Zaburzenia plodnosci - samiec 1 , Jola wlasne - tech wet
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Przyczyny niepłodno
Ļ
ci u samców.
1.
I. Buhaj
2.
Schorzenia aparatu ruchu
- zmiany odcinka l
ħ
d
Ņ
wiowo- krzy
Ň
owego
( krótki sztywny chód, kulawizny
tylnych ko
ı
czyn, niemo
Ň
no
Ļę
wspi
ħ
cia, dodatkowo mo
Ň
e rozwin
Ģę
si
ħ
sztywno
Ļę
i spionowanie w stawach skokowych)
- post
ħ
powy parali
Ň
zadu (
degeneracja włókien nerwowych rdzenia
kr
ħ
gowego)
-
zespół spastyczny (
postepuj
Ģ
cy parali
Ň
mi
ħĻ
ni zadu)
-
pionowe ustawienie st
ħ
pu(
wada wrodzona)
-
niedowład spastyczny- pareza(
przykurcz m. brzuchatego łydki)
-
przerost skóry szpary racicowe- limax
- choroby racic
2. Wady wrodzone narz
Ģ
du płciowego.
- niedorozwój gonad (
obu lub jednostronne, małe, wiotkie, nie myli
ę
z atrofi
Ģ
po zapaleniu)
-
wn
ħ
trostwo(
jedno lub obustronne, brzuszne lub pachwinowe- ulegaj
Ģ
uszkodzeniu kanaliki plemnikotwórcze, ale nie k.Leydiga= jest pop
ħ
d ,ale brak
plemników)
-
nieprawidłowe zawieszenie j
Ģ
der, skr
ħ
t(dopuszczalna
ró
Ň
nica zawieszenia
o ½ , skr
ħ
t 90°)
-
przepuklina mosznowa
( jelita, sie
ę
)
- w
ħ
dzidełko napletka –
niedoko
ı
czony proces odklejania si
ħ
napletka
-
przykurcz mi
ħ
snia cofacza pr
Ģ
cia (
mo
Ň
e rozwija
ę
si
ħ
stopniowo)
-
wypadanie napletka (
cz
ħ
sto w rasach mi
ħ
snych)
-
stulejka
zw
ħŇ
enie uj
Ļ
cia napletka ( wrodzona lub nabyta)
-
załupek
zadzierzgni
ħ
cie pr
Ģ
cia przy stulejce
3.
Schorzenia i wady nabyte
- zapalenie j
Ģ
der
( zapalenia moszny lub j
Ģ
der; wzrost ciepłoty i obrz
ħ
k
zapalny – osłonka biaława powoduje
Ň
e wzrasta ci
Ļ
nienie w tkance j
Ģ
dra i
uszkodzenia kanalików). Towarzyszy mu cz
ħ
sto proces zapalny naj
Ģ
drza. Z
chorób zaka
Ņ
nych :
bruceloza i gru
Ņ
lica
; zaka
Ň
enia np.pałeczk
Ģ
ropy
bł
ħ
kitnej; urazy mechaniczne, przegrzanie.Prowadzi do obrz
ħ
ku- powiekszeniu
lub zanikowi-zmniejszenie i zwłóknienie.
-
zapalenia i torbiele naj
Ģ
drza(
oligospermia przy pojedynczym
;
aspermia
przy obustronnym )
-
zapalenie gruczołów dodatkowych(
na tle zaka
Ň
e
ı
bakteryjnych; domieszki
w nasieniu, zmiana pH, martwe plemniki, zmiany wtórne )
-
zapalenie napletka
bakteryjne , wirus otr
ħ
tu IBR/IPV
- zapalenie pr
Ģ
cia i rany pr
Ģ
cia
- brodawczyca pr
Ģ
cia
4.
Zaburzenia pop
ħ
du płciowego-
poni
Ň
ej L3( pierwotne)
Zahamowanie pop
ħ
du płciowego –
wtórne.
5.
6.
II. Knur
1.
Nieprawidłowo
Ļ
ci rozwojowe
- niedorozwój j
Ģ
der –
dziedziczne; j
Ģ
dra wiotkie,mi
ħ
kko-elastyczne,
-
wn
ħ
trostwo (
z jednostronnym s
Ģ
płodne, ale nieprzydatne do rozrodu)
-
stulejka (
zw
ħŇ
enie worka napletkowego - zewn
ħ
trzna lub wewn
ħ
trzna
)
-
przetrwałe w
ħ
dzidełko
- dysfunkcja mi
ħĻ
ni wci
Ģ
gaczy pr
Ģ
cia
( nie prostuje si
ħ
zagi
ħ
cie esowate)
-
osłabienie lub brak pop
ħ
du płciowego
cz
ħ
sto jest wrodzony np. bł
ħ
dy
selekcyjne, obfite
Ň
ywienie w okresie dojrzewania płciowego)
–
-
przepuklina mosznowa
–
- obojnactwo
prawdziwe – posiada gonady obu płci
–
rzekome – gonady przeciwstawne do narz
Ģ
dów płciowych
–
2.
Zaburzenia nabyte
- schorzenia układu ruchu
( zapalenia stawów, demineralizacja ko
Ļ
ci, oddzielenie si
ħ
nasady ko
Ļ
ci
udowej , choroby racic)
-
osłabiony pop
ħ
d płciowy na tle z
łego u
Ň
ytkowania, traktowania knura,
zmiany miejsca pobyt itp.
-
schorzenia skóry moszny
- zapalenie, wzrost ciepłoty, proces zapalny
przenosi si
ħ
na j
Ģ
dra.
-
zapalenia j
Ģ
der i naj
Ģ
drzy (
rzadziej ni
Ň
u innych samców)
Zaka
Ņ
ne: bruceloza, gru
Ņ
lica, paciorkowce, pałeczka ropy bł
ħ
kitnej;
Objawy; obrz
ħ
k, bolesno
Ļę
, ciepłota, zmiany w nasieniu, domieszki np. krew
-
zwyrodnienie i zwłóknienie j
Ģ
der(
choroby zaka
Ņ
ne, intoksykacje,
niedobory białka i karotenów w
Ň
ywieniu, nadmierna eksploatacja, starzenie
si
ħ
knura.
- zapalenie pr
Ģ
cia i napletka
( cz
ħ
sto spotykane schorzenie)
ubytki błony napletka, zrosty, wypływy, uszkodzenia ciał jamistych – krew,
-
wypadni
ħ
cie pr
Ģ
cia (
uraz i pora
Ň
enia okolicy podstawy ko
Ļ
ci krzy
Ň
owej,
uszkodzenie nerwu sromowego
-
schorzenia dodatkowych gruczołów płciowych-
cz
ħ
sto gruczoły
p
ħ
cherzykowe ; domieszki w nasieniu, nabłonki, krwinki, uszkodzone
plemniki.
1.
2.
3.
III. Ogier.
1. Zaburzenia wrodzone
- zaburzenia w budowie chromosomów
( zwi
Ģ
zane z wyst
ħ
powaniem
dodatkowego chromosomu
Ň
e
ı
skiego u ogiera 62, XXY)
-
obojnactwo (
u ogierów wyst
ħ
puje obojnactwo rzekome – j
Ģ
dra nie zst
Ģ
piły
do moszny, pr
Ģ
cie nierozwini
ħ
te, umieszczone obok krocza, zachowanie
samcze)
-
wn
ħ
trostwo
do
Ļę
cz
ħ
sta wada, badanie palpacyjne – czy i gdzie wyczuwa si
ħ
wi
ħ
zadło ogona naj
Ģ
drza jako 1-2 cm włóknisty twór lub badanie USG
-
niedorozwój j
Ģ
der
u 3 % ogierów , nale
Ň
y wykluczy
ę
atrofi
ħ
i zanik na tle
pozapalnym. Libido zachowane, oligospermia, zmiany morfologiczne, formy
niedojrzałe : spermatogonie,spermatocyty, obni
Ň
ona płodno
Ļę
powinno si
ħ
brakowa
ę
ogiera , ale niekiedy hodowcy ignoruj
Ģ
to przy warto
Ļ
ciowych
ogierach.
2. Zmiany chorobowe narz
Ģ
dów płciowych
- zapalenia j
Ģ
der –
urazy mechaniczne lub infekcje
Podwy
Ň
szona ciepłota, bolesno
Ļę
, obrz
ħ
k , powi
ħ
kszenie j
Ģ
der.
Wzrost temp. bardzo szybko prowadzi do uszkodzenia spermatogenezy( efekt
obserwuje si
ħ
pó
Ņ
niej np. po 50 dniach, ale powrót do normy trwa nawet 70
dni), szybszy negatywny wpływ gor
Ģ
czki, wzrostu temp. moszny jest na
naj
Ģ
drza – po 3-4 dniach zmiany morfologiczne, martwe, azoopermia.
1.
-
zwyrodnienie j
Ģ
der
nast
ħ
pstwo procesu zapalnego, urazu mechanicznego,
skr
ħ
tu powrózka nasiennego, toksyczne działanie leków .
-
zastój nasienia
zastój w naj
Ģ
drzu , cysty nawet 5-7 cm, w efekcie
degeneracja j
Ģ
dra
-
zapalenie skóry moszny-
rzadko wyst
ħ
puje, obrz
ħ
k worka mosznowego,
gromadz
Ģ
ce si
ħ
płyny w osłonce pochwowej mog
Ģ
powodowa
ę
zrosty.
-
skr
ħ
cenie powrózka nasiennego s
kr
ħ
t o 180° klinicznie mo
Ň
e by
ę
niezauwa
Ň
alne, dopiero badaniem stwierdzamy uło
Ň
enie ogona naj
Ģ
drza
dogłowowo, ogranicza dopływ krwi i powoduje bolesno
Ļę
i upo
Ļ
ledzenie
funkcji.
- schorzenia pr
Ģ
cia i napletka
cz
ħ
sto podczas stanówki lub pobierania
nasienia, obrz
ħ
k mo
Ň
e powodowa
ę
wynicowanie poza napletek i dalsze
uszkodzenia; czasami otarcia , zranienia – krew.
–
- schorzenia gruczołów dodatkowych
rzadko , gruczoły p
ħ
cherzykowe-
bolesno
Ļę
przy oddawaniu nasienia, leukocyty.
Pobieraj
Ģ
c nasienie rozdzielonymi frakcjami mo
Ň
na oceni
ę
gdzie toczy si
ħ
proces
zapalny:
I frakcja bogata w plemniki 3-4 pierwsze wyrzuty – zawarto
Ļę
nasieniowodów i
baniek nasieniowodów
–
II frakcja
Ļ
luzowa zawiera wydzielin
ħ
gruczołów p
ħ
cherzykowych i prostaty
1.
3. Zaburzenia zachowania płciowego ogierów
S
Ģ
stosunkowo cz
ħ
st
Ģ
przyczyn
Ģ
zaburze
ı
płodno
Ļ
ci.Mo
Ň
e dotyczy
ę
nawet
16% ogierów. Wi
ħ
kszo
Ļę
zaburze
ı
jest nabyta i powstaje wskutek bł
ħ
dów
wychowu, utrzymania, złej obsługi- nakładaj
Ģ
si
ħ
na to agresywno
Ļę
, narowy.
Młode ogiery potrzebuj
Ģ
nieraz kilku tygodni , aby „ odwa
Ň
y
ę
si
ħ
na skok”,
czasami klacze skutecznie zniech
ħ
caj
Ģ
– tolerancja tylko na niektóre ogiery.
Zaburzenia odruchów kopulacyjnych czasami powoduje wielokrotne wspi
ħ
cia
30-40 i nast
ħ
puje wyczerpanie i zniech
ħ
cenie.
Z
aburzenia cz
ħ
sto dotycza ogierów wracaj
Ģ
cych z torów, nadmiernie
eksploataowanych (
Ļ
rednio 40 klaczy w sezonie, 1 klacz dziennie, a mog
Ģ
i
200 klaczy)
Du
Ň
a rola opiekuna aby prawidłowo ustawi
ę
ogiera i prowadzi
ę
jego rozród.
1.
4. Schorzenia zaka
Ņ
ne
- zaraza stadnicza koni
( pierwotniak
Trypanosoma equiperdum)
obrz
ħ
k napletka , wypływ ropny z cewki , guzki na
Ň
oł
ħ
dzi i pr
Ģ
ciu , talarowate
obrz
ħ
ki na skórze klatki piersiowej i krzy
Ň
u- nie wystepuje w Polsce.
-
otr
ħ
t –
herpes wirus ; p
ħ
cherzyki na pr
Ģ
ciu i napletku , czasem z gor
Ģ
czk
Ģ
–
-
zaka
Ņ
ne zapalenie macicy u klaczy CEM -
Taylorella equigenitalis
Zapalenie drog rodnych i macicy klaczy i w efekcie ronienia i nieplodno
Ļę
.
–
U ogierów nie wywołuje choroby, lokalnie zasiedla cewk
ħ
, dół
Ň
oł
Ģ
dzi pr
Ģ
cia i
fałdy napletka ( nie ma przeciwciał – badanie tylko wymazowe).
IV Pies
1.
Wady wrodzone
- syndrom XXY –
pies jest fenotypowym samcem , z zachowaniem
seksualnym , ale poprzez niedorozwój kanalików plemnikotwórczych ejakulaty
nie zawieraja plemników.
–
-
chimeryzm
( zestawy chromosomów XX/XY) psy z wygl
Ģ
du s
Ģ
sukami ,
powiekszone łechtaczki, gonady
ovotestis (
podwójne)
–
obojnactwo
osobniki z wygl
Ģ
du m
ħ
skie posiadaja szc
Ģ
tkow
Ģ
macic
ħ
, zmienione ,
niwykształcone narzady m
ħ
skie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]