Zarys dziejow turystyki w Polsce, 4 najlepsze z chomika misdescargas
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
— —Małgorzata LewanZarysdziejów turystykiw PolscePROKSENIAKraków 2004— —Recenzja: dr Paweł RóżyckiOpracowanie redakcyjne: dr Zygmunt KruczekKorekta tekstu: Barbara MoskalWydawca: Wydawnictwo „PROKSENIA”,31-047 Kraków, ul. Sarego 23/2, tel./fax (0-12) 421-63-80www.proksenia.pl, e-mail: proksenia@proksenia.pl— —Spis treściOd Wydawcy .............................................................................................................. 5Tradycje turystyki ..................................................................................................... 7U źródeł turystyki ........................................................................................................... 7Polska w relacjach podróżników .................................................................................. 12Początki turystyki w Polsce .................................................................................... 15Od Staszica do Chałubińskiego .................................................................................... 15Towarzystwo Tatrzańskie ............................................................................................ 28Inne organizacje turystyczne w Galicji ........................................................................ 37Polskie Towarzystwo Krajoznawcze............................................................................ 39Turystyka pod zaborem pruskim .................................................................................. 44Turystyka w XX-leciu międzywojennym .............................................................. 47Administracja rządowa i samorządowa do spraw turystyki ......................................... 47Turystyka szkolna ........................................................................................................ 49Turystyka w organizacjach młodzieżowych ................................................................ 51Organizacje turystyczne ............................................................................................... 54Biura podróży ............................................................................................................... 62Polska turystyka w okresie II wojny światowej .................................................... 65Turystyka w PRL .................................................................................................... 69Uwarunkowania polskiej turystyki............................................................................... 69Państwowe struktury organizacyjne ............................................................................. 71Organizacje obsługi ruchu turystycznego .................................................................... 75Turystyka młodzieżowa ............................................................................................... 85Działalność turystyczna w zakładach pracy ................................................................. 93Turystyka w III Rzeczypospolitej .......................................................................... 95Zakończenie.............................................................................................................. 99Kalendarium wydarzeń......................................................................................... 101Bibliografia ............................................................................................................. 105— —— 5 —OD WYDAWCYW polskiej literaturze fachowej z zakresu turystyki brakuje nowego, aktualnego i prze-krojowego spojrzenia na historię turystyki. Opracowanie Małgorzaty Lewan „Zarys dzie-jów turystyki w Polsce” wypełnia, moim zdaniem, tę lukę. Opracowanie to zawiera najważ-niejsze informacje o dziejach turystyki w Polsce podane w przystępnej formie, bez zbędnychdygresji.Z tego powodu publikacja ta będzie szczególnie przydatna dla studentów kierunkówturystycznych i słuchaczy studiów policealnych oraz dla wszystkich zainteresowanych tątematyką.Autorka na tle rozważań o źródłach turystyki kreśli dzieje turystyki w Polscew czterech przedziałach czasowych. Rozdział zatytułowany Początki turystyki w Polsceprowadzi nas przez jej rozwój od czasów działalności Staszica do Chałubińskiego, by na-stępnie przenieść nas do tradycji turystycznych w Galicji, Królestwie Polskim i pod zabo-rem pruski. Turystyka w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej aż po powsta-nie III Rzeczpospolitej to kolejne rozdziały. Ostatni rozdział dotyczy już okresuwspółczesnego, tj. od 1990 roku do chwili obecnej. Cennym dodatkiem do publikacji jestkalendarium wydarzeń w historii turystyki oraz bogata literatura.Autor i wydawca wdzięczni będą za wszelkie uwagi i propozycje mogące w przyszło-ści służyć udoskonaleniu książki.dr Zygmunt Kruczek— —— 7 —TRADYCJE TURYSTYKIU ŹRÓDEŁ TURYSTYKIHistoria turystyki liczy sobie około 300 lat. Jednakże podróże są zjawiskiem towarzy-szącym mieszkańcom naszej planety od najdawniejszych czasów. Ludzie zawsze gdzieśpodróżowali i poznawali piękno najróżniejszych zakątków świata.W rozdziale 34 Księgi Mądrości Syracha czytamy: „Człowiek, który często podróżuje,pozna rzeczy wiele...”(9) oraz „... wiele widziałem w swoich podróżach i dowiedziałem sięwięcej, niż zdołam wypowiedzieć słowami”.(12)1W okresie wspólnoty pierwotnej myśliwi oraz pasterze poszukiwali nowych terenów.Później wędrowali kupcy, aby nabywać towary i znaleźć nowe rynki zbytu. Odbywały sięteż pielgrzymki do miejsc kultu religijnego.Początki turystyki sięgają starożytności. Już w dawnym Egipcie kupcy podróżowaliw celach zarobkowych oraz aby poznać nowe regiony. Pielgrzymi udawali się do miejsckultu religijnego, np. do Heliopolis lub Teb, gdzie również leczono chorych.W dolinach rzek Eufrat i Tygrys przebiegały szlaki komunikacyjne, które nie należałydo zbyt bezpiecznych. Sytuacja ta znalazła odbicie w Kodeksie Hammurabiego z XVIIIwieku p.n.e., gdzie w paragrafie 103 napisano: „jeżeli w podróży na drodze (...) nieprzyja-ciel wszystko co niósł odbierze mu (...)”.2 W związku z powyższym właściciele gospódbyli zobowiązani do zabezpieczenia życia i mienia podróżnych.Podróżom sprzyjała kolonizacja grecka, bowiem towarzyszyło jej poznawanie zamor-skich posiadłości. Zapewne także igrzyska sportowe przyciągały wędrowców z dalekichstron. Na czas ich trwania ogłaszany był pokój, a wolni Grecy przybywali nie tylko z Pelo-ponezu, ale również z wielu greckich polis. Wraz z rozwojem podróżowania pojawiła sięinstytucja Proxenii, która powodowała, że gość w Grecji przechodził pod opiekę bogów.Wędrowcy mogli korzystać z gościnności mieszkańców, ponieważ „dla człowieka, któryposiada choćby trochę rozumu, pielgrzym i gość są tak drodzy jak rodzeni bracia”.3 Podróż-ny witany był przez najbardziej godną osobę domu. Nie ograniczano czasu gościny, zaśw momencie odjazdu udzielano pomocy, aby ułatwić dalszą wędrówkę.Natomiast w Rzymie podróżowanie ułatwiały gospody zwane Stationes, w których wę-drowcy mogli wynająć konie, pozostawiając je w następnej stacji oraz odpocząć po trudachpodróży. Standard świadczonych w nich usług był zróżnicowany. W większych miastach lubznanych kąpieliskach były to duże domy z wielkimi dziedzińcami, salami zabaw i przyjęć.Na trasach komunikacyjnych znajdowały się oberże o znacznie niższym poziomie usług.Podróżowanie w Rzymie rozwinęło się szczególnie u schyłku republiki i na początku cesar-stwa. W turystyce dawnego Rzymu można wyróżnić: pielgrzymowanie, turystykę zdrowotną,wędrówkę w celach naukowych i artystycznych oraz wyjazdy w celu załatwienia ważnychinteresów i dla przyjemności. Jednym z pielgrzymów był cesarz Hadrian, który „odwiedzałm.in. prawie zamarłe już wyrocznie w Delfach i Dodonie, zgłębiał kulty egipskie i magów1) Cyt. za: K. Przecławski, Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, Kraków 1997, s. 7.2) M. Stępień, Kodeks Hammurabiego, Warszawa 2000.3) G. Mariotti, Historia turystyki, Warszawa 1963, s. 78.— 8 — HISTORIA TURYSTYKIegipskich – pytał o swoją przyszłość”.4 W celu polepszenia zdrowia najbardziej popularnebyło wodolecznictwo, a jednym z najbardziej znanych kąpielisk były Baje (Baiae) położoneniedaleko Neapolu. Wysokie temperatury, jakie latem panowały w Italii, powodowały, że tyl-ko najbardziej zamożni wyjeżdżali do letniskowych willi albo na Sycylię i do Egiptu.Grecja oraz Egipt były miejscami, gdzie Rzymianie podziwiali zabytki kultury materialnej.Podróżom w starożytnym Rzymie sprzyjała świetnie rozwinięta sieć dróg.Wybitni myśliciele, tacy jak grecki historyk Herodot, geograf i podróżnik grecki Stra-bon oraz pisarz rzymski Pliniusz Starszy, opisywali kraje, które zwiedzali i zjawiska, jakiezaobserwowali. Ich prace są po dziś dzień nieprzebranym źródłem wiedzy o starożytnymświecie. Strabon jest autorem pracy pt. „Geographika”, gdzie w 17 księgach zawarł charak-terystyki i opisy znanych krain. Natomiast na 37-tomowe dzieło Pliniusza Starszego zatytu-łowane „Historia naturalna” składają się opisy przyrody żywej i nieożywionej, dane o lecz-nictwie, uprawie roślin oraz wiadomości z zakresu psychologii.Tradycja badawczego i krytycznego spojrzenia na otaczający świat od starożytnychprzeszła do Arabów. Imperium kalifów stwarzało możliwości odbywania długich oraz inte-resujących wypraw od słonecznej Hiszpanii, aż po Himalaje oraz od dżungli środkowoafry-kańskiej po środkowoeuropejskie pusz... [ Pobierz całość w formacie PDF ]