
stwierdzaj¹c¹
dopuszczalnoœæ nabycia prawa wieczystego u¿ytkowania przez zasiedzenie,
biegn¹ce przeciwko poprzedniemu wieczystemu u¿ytkownikowi
. Mo¿liwoœæ nabycia w drodze
zasiedzenia prawa wieczystego u¿ytkowania jest ograniczona, poniewa¿ dotyczy tylko ju¿
ustanowionego wieczystego u¿ytkowania na rzecz konkretnej osoby. Oznacza to, ¿e
niedopuszczalne jest zasiedzenie wieczystego u¿ytkowania przez posiadacza nieruchomoœci
stanowi¹cej własnoœæ Skarbu Pañstwa lub gminy nieoddanej w u¿ytkowanie wieczyste. Nie jest
zatem dopuszczalne powstanie prawa u¿ytkowania wieczystego przez zasiedzenie.
Zasiedzenie nie jest generalnym sposobem powstawania praw rzeczowych. Natomiast sama
dopuszczalnoœæ nabycia przez zasiedzenie ju¿ ustanowionego prawa u¿ytkowania wieczystego
wynika z samej natury tego prawa pokrewnego prawu własnoœci. Uzasadnia to stosowanie
przepisów o zasiedzeniu do wieczystego u¿ytkowania w drodze analogii.
Dopuszczalne jest te¿ nabycie prawa u¿ytkowania wieczystego w drodze zasiedzenia przez kilka
osób w udziałach.
Poniewa¿ u¿ytkowanie wieczyste jest prawem, które mo¿e byæ ustanowione tylko na
nieruchomoœciach (i tylko na wybranych), zasiedzenie prawa u¿ytkowania wieczystego nastêpuje
na analogicznych zasadach jak
własnoœci nieruchomoœci.
Nabycie przez zasiedzenie słu¿ebnoœci gruntowej
Na czym polega
?
Zgodnie z art. 285 § 1 K.c.,
słu¿eboœæ gruntowa polega na tym, ¿e nieruchomoœæ mo¿na obci¹¿yæ
na rzecz właœciciela innej nieruchomoœci (nieruchomoœci władn¹cej) prawem, którego treœæ polega
b¹dŸ na tym, ¿e właœciciel nieruchomoœci władn¹cej mo¿e korzystaæ w oznaczonym zakresie z
nieruchomoœci obci¹¿onej, b¹dŸ na tym, ¿e właœciciel nieruchomoœci obci¹¿onej zostaje
ograniczony w mo¿noœci dokonywania w stosunku do niej okreœlonych działañ, b¹dŸ te¿ na tym, ¿e
właœcicielowi nieruchomoœci obci¹¿onej nie wolno wykonywaæ okreœlonych uprawnieñ, które mu
wzglêdem nieruchomoœci władn¹cej przysługuj¹ na podstawie przepisów o treœci i wykonywaniu
własnoœci.
Przykład:
Przykładem takiej słu¿ebnoœci jest słu¿ebnoœæ przechodu przez nieruchomoœæ obci¹¿on¹ do
nieruchomoœci władn¹cej, słu¿ebnoœæ przejazdu, słu¿ebnoœæ okna, ustanawiana w sytuacji, gdy
budynek usytuowany jest tak blisko nieruchomoœci s¹siedniej, ¿e otwarcie okna doprowadziłoby do
przekroczenia granicy; słu¿ebnoœæ oparcia budynku o mur s¹siada;słu¿ebnoœæ przegonu lub wypasu
bydła, słu¿ebnoœæ czerpania wody ze Ÿródła lub studni znajduj¹cych siê na s¹siednim gruncie.
Jak mo¿na zasiedzieæ słu¿ebnoœæ gruntow¹?
Nabycie przez
słu¿ebnoœci gruntowej reguluje art. 292 K.c., zgodnie z którym ?
słu¿ebnoœæ gruntowa mo¿e byæ nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na
korzystaniu z trwałego i widocznego urz¹dzenia. Przepisy o nabyciu własnoœci
nieruchomoœci przez zasiedzenie stosuje siê odpowiednio.?
Słu¿ebnoœæ gruntowa jest
jedynym
ograniczonym prawem rzeczowym
(w przeciwieñstwie do prawa własnoœci, które daje
pełniê uprawnieñ do rzeczy - w zasadzie właœciciel mo¿e z rzeczy korzystaæ, rzecz zbyæ, oddaæ, a
nawet zniszczyæ, ograniczone prawa rzeczowe daj¹ mo¿liwoœæ korzystania tylko z pewnych,
ograniczonych uprawnieñ do rzeczy), które mo¿e byæ przedmiotem zasiedzenia.
Nie mo¿na nabyæ przez zasiedzenie słu¿ebnoœci osobistej,
gdy¿ ta - jak sama nazwa
wskazuje - zwi¹zana jest œciœle z osob¹, a nie z nieruchomoœci¹, jak słu¿ebnoœæ gruntowa.
Słu¿ebnoœæ gruntowa mo¿e byæ nabyta przez zasiedzenie jedynie wówczas, gdy polega na
korzystaniu z trwałego i widocznego urz¹dzenia. W zwi¹zku z tym,
przedmiotem zasiedzenia
mo¿e byæ jedynie słu¿ebnoœæ gruntowa czynna,
polegaj¹ca na korzystaniu przez właœciciela
nieruchomoœci władn¹cej z nieruchomoœci obci¹¿onej (tzn. na aktywnym działaniu właœciciela
nieruchomoœci władn¹cej na nieruchomoœci obci¹¿onej). Nie podlega wiêc zasiedzeniu słu¿ebnoœæ
widoku lub œwiatła (polegaj¹ca na zakazie budowy pewnych budynków ponad okreœlon¹ wysokoœæ
z uwagi na mo¿liwoœæ zaciemnienia nieruchomoœci władn¹cej). Zasiedzeniu mo¿e np. podlegaæ
słu¿ebnoœæ przejazdu właœciciela nieruchomoœci władn¹cej przez nieruchomoœæ słu¿ebn¹.
Do zasiedzenia słu¿ebnoœci gruntowej stosuje siê odpowiednio zasady dotycz¹ce nabycia
własnoœci nieruchomoœci przez zasiedzenie.
W celu zasiedzenia słu¿ebnoœci konieczny jest wiêc
upływ czasu analogiczny jak w przypadku zasiedzenia własnoœci nieruchomoœci
(tj. 20 lub 30 lat).
Bieg zasiedzenia rozpoczyna siê od dnia przyst¹pienia przez samoistnego posiadacza słu¿ebnoœci
gruntowej do jej wykonywania, to znaczy do korzystania z ww. urz¹dzenia w zakresie
odpowiadaj¹cym treœci słu¿ebnoœci (tzn. korzystanie z uprawnieñ, jakie daje dana słu¿ebnoœæ
gruntowa). Samoistne posiadanie słu¿ebnoœci polega na korzystaniu z cudzej nieruchomoœci w
zakresie słu¿ebnoœci okreœlonego rodzaju. Posiadanie musi polegaæ na korzystaniu ze słu¿ebnoœci
w sposób pozbawiony cech przypadkowoœci. Przeniesienie posiadania nieruchomoœci władn¹cej
jest wystarczaj¹c¹ podstaw¹ dla posiadacza do wykonywania posiadania w granicach, w jakich
nast¹piło przeniesienie.
Poniewa¿ słu¿ebnoœæ jest prawem na rzeczy cudzej, dlatego właœciciel nie mo¿e nabyæ
słu¿ebnoœci przez zasiedzenie na swojej własnej nieruchomoœci.
O jakie "urz¹dzenie" chodzi?
Aby doszło do zasiedzenia,
konieczne jest istnienie na nieruchomoœci obci¹¿onej trwałego i widocznego urz¹dzenia
umo¿liwiaj¹cego wykonywanie słu¿ebnoœci danego rodzaju.
Urz¹dzenie to musi byæ w zasadzie
wykonane przez posiadacza słu¿ebnoœci, a nie przez właœciciela nieruchomoœci, z której posiadacz
korzysta w zakresie słu¿ebnoœci, tylko bowiem wtedy stanowi ono widoczny znak ostrzegaj¹cy
właœciciela nieruchomoœci o korzystaniu z niej. Nie mo¿e to byæ urz¹dzenie wykonane przez
właœciciela nieruchomoœci obci¹¿onej. W orzeczeniu z 10 marca 1998 r. (sygnatura: I CKN 543/97)
S¹d Najwy¿szy wyraził pogl¹d, ¿e samoistny posiadacz mo¿e zasiedzieæ słu¿ebnoœæ drogi
koniecznej tylko w przypadku, gdy poczynił trwałe i widoczne urz¹dzenie (wg art. 282 K.c.)
własnym nakładem na nieruchomoœci s¹siedniej. Samo natomiast korzystanie z drogi urz¹dzonej
na nieruchomoœci s¹siedniej przez właœciciela tej nieruchomoœci lub jej poprzednika prawnego w
ogóle nie prowadzi do nabycia takiej słu¿ebnoœci drogi koniecznej (tj. słu¿ebnoœci dostêpu do drogi
publicznej) przez zasiedzenie.
Samo pojêcie
?urz¹dzenia?
oznacza
?wynik celowego działania ludzkiego, uzewnêtrzniony w
trwałej postaci widocznych przedmiotów czy urz¹dzeñ wymagaj¹cych do swego powstania pracy
ludzkiej. Dlatego urz¹dzeniem takim nie jest np. zwykła polna droga, powstała na skutek stałego
przeje¿d¿ania pewnym szlakiem i zaznaczona na gruncie jedynie koleinami oraz œladami
przepêdzania bydła?
(tak: orzeczenie S¹du Najwy¿szego z 26 listopada 1959 r., sygnatura: 1 CR 516/59, oubl. w: OSN
1/62, poz. 8). Samo wyodrêbnienie szlaku drogi z pozostałego obszaru nieruchomoœci, np. przez
pozostawienie jej wolnej od drzew, nie wystarcza, natomiast utwardzenie szlaku drogowego,
budowa mostku czy nasypu odpowiada ju¿ wymaganiu trwałego i widocznego urz¹dzenia.
Urz¹dzeniem takim dla
słu¿ebnoœci okna
mo¿e byæ takie skonstruowanie okna, a¿eby otwierało
siê na zewn¹trz w przestrzeñ nad gruntem s¹siednim.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. -
Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 43, ze zmianami)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]