zasilki, Dokumenty(1)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
KTO I KIEDY MO¯E
OTRZYMAÆ ZASI£EK
Z POMOCY
SPO£ECZNEJ
Stan prawny na dzieñ 1 kwietnia 2010 r.
Poznaj
Swoje
Prawa
WYDANIE XIV
WYDANIE I REDAKCJA:
Stowarzyszenie Klon/Jawor
ul. Szpitalna 5/5
00-031 Warszawa
tel. (22) 828 91 28
fax (22) 828 91 29
e-mail: klon@klon.org.pl
Opracowanie: Renata Niecikowska
(Stowarzyszenie Klon/Jawor)
Aktualizacja: Rafa³ Kowalski (Stowarzyszenie
Klon/Jawor)
© Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2010
KTO I KIEDY MO¯E
OTRZYMAÆ ZASI£EK
Z POMOCY
SPO£ECZNEJ
Stan prawny na dzieñ 1 kwietnia 2010 r.
wydanie XIV
Wykorzystywanie fragmentów lub ca³oœci tekstów
broszur z serii „Poznaj Swoje Prawa” wy³¹cznie za
zgod¹ wydawcy.
Spis treœci
Wstêp.................................................................................... 2
Kiedy mo¿na otrzymaæ zasi³ek........................................... 4
Kryterium dochodowe – jak oblicza siê dochód................. 4
Zasi³ek sta³y.......................................................................... 7
Zasi³ek okresowy................................................................... 9
Zasi³ek celowy....................................................................... 10
Wywiad œrodowiskowy, kontrakt socjalny
i inne obowi¹zki osób korzystaj¹cych z pomocy.................... 11
Odwo³ania od decyzji oœrodka pomocy spo³ecznej.............. 12
Definicje i inne wa¿ne pojêcia............................................. 13
Kto i kiedy mo¿e otrzymaæ zasi³ek z pomocy spo³ecznej
Wstêp
nie przekraczaj¹ okreœlonych progów dochodowych).
Pomoc zwykle organizowana jest przez gminy, a jej
zasady zebrane w specjalnych ustawach:
ustawie
o œwiadczeniach rodzinnych (Dz.U.2006.139.992), usta-
wie o dodatkach mieszkaniowych (Dz.U.2001.71.734),
ustawie o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc
pañstwa w zakresie do¿ywiania” (Dz.U.2005.267.2259),
stypendia – w ustawie o systemie oœwiaty
(Dz.U.2004.256.2572)
.
Podstawa prawna
:
Á
ustawa z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy spo³ecznej (tekst
jednolity Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 z póŸn. zm.)
Ustawa o pomocy spo³ecznej okreœla rodzaje zasi³ków,
kryterium dochodowe, wysokoœci œwiadczeñ i zasady ich
waloryzowania. System zasi³ków oparty jest na trzech
podstawowych rodzajach zasi³ków: zasi³ku sta³ym, okre-
sowym i celowym. Osoba, która chce otrzymaæ pomoc
w formie zasi³ku powinna zg³osiæ siê do oœrodka pomocy
spo³ecznej (OPS) w miejscu zamieszkania.
Niektóre z wymienionych powy¿ej systemów pomocy
opisujemy w broszurach z serii „Poznaj Swoje Prawa”:
„Œwiadczenia rodzinne”
oraz
„Kto mo¿e otrzymaæ
dodatek mieszkaniowy”
.
W poni¿szym opracowaniu przedstawiamy zasi³ki
z ustawy o pomocy spo³ecznej – wybrane, najwa¿niejsze
œwiadczenia pieniê¿ne
. Ustawa opisuje równie¿ inne,
niepieniê¿ne formy pomocy (
œwiadczenia niepieniê¿ne
).
Nale¿y tu wymieniæ:
Á pracê socjaln¹,
Á op³acanie sk³adek na ubezpieczenie,
Á pomoc rzeczow¹,
Á udzielanie schronienia, zapewnienie ubrania, po-
si³ku,
Á poradnictwo specjalistyczne,
Á interwencjê kryzysow¹,
Á œwiadczenie us³ug opiekuñczych.
Powy¿sza lista nie jest pe³na – ustawa zawiera regulac-
je dotycz¹ce wiêkszej liczby œwiadczeñ niepieniê¿nych,
które powinny byæ realizowane w systemie pomocy
spo³ecznej. Specjalne rozdzia³y dotycz¹ równie¿ takich
zagadnieñ jak: zasady organizowania opieki nad dziec-
kiem (poradnictwa rodzinnego, rodzin zastêpczych, pla-
cówek opiekuñczych), funkcjonowanie domów pomocy
spo³ecznej czy prowadzenie integracji uchodŸców.
Dzia-
³ania te nie s¹ jednak tematem tego opracowania
.
Pomoc spo³eczna ma na celu
umo¿liwienie osobom
i rodzinom przezwyciê¿enie trudnych sytuacji ¿ycio-
wych, których nie s¹ one w stanie pokonaæ, wykorzys-
tuj¹c w³asne uprawnienia, zasoby i mo¿liwoœci
.
Pomoc (szczególnie pomoc finansowa) adresowana jest
do osób o najni¿szych dochodach. Mog¹ j¹ uzyskaæ
osoby, których dochody nie s¹ wiêksze ni¿ 477 z³ (osoba
samotnie gospodaruj¹ca) lub 351 z³ (na osobê w ro-
dzinie; wiêcej o dochodach patrz w rozdziale:
„Kryte-
rium dochodowe – jak oblicza siê dochód”
).
Zasi³ki z pomocy spo³ecznej to nie jedyny system pomocy
dla osób ubogich. System
œwiadczeñ rodzinnych
jest
wsparciem dla rodzin gorzej sytuowanych w wychowaniu
dziecka (dzieci), oraz w sytuacji kiedy w rodzinie znajdu-
je siê osoba niepe³nosprawna wymagaj¹ca opieki i pomo-
cy. Jego charakter jest mniej selektywny ni¿ systemu
œwiadczeñ z pomocy spo³ecznej, o czym œwiadcz¹ cho-
cia¿by wy¿sze kryteria dochodowe okreœlaj¹ce upraw-
nienia do œwiadczeñ rodzinnych.
Dodatki mieszkanio-
we
to pomoc dla osób maj¹cych trudnoœci w utrzymaniu
mieszkania (w op³acaniu czynszu, ponoszeniu op³at za
energiê itp.).
Stypendia socjalne
maj¹ wyrównaæ
szanse edukacyjne dzieci z rodzin o ni¿szych dochodach,
a
pomoc w formie posi³ków
, zapewniæ je osobom
posi³ków pozbawionym (szczególnie dzieciom i uczniom).
Wszystkie te formy pomocy kieruj¹ siê zasad¹, ¿e wspar-
cie otrzymuj¹ osoby/ rodziny o niskich dochodach (jeœli
2
Seria „Poznaj Swoje Prawa”
Stan prawny na dzieñ 1 kwietnia 2010 r.
3
Kto i kiedy mo¿e otrzymaæ zasi³ek z pomocy spo³ecznej
Kiedy mo¿na otrzymaæ zasi³ek
Nale¿y zsumowaæ przychody z miesi¹ca poprzedza-
j¹cego z³o¿enie wniosku, czyli np. ubiegaj¹c siê o pomoc
w marcu, trzeba przedstawiæ dochód z lutego. Obliczaj¹c
kryterium dochodowe na osobê w rodzinie sumujemy
przychody wszystkich cz³onków rodziny (np. zarobki, ren-
ty i emerytury, zasi³ek dla bezrobotnych – to tylko przy-
k³ady – uwzglêdnianych dochodów mo¿e byæ wiêcej). Mu-
sz¹ to byæ dochody netto, czyli bez podatku oraz sk³adek
na ubezpieczenia. Do dochodu nie wlicza siê równie¿:
Á kwoty alimentów, które p³aci cz³onek rodziny ubie-
gaj¹cej siê o wsparcie, innym osobom (spoza rodziny),
Á jednorazowego pieniê¿nego œwiadczenia socjalnego,
Á zasi³ku celowego,
Á pomocy materialnej maj¹cej charakter socjalny albo
motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów
o systemie oœwiaty,
Á œwiadczeñ w naturze,
Á œwiadczeñ przys³uguj¹cych osobie bezrobotnej
z tytu³u wykonywania prac spo³ecznie u¿ytecznych.
Dochody liczone s¹ restrykcyjnie. Liczy siê niemal
wszystko, a ustawa o pomocy spo³ecznej wymienia tyl-
ko kilka kategorii dochodów, które nie s¹ uwzglêdnia-
ne. Osoby sk³adaj¹ce wnioski czêsto dziwi¹ siê i nie zga-
dzaj¹ z tym, ¿e jakieœ dochody zosta³y uwzglêdnione,
szczególnie w sytuacji, kiedy do ich dochodów dolicza
siê pomoc przyznan¹ wczeœniej w tej samej instytucji
np. dodatek mieszkaniowy. Jest to jednak zgodne z usta-
w¹. Urzêdnicy przyznaj¹cy pomoc musz¹ precyzyjnie
okreœliæ sytuacjê materialn¹ danej osoby/ rodziny.
O pomoc finansow¹ mog¹ staraæ siê osoby, które spe³-
niaj¹ warunki okreœlone w ustawie o pomocy spo³ecznej.
1. Pierwszy, podstawowy warunek dla wszyst-
kich zasi³ków – trudna sytuacja ¿yciowa
Osoba lub rodzina ubiegaj¹ca siê o pomoc musi znaj-
dowaæ siê w trudnej sytuacji ¿yciowej, zwi¹zanej
w szczególnoœci z: sieroctwem, bezdomnoœci¹, bezrobo-
ciem, niepe³nosprawnoœci¹, d³ugotrwa³¹ chorob¹, proble-
mami rodzin wielodzietnych, trudnoœciami w przys-
tosowaniu do ¿ycia po zwolnieniu z zak³adu karnego,
zdarzeniem losowym, klêsk¹ ¿ywio³ow¹ lub ekologiczn¹.
Ustawa wylicza wiêcej takich sytuacji – tu podajemy
tylko wybrane. Wyliczenie z ustawy nie jest zamkniêtym
katalogiem sytuacji, w których musi znaleŸæ siê osoba
ubiegaj¹ca siê o pomoc. Oznacza to, ¿e jako „trudna sytu-
acja ¿yciowa
”
uprawniaj¹ca do pomocy mo¿e zostaæ
uznana inna, niewymieniona w ustawie sytuacja.
2. Drugi warunek – trudna sytuacja finansowa
Miesiêczny dochód osoby lub rodziny ubiegaj¹cej siê
o pomoc nie mo¿e byæ wiêkszy od kwoty okreœlonej
w ustawie o pomocy spo³ecznej, czyli od tzw. kryterium
dochodowego.
UWAGA
: Nale¿y pamiêtaæ o tym, ¿e oba wymienione
warunki – pierwszy i drugi, musz¹ byæ spe³nione jed-
noczeœnie (wyj¹tki od tej regu³y opisane s¹ w dalszej
czêœci opracowania).
Kryterium dochodowe – jak oblicza siê dochód
UWAGA
: Nale¿y pamiêtaæ, ¿e kryterium dochodowe
zmienia siê – podlega okresowej weryfikacji. Zmieniaj¹
siê równie¿, podawane w kolejnych rozdzia³ach wy-
sokoœci œwiadczeñ. Aktualne kwoty powinien znaæ pra-
cownik socjalny oœrodka pomocy spo³ecznej. Informacje
mo¿na te¿ znaleŸæ w internecie, telegazecie lub
uzyskaæ telefonicznie (adresów szukaj na ok³adce).
Prawo do œwiadczeñ pieniê¿nych z pomocy spo³ecznej
przys³uguje osobom i rodzinom, które spe³niaj¹ tzw.
kryterium dochodowe. Pomoc skierowana jest do osób
o najni¿szych dochodach. Aby j¹ otrzymaæ nie mo¿na
przekraczaæ poni¿szych kwot.
WysokoϾ kryterium dochodowego dla osoby samot-
nie gospodaruj¹cej –
477
z³
Ostatnia weryfikacja kryteriów dochodowych i innych
wskaŸników z ustawy o pomocy spo³ecznej mia³a miej-
sce w 2006 roku – od tego czasu nie uleg³y one zmianie
(w pierwszej po³owie 2010 r., kiedy przygotowywane
jest to wydanie broszury, kwoty te s¹ nadal aktualne).
Wysokoœæ kryterium dochodowego na osobê w ro-
dzinie –
351
z³
4
Seria „Poznaj Swoje Prawa”
Stan prawny na dzieñ 1 kwietnia 2010 r.
5
Kto i kiedy mo¿e otrzymaæ zasi³ek z pomocy spo³ecznej
PRZYK£ADY OBLICZANIA DOCHODU
Przyk³ad 2
:
dochód w czteroosobowej rodzinie Kowalskich
Przyk³ad 1
:
dochód w czteroosobowej rodzinie Zalewskich
Dochód okreœlony
w ustawie
o pomocy
spo³ecznej (tzw.
kryterium
dochodowe)
Miesiêczny dochód
rodziny
Dochód okreœlony
w ustawie
o pomocy
spo³ecznej (tzw.
kryterium
dochodowe)
Miesiêczny dochód
rodziny
pierwsza
osoba
bezrobot-
ny m¹¿
351 z³ zasi³ek dla bezro-
botnych (wysokoϾ
od 1.01.2010) 717
z³ – drugi miesi¹c
pobierania
pierwsza
osoba
bezrobot-
ny m¹¿
351 z³ zasi³ek dla bezro-
botnych (wysokoϾ
od 1.01.2010) 563
z³ – pi¹ty miesi¹c
pobierania
druga
osoba
pracuj¹ca
¿ona
351 z³ dochód netto 1300
z³
druga
osoba
¿ona
z orzeczo-
n¹ ca³ko-
wit¹ nie-
zdolnoœci¹
do pracy
(dawna II
grupa in-
walidzka)
351 z³ renta socjalna
(wysokoϾ od
1.03.2010) 593,28
z³
trzecia
osoba
dziecko
6-letnie
351 z³ zasi³ek rodzinny
(wysokoϾ od
1.11.2009) 91 z³
czwarta
osoba
dziecko
4-letnie
351 z³ zasi³ek rodzinny
(wysokoϾ od
1.11.2009) 68 z³
Razem 1404 z³ Razem 2176 z³
trzecia
osoba
dziecko
6-letnie
351 z³ zasi³ek rodzinny
(wysokoϾ od
1.11.2009) 91 z³
Dochód Kowalskich jest wy¿szy od okreœlonego w usta-
wie o pomocy spo³ecznej i w³aœciwie nie przys³uguje im
pomoc finansowa. Sytuacje wyj¹tkowe, kiedy pomoc
mo¿e zostaæ przyznana osobie lub rodzinie niespe³-
niaj¹cej kryterium dochodowego, opisujemy w dalszej
czêœci opracowania, patrz rozdzia³:
„Zasi³ek celowy
”.
czwarta
osoba
dziecko
4-letnie
351 z³ zasi³ek rodzinny
(wysokoϾ od
1.11.2009) 68 z³
Razem 1404 z³ Razem 1315,28 z³
Dochód Zalewskich jest ni¿szy od okreœlonego w usta-
wie o pomocy spo³ecznej o 88 z³ 72 gr. Rodzina mo¿e
wiêc otrzymaæ np. zasi³ek okresowy, ale zgodnie
z ustaw¹ o pomocy spo³ecznej nie mo¿e on byæ wy¿szy
od 88 z³ 72 gr miesiêcznie.
Zasi³ek sta³y
Zasi³ek sta³y przys³uguje
:
1) pe³noletniej osobie samotnie gospodaruj¹cej, niezdol-
nej do pracy z powodu wieku lub ca³kowicie niezdol-
nej do pracy, je¿eli jej dochód jest ni¿szy od kryterium
dochodowego osoby samotnie gospodaruj¹cej;
2) pe³noletniej osobie pozostaj¹cej w rodzinie, niezdolnej
do pracy z powodu wieku lub ca³kowicie niezdolnej do
pracy, je¿eli jej dochód, jak równie¿ dochód na osobê
w rodzinie s¹ ni¿sze od kryterium dochodowego na
osobê w rodzinie.
Wyliczenia przedstawione w przyk³adach na str. 6 i 7 s¹
uproszczone (np. wysokoœæ zasi³ku dla bezrobotnych po-
dana jest w kwocie brutto, chocia¿ w prawdziwym wy-
liczeniu kwota ta by³aby jeszcze pomniejszona o poda-
tek). Przyk³ady maj¹ tylko ogólnie przybli¿yæ, w jaki
sposób ustala siê uprawnienia do œwiadczeñ. Nie nale¿y
automatycznie stosowaæ ich w swojej sytuacji.
6
Seria „Poznaj Swoje Prawa”
Stan prawny na dzieñ 1 kwietnia 2010 r.
7
[ Pobierz całość w formacie PDF ]