Zakażenia cirkowirusowe swinie, wet, Trzoda
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Prace poglądowe
Tematyka 21. Kongresu IPVS
w Vancouver. Część I. Zakażenia
cirkowirusowe świń
Subject-matter of 21
st
IPVS Congress in
Vancouver. Part I. Infections caused by
circoviruses in swine
Pejsak Z.
,
Truszczyński M.
, Department of Swine
Diseases, National Veterinary Research Institute,
Puławy
Zygmunt Pejsak, Marian Truszczyński
z Zakładu Chorób Świń Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego 
Instytutu Badawczego w Puławach
The aim of this article was to present information
about 21
st
IPVS Congress. It took place in Vancouver,
Canada, from 18 to 21 July, 2010. The irst paper has
related to porcine circovirus infections which were the
topic number one during the Congress. In the frame
of this topic most communications presented during
oral and poster sessions were focused on the efect of
maternally derived antibodies (MDA) on the eicacy
of pig vaccination and the role of PCV2 viremia lev-
el in the pathogenesis of the disease. Among others
it was stated that virus neutralizing antibodies (VN)
are the irst line of defense against circoviral infec-
tion. These antibodies were proved to be protective
if present above certain titer. Thus to optimize preven-
tive measurements the protective VN antibody level
need to be maintain for the whole growing-inishing
period in pigs. If PCV-2 viremia is present, the risk
of infection with other pathogens greatly increases
and signiicant economical losses will follow. In sev-
eral papers the usefulness of diferent vaccines in the
control of clinical signs, decrease of viremia and im-
provement of the average daily gain (ADG) was dis-
cussed. Diferences in vaccines eicacy were report-
ed. There were also reports on the strategies of vac-
cination in piglets and sows and protocols prepared
separately for piglets and for sows. The eicacy of
these procedures was critically evaluated. Concluding
and summarizing presented papers it might be stat-
ed that vaccination of 3 weeks old piglets gave bet-
ter results than vaccination at one week of age. Con-
cerning strategies of active immunization, it seems
that vaccination of sows and piglets ofered the best
results in protection against PCV-2 infections in swine.
w kanadyjskim mieście – Vancouver
– kolejny, 21. Kongres Międzynarodo-
wego Towarzystwa Specjalistów Chorób
Świń (International Pig Veterinary Society
– IPVS). Obrady miały miejsce w olbrzy-
mim, nowoczesnym centrum kongreso-
wym, zlokalizowanym tuż obok płonącego
w trakcie ostatniej olimpiady zimowej zni-
cza olimpijskiego. Poprzedni kongres miał
miejsce w 2008 r. w Durbanie (Republika
Południowej Afryki). W obecnym wzięło
udział około 2600 delegatów z ponad 60
krajów. Polska reprezentacja należała do
najliczniejszych i składała się z około 60
osób. Co ciekawe, niemal wszyscy z nich
byli praktykującymi lekarzami weteryna-
rii – specjalistami z zakresu chorób świń.
Naukę reprezentowali tylko pracownicy
Państwowego Instytutu Weterynaryjnego
w Puławach i dwóch pracowników nauko-
wo-dydaktycznych Uniwersytetu Przyrod-
niczego we Wrocławiu. Na kongres zgło-
szono rekordową w historii tych spotkań
liczbę prac – ponad 1200, z których po-
nad 200 wybrano do prezentacji ustnych.
Dużą wartość praktyczną miały sesje sa-
telitarne, organizowane przez najwięk-
sze światowe koncerny farmaceutyczne.
W trakcie tych spotkań, których w sumie
odbyło się osiem, znani, zaproszeni przez
irmy, naukowcy i  praktycy przedstawili
swoje poglądy na temat aktualnych pro-
blemów zdrowotnych w chowie i hodow-
li świń oraz możliwości ich rozwiązywania
poprzez stosowanie odpowiednich – re-
komendowanych przez irmy – progra-
mów immunoproilaktycznych lub meta-
ilaktycznych.
Jak wspomniano, gospodarzem kon-
gresu była Kanada. Warto przy tej okazji
zwrócić uwagę na przemiany, jakie zaszły
w produkcji trzody chlewnej w  tym kra-
ju w stosunkowo krótkim czasie to jest od
2006 r., w którym kraj ten ubiegał się o or-
ganizację kongresu, do 2010 r., w którym
kongres się odbył. W 2006 r. Kanada na-
leżała do dwóch największych światowych
eksporterów wieprzowiny. Stado podsta-
wowe loch liczyło w tym kraju ponad 1,6
mln samic, a roczna produkcja tuczników
sięgała 32 mln. W 2010 r. stado podstawo-
we obniżyło się do 1,3 mln loch, a roczna
produkcja nie przekroczy 25 mln. Od kil-
kudziesięciu miesięcy w tym sektorze pro-
dukcji obserwuje się zatem tendencję spad-
kową. Eksport świń z Kanady stał się dla
producentów tego gatunku zwierząt w za-
sadzie nieopłacalny. Otwierający kongres
przewodniczący Komitetu organizacyjne-
go dr Ernest Stanford, przedstawiając zasy-
gnalizowany powyżej problem hodowców
kanadyjskich podkreślił, że główną przy-
czyną załamania się eksportu, a w ślad za
tym produkcji świń w Kanadzie było umoc-
nienie się wartości dolara kanadyjskiego,
który w stosunku do dolara amerykańskie-
go w 2006 r. miał wartość 0,63, a w 2009 r.
– 1,10 USD. Tak więc gwałtowne wzmoc-
nienie się wartości waluty kanadyjskiej sta-
ło się główną przyczyną spadku produkcji
trzody chlewnej.
Opierając się na liczbie zgłoszonych na
kongres prac (1), można uznać, że najważ-
niejszymi w ostatnich 2 latach tematami
były choroby wirusowe świń, w tym przede
wszystkim: zakażenia cirkowirusowe, ze-
spół rozrodczo-oddechowy (PRRS) oraz
grypa świń. Zaskakująco dużo prac doty-
czyło zakaźnych i niezakaźnych zaburzeń
przewodu pokarmowego oraz mieszanych
zakażeń układu oddechowego. Coraz wię-
cej przedstawionych doniesień związanych
było z zintegrowaną opieką weterynaryjną
nad stadami świń.
W kolejnych artykułach omówione zo-
staną obecnie i w  przyszłości ważne –
z praktycznego punktu widzenia – dla pol-
skich lekarzy weterynarii zagadnienia za-
prezentowane na kongresie w Kanadzie.
Jak wspomniano, największą liczbę prac
stanowiły doniesienia dotyczące zakażeń
cirkowirusem świń (PCV2). Przedsta-
wiane prace dotyczyły różnych aspektów
związanych przede wszystkim z patoge-
nezą i  zwalczaniem zespołów chorobo-
wych łączących się z zakażeniami PCV2
(PCVD), jako czynnikiem etiologicznie
pierwotnym.
Stosunkowo dużo prac dotyczyło oceny
efektywności szczepień przeciwko PCVD,
a w tym aspekcie ważnego problemu inter-
ferencji swoistej odporności biernej i czyn-
nej oraz zagadnienia strategii szczepień (lo-
chy, prosięta lub lochy i prosięta). Znacz-
ny odsetek prac z  omawianego zakresu
Keywords:
IPVS Congress, PCV2, vaccination, swine.
odnosił się do oceny wpływu szczepień na
efekty produkcyjne.
Wiele uwagi poświęcono najważniejsze-
mu z patogenetycznego punktu widzenia
problemowi, wiremii PCV2 (czyli obec-
ności wirusa we krwi). Ta publikacja po-
święcona jest głównie temu zagadnieniu.
Przede wszystkim należy pamiętać, że
wiremia PCV2 jest zasadniczą przyczyną
ujawniania się strat związanych z zakaże-
niem świń tym drobnoustrojem. Wyka-
zano, że szczepienie świń nie zawsze za-
bezpiecza je w  pełni przed zakażeniem
i w konsekwencji wiremią, nie mniej w spo-
sób istotny ogranicza poziom oraz czas jej
trwania. Dlatego też immunoproilaktyka
w  sposób bezpośredni decyduje o  istot-
nym ograniczeniu skutków zakażenia,
czego dowodem jest zmniejszenie natę-
żenia występowania zespołu wyniszczenia
Życie Weterynaryjne • 2010 • 85(12)
963
O
d 18 do 21 lipca 2010  r. odbył się
Prace poglądowe
poodsadzeniowego świń (PMWS) oraz in-
nych zespołów związanych z zakażeniami
PCV2 w stadach, w których prowadzone
są szczepienia przeciw temu patogennemu
czynnikowi. Wiadomo, że kontrolowanie
przebiegu wiremii (czas trwania i natęże-
nie) decyduje o przebiegu zakażenia tym
drobnoustrojem. W postępowaniu kom-
pleksowym decydującą rolę odgrywa wła-
ściwa organizacja i zarządzania produkcją
oraz w drugiej kolejności coraz częściej wy-
korzystywana immunoproilaktyka.
Charakterystykę dostępnych na ryn-
kach światowych szczepionek przedsta-
wiła w  referacie plenarnym badaczka ze
Szwecji – Caroline Fossum. Zaproszona
przez organizatorów do wygłoszenia refe-
ratu autorka stwierdziła, że wszystkie do-
stępne aktualnie biopreparaty dają zaska-
kująco dobre rezultaty w aspekcie ograni-
czania strat związanych z występowaniem
inicjowanego przez PCV2 zespołu wynisz-
czenia poodsadzeniowego (PMWS) i zabu-
rzeń w rozrodzie (Kekarainen i wsp.). Do-
tychczas opracowane szczepionki przeciw
PCV2 indukują odpowiedź immunologicz-
ną skierowaną przeciwko białkom struk-
turalnym kapsydu wirusa.
Dla przykładu Suvaxyn PCV2 (Fort Do-
dge) oparty jest na rekombinowanym wiru-
sie (chimerze), w którym w genom niepa-
togennego cirkowirusa PCV1 wbudowano
gen kodujący białka kapsydu, pochodzą-
ce z PCV2. W efekcie podanie zwierzęciu
szczepionki determinuje ekspresję przeciw-
ciał skierowanych przeciwko PCV2. Szcze-
pionki – Ingelvac CircoFLEX (Boehringer
Ingelheim) i Porcilis PCV (Intervet/Scheu-
ringPlough) zawierają inaktywowany wek-
tor bakulowirusowy, zawierający gen ko-
dujący białko kapsydu otwartej ramki od-
czytu 2 (ORF 2). Z kolei Circovac (Merial)
zawiera kompletne, inaktywowane cząst-
ki PCV2. Wszystkie wymienione biopre-
paraty oparte są na antygenach genotypu
PCV2a, mimo że bardziej patogenny jest
genotyp PCV2b. Wykazano, że istnieje peł-
na odporność krzyżowa w odniesieniu do
obu wymienionych gentypów cirkowiru-
sa świń, co uzasadnia celowość wykorzy-
stywania PCV2a.
Prezentowane przez wielu autorów po-
równanie efektywności dostępnych na ryn-
ku światowym szczepionek uwidoczniło, że
wszystkie dostępne szczepionki determi-
nują indukcję przeciwciał seroneutralizu-
jących wirusa (VN) i wyraźną odpowiedź
komórkową. Niemniej poszczególne bio-
preparaty w zróżnicowanym stopniu ogra-
niczają wiremię PCV2. Jak wynika to m.in.
z prac przedstawionych podczas kongre-
su, przeciwciała neutralizujące stanowią
pierwszą i dlatego najważniejszą linię obro-
ny przed zakażeniem świń PCV2. Przeciw-
ciała te neutralizują wirus uniemożliwiając
mu przedostanie się do komórek, w  tym
komórek dendrytycznych i makrofagów,
lecz nie są w  stanie doprowadzić do za-
blokowania ich funkcji.
Stwierdzono jednocześnie, że skutecz-
ność neutralizacji wirusa związana jest
z poziomem przeciwciał neutralizujących
(Kurts i wsp.). Jak wykazały to zaprezento-
wane w Vancouver badania (Fort i wsp.),
prosięta z niskim poziomem przeciwciał
neutralizujących nie są w stanie uniknąć
wiremii po zakażeniu. Dowiedziono tego
zarówno w warunkach doświadczalnych,
jak i  terenowych. Immunizacja przeciw
PCV2 okazuje się w pełni skuteczna tylko
wtedy, gdy stymulowany poziom przeciw-
ciał VN był odpowiednio wysoki i utrzy-
mywał się do końca tuczu (Eggen, 2010).
Kilkadziesiąt prac dotyczyło oceny wpły-
wu szczepień, w  tym terminu immuni-
zacji i  jednoczesnego stosowania szcze-
pionki przeciwko PCV2 i przeciwko
My-
coplasma hyopneumoniae
na efektywność
uodporniania (Heissenberger i wsp., Sur-
prenant i wsp., Peggy i wsp., Hur i wsp.,
Fleury i wsp., Lim i wsp., Tobin i wsp. itd.).
Nie ma wątpliwości co do tego, że tak
samo, jak ma to miejsce w innych jednost-
kach chorobowych, w przypadku zakażeń
PCV2 przy ustalaniu terminu immuniza-
cji należy brać pod uwagę obecność mat-
czynych przeciwciał biernych (maternally
derived antibodies – MDA). W badaniach
doświadczalnych wykazano jednoznacz-
nie, że immunizacja prosiąt w 3 tygodniu
życia pozwala na uzyskanie zdecydowanie
wyższego poziomu swoistych przeciwciał
czynnych niż immunizacja prosiąt jedno-
tygodniowych (Balzer i wsp.). Grupy pro-
siąt szczepionych w 3. tygodniu po urodze-
niu osiągały lepsze przyrosty masy ciała niż
grupy prosiąt szczepionych w 1. tygodniu
życia. Należy jednocześnie podkreślić, że,
jak wynika to z pracy Palzera i wsp., pro-
sięta szczepione nawet w 1. tygodniu życia
uzyskiwały lepsze wyniki produkcyjne niż
świnie nieimmunizowane. Powyższe wska-
zuje, że nawet stosunkowo wysoki poziom
MDA u uodpornionych prosiąt jednotygo-
dniowych nie blokuje powstawania swoistej
odporności poszczepiennej. Stwierdzono
również, że, mimo zróżnicowanego pozio-
mu odporności biernej między poszczegól-
nymi prosiętami w miocie, ich immuniza-
cja wyrównuje poziom odporności w całej
szczepionej stawce zwierząt. Analiza kosz-
tów inwestycji (szczepienia) do uzyskanych
efektów produkcyjnych (return of invest-
ment – ROI) dowiodła jednoznacznie, że
późniejsze szczepienie prosiąt daje lepsze
efekty ekonomiczne od ich immunizacji
w 7. dniu życia.
Podsumowując można stwierdzić, że
przeciwciała neutralizujące odgrywają
pierwszoplanową rolę w  obronie prze-
ciwzakaźnej. Odpowiednio wysoki po-
ziom tych przeciwciał chroni zwierzęta
w stopniu zasadniczym przed zakażeniem
i w konsekwencji przed będącą przyczyną
wystąpienia objawów klinicznych wire-
mią. Warto przypomnieć, że długotrwała
aktywacja układu odpornościowego, bę-
dącą konsekwencją wiremii i związanego
z nią tak zwanego zakażenia przetrwałe-
go, wpływa istotnie na przemiany meta-
boliczne (Dewey i wsp.), co może ujaw-
niać się zahamowaniem przyrostów masy
ciała i wzrostem zużycia paszy. Szczegól-
nie niekorzystne efekty wiremii ujawniają
się wtedy, gdy dotyczy ona zwierząt będą-
cych w intensywnej fazie przyrostów, czyli
starszych warchlaków i tuczników. Dlatego
ważne jest, by świnie chronione były przed
masywnym zakażeniem i ewentualnie wi-
remią przez cały okres tuczu.
Bardzo ciekawą pracę przedstawił zna-
ny w Polsce prof. Martelli z Włoch. Stwier-
dził on, że brak reakcji ze strony odpor-
ności komórkowej u  świń szczepionych
i  zakażonych kontrolnie wskazuje na to,
że szczepienie doprowadziło do powsta-
nia wysokiego poziomu przeciwciał neu-
tralizujących. W konsekwencji wirus zo-
stał zneutralizowany przez te przeciwciała
przed osiągnięciem komórek docelowych,
co uwidoczniło się brakiem reakcji immu-
nologicznej na zakażenie ze strony komó-
rek immunokompetentnych. Jeszcze raz
wykazuje to znaczenie przeciwciał neutra-
lizujących wirusa w odporności przeciwza-
kaźnej. Tylko wtedy, gdy wirus wniknie do
komórek, w których może się namnażać,
ma możliwości intensywnej replikacji, co
prowadzić może do wiremii. Oznacza to,
że neutralizacja wirusa przez przeciwcia-
ła uniemożliwia jego wejście do komórek
i  replikację. Jednocześnie można stwier-
dzić, że im wyższy jest w momencie za-
każenia poziom krążących we krwi prze-
ciwciał neutralizujących, tym większe jest
prawdopodobieństwo zablokowania wire-
mii i tym samym mniejsze są skutki krą-
żenia w stadzie „wszędobylskiego” PCV2.
Warto również zauważyć, że obecność
tego wirusa w organizmie (wiremia) z jed-
nej strony sprzyja rozwojowi zakażeń in-
nymi drobnoustrojami bezwzględnie i wa-
runkowo chorobotwórczymi. Z  drugiej
strony prowadzenie skutecznych szcze-
pień i poprzez to niedopuszczenie do roz-
woju wiremii, zapewnia znaczną ochronę
przed zakażeniami również tymi drobno-
ustrojami i w  konsekwencji prawidłowy
rozwój świń. Jak wspomniano, szczepie-
nia najczęściej nie zapobiegają zakażeniu
zwierząt, natomiast niekiedy zapobiega-
ją wiremii, a na pewno obniżają jej inten-
sywność i skracają czas jej trwania. Krótki
okres wiremii to jednocześnie krócej trwa-
jące zaburzenia w metabolizmie zwierzę-
cia i tym samym mniejsze skutki zakaże-
nia (Shen i wsp.). Jak podała to w swoim
wystąpieniu Cate Dewey z Uniwersytetu
964
Życie Weterynaryjne • 2010 • 85(12)
Prace poglądowe
w Guelph, kontrolowanie wiremii jest za-
sadniczym celem szczepień i najważniej-
szym parametrem przy ocenie efektywno-
ści szczepionek.
Jak wynika z pracy Opriessnig i wsp.,
warto pamiętać i o  tym, że do zakażenia
i wiremii dochodzić może już w  okresie
życia płodowego. Ta uznana powszech-
nie badaczka wykazała, badając 504 bez-
siarowe noworodki, pochodzące z 5 róż-
nych ferm, że u ponad 43% z nich wystę-
pował we krwi materiał genetyczny PCV2,
co oznacza, że do zakażenia świń doszło
już w okresie życia płodowego. Uwidacznia
to celowość szczepienia loch w celu elimi-
nacji lub ograniczenia krążenia PCV2 we
krwi prośnych samic i tym samym niedo-
puszczenia lub co najmniej ograniczenia
możliwości przechodzenia PCV2 od loch
do płodów i w końcu niedopuszczenia do
wiremii u nowo narodzonych prosiąt.
Wiele uwagi poświęcono problemowi,
„jakie zwierzęta szczepić”: prosięta, lochy
czy też prosięta i lochy. Jak na razie zdecy-
dowana większość szczepień ma miejsce
w odniesieniu do prosiąt. Coraz więcej da-
nych przemawia jednak za tym, że w wie-
lu sytuacjach najlepsze efekty daje równo-
czesne szczepienie loch oraz prosiąt. Fakt
ten podkreśliła w swoim wykładzie plenar-
nym C. Fossum, jak i dwaj inni zaproszeni
do Vancouver wybitni naukowcy – J. Sega-
les z Hiszpanii, prezentujący swój referat
na sesji satelitarnej organizowanej przez
irmę Intervet/Scheuring Plough oraz Pa-
olo Martelli z Włoch, który wygłosił referat
na sesji zorganizowanej przez irmę Merial.
Wszyscy wymienieni niezależnie podkre-
ślili, że szczepienie loch i prosiąt w sposób
zasadniczy ogranicza ilość wirusa krążą-
cego w stadzie. Tym samym zmniejszone
zostają możliwości wczesnego zakażenia
prosiąt oraz prawdopodobieństwo wystą-
pienia wiremii. Dowiedziono również, iż
szczepienie loch stabilizuje poziom od-
porności stada podstawowego, które sta-
je się w tym zakresie bardziej homogenne
(Soukup i wsp.). Wykazano równocześnie,
że obecność biernych, swoistych przeciw-
ciał siarowych nie blokuje w stopniu za-
sadniczym odporności czynnej, związanej
z podaniem szczepionki prosiętom (Mar-
telli). Poza tym warto pamiętać, że niektó-
re prezentowane opinie (Palzer) sugeru-
ją, by w  przypadku immunizacji prosiąt
pochodzących od uodpornianych loch
szczepienie przesunąć na 4 tydzień życia
zwierząt ze względu na interferencję od-
porności biernej i czynnej. Wyniki badań
autorów holenderskich (Schmidt i wsp.)
mogą wskazywać, że szczepionka Porci-
lis PCV najlepiej spośród innych porów-
nywanych biopreparatów, przełamuje wy-
soki poziom siarowych przeciwciał swo-
istych. Powyższe ustalono na podstawie
małej ilości DNA PCV2 w tkankach szcze-
pionych i następnie zakażanych kontrol-
nie prosiąt (Eggen).
W pracy Gerber i wsp. uwidoczniono,
że szczepienie loch przeciwko PCV2 nie
chroni całkowicie przed siewstwem tego
wirusa wraz z siarą. Wykazano jednocze-
śnie, że jest ono zdecydowanie mniejsze niż
ma to miejsce u loch nieimmunizowanych.
Po raz pierwszy zaprezentowano na
kongresie, a  także w  trakcie sesji sateli-
tarnych, prace dotyczące jednoczesnego
szczepienia prosiąt przeciwko PCV2 i 
My-
coplasma hyopenumoniae
. Wykazano, że
równoczesne szczepienie prosiąt przeciw-
ko PMWS i mykoplazmowemu zapaleniu
płuc daje dobre rezultaty. Zaprezentowano
pierwszą szczepionkę dwuważną przeciw-
ko obu tym chorobom MycoFLEX (Ingel-
heim Boehringer) przeznaczoną do uod-
porniania prosiąt, począwszy od drugiego
tygodnia życia.
Reasumując, można stwierdzić, że za-
prezentowane na Kongresie prace z zakresu
zakażeń cirkowirusowych świń uwidoczni-
ły wiele nowych aspektów, przede wszyst-
kim z zakresu patogenezy, jak i zwalcza-
nia zespołów chorobowych wywołanych
przez ten wirus.
Piśmiennictwo
1.
Proceedings of the 21
st
International Pig Veterinary Socie-
ty Congress
, 2010, Vancover, Canada.
Prof. dr hab. Zygmunt Pejsak, Państwowy Instytut Wetery-
naryjny, al. Partyzantów 57, 24-100 Puławy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]